Prentarinn - 01.03.2006, Blaðsíða 26

Prentun litmynda sem líkjast fyrirmyndum sínum ná- Hversvegna er þörf á slíkum aðgeröum? Getum við ekki
kvæmlega hefur verið höfuðverkur Ijósmyndara, hönnuða, bara skannað inn mynd eða tekið stafræna Ijósmynd,
prentsmiða og prentara allt frá upphafi litprentunar. Það skoðað hana á skjá og síðan prentað hana út og verið viss
er nefnilega hvorki auðvelt né einfalt að prenta litmyndir um að litirnir í henni breytist ekkert í þessu ferli?
og frá upphafi hafa menn gripið til ýmissa aðgerða til að
árangurinn gæti orðið sem bestur. Litstýring er/samheiti í þessari grein er ætlunin að skoða hvað litstýring gerir og
yfir ýmsar aðgerðir sem miða að því að koina litupp- hvað ekki og hvernig menn fóru að áður en litstýring varð
lýsingum nokkurnveginn óbrengluðum í gegnum marg- til. Fyrst skulum við skoða hversvegna það er svona flókið
slungin vinnslukerfi grafíska iðnaðarins. að prenta liti.
VANDIIMIM VIÐ LITI
Litir eru miklu flóknari fyrirbrigði en tölvurnar sem við not-
um til að vinna með þá.
Litmyndir í tölvum eru aðeins mismunandi samstæður af
tölugildunum „einn“ og „núll“. Hver mynd sem við sjáum á
tölvuskjánum okkar er í raun aðeins röð af þessum tveim-
ur tölum. Hið sama á við um tölvuskrá sem við sendum til
prentunar. Þessar runur af tölunum „einn“ og „núll“ segja
ekkert um það hvernig litur lítur út, aðeins hvað þarf til að
búa hann til. Hvert og eitt tæki í vinnsluferlinu túlkar þessar
talnarunur á sinn sérstaka máta. A sama hátt meðhöndlar
hvert og eitt einstakt tæki sem við sögu kemur i vinnsluferli
prentmyndar liti á sinn cinstaka máta, sem er ólíkur öllum
öðrum. Ljósmyndir geta aðeins sýnt hluta þeirra lita sem
maðurinn skynjar og í prentun fækkar svo litunum enn frek-
ar.
Litvinnsla minnir stundum á þann barnaleik að einn hvislar
orði í eyra sessunautar síns og sá hvíslar því sem hann heldur
að sagt hafi verið í eyra þess næsta og svo koll af kolli. Sá síð-
asti í röðinni á síðan að segja upphátt það sem honum
ist hvíslað að sér.
Til að fá nákvæma liti þarf að þekkja hegðun og einkenni
vinna gegn sérkenn-
um þeirra þannig að þau hafi sem minnst áhrif á útkomuna.
Tilþ ess eru tvær aðferðir: gamla aðferðin sem oft er nefnd
lokuð litstjórnun og nýja aðferðin sem kalla mætti opna lit-
stjórnun en er oftast í daglegu tali nefnd litstýring. Munurinn
á þessum aðferðum er ekki eðlismunur, aðeins spurning um
framkvæmd.
hvers einstaks tækis í vinnslukeðjunni og
LITSTÝRING FYRIR DAGA LITSTÝRINGAR
Allt Irá upphafi litprentunar hafa menn reynt með ýmsum
hætti að koma litum nokkurnveginn óbrengluðum í gegnum
hin ýmsu stig prentferlisins. Löngu áður en nokkur hafði
heyrt minnst á litstýringu eða litstýringarkerfi voru allir þeir
sem glímdu við það flókna verkefni að prenta eftirmyndir lit-
ljósmynda á einn eða annan hátt að fást við litstýringu. Menn
kölluðu það bara ekki því nafni þá en mönnum var ljós vand-
inn og þeir gripu til aðgerða til að ráða bót á honum.
Prentari III Prentari IV
Hvert einstakt tæki meðhöndlar litupplýsingar
á sinn einstaka máta.
A myndinni má sjá fjórar mismunandi út-
færslur á sömu litupplýsingunum. Sömu lit-
gögn voru send til fjögurra mismunandi prent-
ara og útkoman varð eins og myndin sýnir.
26
www.fbm.is