Prentarinn - 01.12.2002, Blaðsíða 15

hundruð gallaðar sálmabækur,
límdar öfugar í svört bindin,
þannig að krossinn sem átti að
prýða framhlið þeirra stóð á haus
aftan á þeim.
Klukkan var um það bil ellefu
mínútur gengin í ellefu og ég rölti
um prentsmiðjuna í rólegheitum
með hendur fyrir aftan bak og
rýndi inn í myrkrið, nam staðar
við þriskerann og virti hann vand-
lega fyrir mér og sagði þrískeri í
huganum og rölti síðan áfram,
fram hjá annarri af saumavélun-
um og að stærri kápuísetningar-
vélinni og rölti í kringum hana og
sagði kápuísetningarvél tvisvar í
huganum og gægðist síðan ofan í
járnpottinn með heita líminu, sem
fyrr um daginn hafði smurst
gullið og glóandi eins og hunang
upp á hjólin, sem snerust og
snertu saumaðan kjöl bókanna og
voru til hálfs ofan í pottinum, en
á nóttunni snerust engin hjól, vél-
in var grafkyrr, potturinn kaldur
og límið hvítt og hart, eins og
tólg.
Ég gekk eftir flóknu gatnakerfi
um bókbandssalinn, eins og risi í
illa útleikinni stórborg, eftir risp-
uðum, slitnum og rykföllnum
breiðstrætum, með langar raðir af
misháum og misgömlum skýja-
kljúfum úr pappír á trébrettum á
báðar hendur, framhjá dimmum
og drungalegum verksmiðjum,
sem litu út eins og gamlar, þreytt-
ar vélar, tróð rusl og drasl undir
fótum mér og rak leggi, hné og
mjaðmir í bása og borð, sem skil-
in höfðu verið eftir á víðavangi,
stytti mér leið af og til og tróð
mér þá í gegnum þröngar hliðar-
götur og gætti mín um leið á að
detta ekki um auð trébretti og að
flækja mig ekki í rafmagnssnúr-
unum, sem héngu hér og þar neð-
an úr þriggja fasa innstungum í
rafmagnsstokkum á steingráum
himninum.
Þennan fyrsta vinnudag minn á
bókbandinu hafði Ómar verkstjóri
sett mig í þijú verk: að raða
saumuðum bókum í vasana á
stóru kápuísetningarvélinni, að
taka á móti skornum bókum við
enda þrískerans og raða þeim i
kassa, og að taka upp, ásamt
tveimur öðrum, fimm arka, áttatíu
blaðsíðna tískublað í A4 yfirstærð
í sjöþúsund eintaka upplagi, sem
Stefán Máni
ISRAEL
Saga af manni
var prentað í lit á þungan glans-
pappír, brotið í sextán síðna
krossbrot, rifgatað í kjölinn.
Fyrst voru skapalónin, sem
voru breiðir vinklar sem mynduðu
vasana, í fremstu fimm stöðvun-
um losuð og færð í sundur, síðan
var lítið stuð af einni örkinni lagt
ofan í vasana, hvern á fætur öðr-
um, og skapalónin færð þétt upp
að því, þó ekki of þétt, og hert
föst, og síðan voru oddhvassir
pinnar skrúfaðir á bilinu þrjá til
fimm millimetra inn í skapalónin
að neðanverðu, einn hægra meg-
in, einn vinstra megin og einn í
miðjuna að framan, og þessir
pinnar áttu að varna því að fleiri
en ein örk færu niður úr bunkan-
um í einu, en ef að þeir voru
skrúfaðir of langt inn náðu sog-
blöðkumar þijár ekki að toga eina
einustu örk niður fyrir þá, og þá
gripu griparmarnir í tómt og þá
kviknaði rautt ljós við þá stöð og
vélin stöðvaðist sjálfkrafa, og það
hafði hún gert aftur og aftur
fyrsta klukkutímann eftir að við
byrjuðum að taka upp þetta tísku-
blað, sem hét Tískan, jafnvel
mörgum sinnum á mínútu, og í
hvert skipti sem griparmarnir
gripu í tómt og rauða ljósið
kviknaði og upptökuvélin stöðv-
aðist varð Andrés bókbandsnemi,
