Prentarinn - 27.09.1992, Side 22
Evrópska námsstefnan um
skrift og „kalligrafíu“
(1992 European Callitype Symposium)
Þann 9. ágúst hófst mikilvæg náms-
stefna um skrift í menningarmiðstöð-
inni í Oostmalle í Belgíu. Hvatamaður
og skipuleggjari þessarar námsstefnu
er Ludo Devaux, sem sjálfur er góður
skrifari og týpograf. Það voru um 98
leturgerðarmenn frá 16 þjóðlöndum
sem sáu sér fært að koma á náms-
stefnuna, sumir langt að eða frá
Ástralíu, Bangladesh og Suður-Afr-
íku.
Aðdragandi að því að ég fór á þessa
námsstefnu var það að ég átti því láni
að fagna að hitta Julian Waters í
Washington nú í sumar. Hann er tal-
inn vera einn besti skrifari og letur-
gerðarmaður Bandaríkjanna um þess-
ar mundir. Julian bauð mér að skoða
eitt af hinum frægu listasöfnum
Smithsonian stofnunarinnar, Arthur
M. Sackler Gallery, en þar stóð yfir
sýning á list frá Mesapótamíu en svo
hét hið forna ríki milli Efrat og Tígris,
þar sem nú er íranskt landsvæði. Þar
þróaðist letur súmera um 3300 fyrir
Krist. Trjáviður, steinn og járn voru
þar af skornum skammti en nóg var
þar af leir og var skrifað á hann allt til
500 f.Kr. Skriftarkerfið sem Súmerar
notuðu er nefnt cuneiform á ensku en
orðið er dregið af latneska orðinu
cuneus sem merkir eitthvað sem er
fleyglaga. Þarna mátti sjá listaverk
smíðuð úr gulli, skelplötum og blá-
steini (lapis lazuli) og eru styttur oft
skreyttar fleygrúnum. Fegurð þessara
fornu listar ólýsanleg.
Julian sagði mér frá námsstefnunni í
Belgíu, en þar var hann ráðinn sem
leiðbeinandi. Julian, sem er fæddur í
Hamshire í Englandi árið 1957, flutti
til Bandaríkjanna með foreldrum sín-
um 15 ára að aldri. Móðir hans, Sheila,
er frægur skrifari og féll hér sem svo
oft áður eplið ekki langt frá eikinni.
Meðal kennara Julians er Hermann
Zapf og tók Julian við kennslu hans
við Tækniháskólann í Rochester.
Þar sem ég hafði áður reynt að
komast til Oostmalle kom þetta vel á
vondan og varð það úr að ég hélt til
Belgíu og skrifaði mig inn á nám-
skeiðið hjá Julian. Þar sem menn gátu
valið tvö námskeið, valdi ég einnig
námskeið hjá Susan Skarsgard. Hún
er af norskum ættum, en er bandarísk-
ur ríkisborgari.
Skrifað með pennanum „the ruling pen“ hjá
Julian Waters.
Julian var með tvö námskeið. Það
fyrra fjallaði um rómversku hástafina
bæði á formrænan og frjálsan hátt.
Hér var letrið skrifað með penna og
fyrirmyndirnar voru m.a. letrið á Traj-
an súlunni. Þetta var mjög forvitnilegt
námskeið, sérstaklega þar sem viðhorf
meistarans Zapf skein í gegnum nem-
andann Julian sem einnig hafði þróað
með sér persónulegan stíl. Hinar
frjálsu útfærslur Julian og aðferðar-
fræði hans voru einnig mjög athyglis-
verð. Julian sýndi á hinu námskeiðinu
meðferð á nýjum penna „the ruling
pen“, og beitti svipuðum aðferðum og
í hinni frjálsu meðhöndlan á róm-
versku stöfunum.
Susan Skagsgard var einnig með tvö
námskeið. Það fyrra var hönnun bók-
ar byggða á „kalligrafíu". Seinna nám-
skeiðið fjallaði um ítalska skrifletrið.
Susan lagði áherslu á stafa- og orðabil
og fjaðurmagnaðan takt.
Aðdáun mín á ítalíuletrinu hafði
aukist að mun við að skoða handrit á
Ítalíu í fyrrasumar bæði í Vatikaninu
og svo í handritasöfnum í Flórens.
Susan taldi sig vera hægasta skrifara
veraldar og hún virtist hugsa við hvert
skerf eða strik sem hún gerði. Sú virð-
ing sem hún sýndi handverkinu var
fyrir mig ný heiluslind, sem virtist
græða öll hin djúpu sár sem myndast
höfðu í hraða nútímans. Aðferð henn-
ar var vægast sagt frábær.
Fleiri námskeið voru í gangi en ég
hefi nú þegar minnst á. Ann Hechle
frá Bretlandi var með námskeið m.a.
um vægi textans og leturval. John
Stevens frá Bandaríkjunum, búsettur
á Long Island, kenndi notkun pensils
við teiknun rómversku hástafanna og
á seinna námskeiðinu tók hann fyrir
gotneska letrið Fraktur, en það er vin-
sælt sakir hins skrautkennda stíls.
Þessi aðferð með pensilinn vakti
óskipta athygli mína og er John
Stevens vissulega meistari í leturgerð.
Þá gladdi það mig mjög að kynnast
22
PRENTARINN 3.12.'92