sem var með mér að raða örkun-
um í stöðvarnar, rauðari og rauð-
ari í framan, rauk til og fiktaði
eitthvað í pinnunum, henti örk á
færibandið og setti vélina aftur af
stað, og þá hrundu margar arkir
niður úr vasanum og flæktust og
rifnuðu og þá sló hann af alefli á
einn af neyðarstopptökkunum,
blótaði og barði í vélina og reif
arkirnar úr henni og grýtti þeim á
gólfið og fiktaði aftur eitthvað í
pinnunum og setti vélina af stað
og þá færðust sogblöðkurnar á
arminum upp og soguðu eina örk
fasta og drógu hana niður og
slepptu henni rétt áður en
griparmarnir gripu um hana og
drógu hana neðst úr bunkanum,
neðan úr vasanum og niður á
færibandið, kannski þrisvar sinn-
urn í röð, á fullum hraða, en síðan
gripu sogblöðkurnar í tómt vegna
þess að pinnarnir héldu örkunum
föstum, og þá gripu griparmarnir
í tómt, rauða ljósið kviknaði, vél-
in stöðvaðist og Andrés varð tóm-
ur að innan, rauðari í framan og
heilastarfsemin í honurn stöðvað-
ist, en varirnar héldu áfram að
titra og tauta og hendurnar fálm-
uðu, börðu, hrintu, rifu og tættu
sem aldrei fyrr.
Þegar vinnudeginum lauk höfð-
um við Andrés og konan sem var
með okkur aðeins náð að taka
upp tæplega áttahundruð eintök af
PRENTARINN ■ 15
tískublaðinu Tískunni á rúmum
þremur tímum, og voru þau ein-
tök öll komin í kápu og búið að
skera þrjúhundruð af þeim í þri-
skeranum og pakka þeim í tólf
kassa og senda þá út úr húsinu og
vestur á Hótel Sögu, þar sem átti
að dreifa blöðununt í kynningar-
skyni á einhverri tískusýningu,
sem átti að hefjast klukkan átta
um kvöldið.
Eftir að hafa velt þessum vand-
ræðum öllum saman fyrir mér í
dágóða stund, og látið vélina
ganga í huganum á meðan, hægt
og hratt, afturábak og áfram,
stökk ég niður af borðinu og tók
arkirnar úr vösunum og raðaði
þeim aftur á brettin og stillti síðan
vasana upp á nýtt, þannig að
skapalónin þrengdu ekki eins
mikið að örkunum, lokaði síðan
fyrir sogið á sogblöðkunum sem
voru í miðjunni, vegna þess að ég
hafði tekið eftir því fyrr um dag-
inn að þær drógu stundum loft og
þá var eins og hinar tvær misstu
máttinn, og að síðustu létti ég á
pinnunum sem voru hægra og
vinstra megin, en skrúfaði þann
sem var að framan fyrir miðju ör-
lítið lengra inn, og hægði síðan á
vélinni með því að snúa hraða-
stillingarhjólinu rangsælis.
Síðan raðaði ég örkunum aftur
í vasana, en hafði helmingi minna
af þeim í hverjum bunka vegna
þess að þær voru stífar og þungar,
og hætti síðan að hugsa um upp-
tökuvélina og tískublaðið Tískuna
og hélt áfram að rölta um prent-
smiðjuna með hendur fyrir aftan
bak, gegnum bókbandið, inn í
prentsalinn og pappírslagerinn, til
baka og niður í setninguna, og
skoðaði sofandi prentvélar, pappír
í tonnatali, svarta tölvuskjái og
kaldar kaffivélar þangað til að ég
varð þreyttur í augunum og syfj-
aður í höfðinu, og þá geispaði ég
og fór að velta fyrir mér hvar ég
ætti að leggjast til svefns, og
hvernig ég ætti að fara að því að
vakna áður en skrifstofufólkið,
prentararnir, setjararnir, bókbind-
ararnir, nemarnir, aðstoðarfólkið,
verkstjórarnir og yfirmennirnir
mættu til vinnu, alls áttatíu og sjö
manns, áttatíu og átta með mér.