Prentarinn - 01.11.2006, Blaðsíða 22

Pétur Ingólfsson í vinnustofu sinni í Hrafnagilsstrœti árið 2005.
Bœkur innbundnar af Pétri fyrir
safnara í Reykjavík.
Jón Sigfússon lærði ungur bók-
band hjá Sigfúsi Jónassyni í For-
sæludal og var síðan vinnumaður
á ýmsum stöðum. Jón ætlaði
ávallt í búskap, en gekk illa að fá
kot þar til hann fékk keypt Hal-
landsnes á Svalbarðsströnd. Það
var árið 1946 og þar bjó hann í
22 ár. Síðustu árin á Hallandsnesi
var Jón farinn að heilsu og var
bókbandið þá orðið að hans aðal-
starfi. Hann safnaði bókum frá 15
ára aldri og féllu aðeins úr tvö ár
af bókakaupum. Það var þegar
hann keypti Hallandsnes og þegar
hann seldi það aftur og keypti hús
á Akureyri. Það var árið 1968.
Fyrir utan heilsuleysið var hann
jafnframt bæklaður, sem hefur
lagst þungt á hann, því hann þótti
mjög skapstirður. Hann starfaði
einungis við bókband á Akureyri
og batt t.d. mikið fyrir Þorleif
Bjarnason, fyrir utan eigin bækur.
Jón keypti áhöld Anders Olafs-
sonar, að frátöldum skurðarhníf
Anders sem Lárus Zophoníasson
fékk. Þegar Jón fékk gyllingarvél
Anders, hætti hann að gylla í
höndunum. En til þess að geta
notað suma fílettana áfram, lét
hann saga efsta lagið af boganum
á nokkrum þeirra og rétta bogann
af og sjóða á koparstykki. Var þá
hægt að nota þá í gyllingarvél-
inni. Leifur Eiríksson keypti síðar
I 22 ■ PRENTARINN
gyllingarverkfæri Jóns, en vélin
er nú hjá Bókbandsverki í Kópa-
vogi.
Jón Sigfússon var ekki lærður
bókbindari og var því ekki í bók-
bindaratalinu frá 1976. Svanur
Jóhannesson bókbindari vann að
gerð þess og var það eftir upplýs-
ingum frá Lárusi Zophoníassyni
um bókbindara á Akureyri að Jón
var ekki talinn með. Jón var mjög
reiður út í Lárus, og næst þegar
Lárus kom við hjá Jóni var hann
samstundis rekinn á dyr.
Annar ólærður maður á Akur-
eyri sem stundaði eitthvað bók-
band var Kolbeinn Sigmundur
Guðvarðarson. Hann var úr Arnar-
neshreppi og var vinnumaður í
mörg ár á Hvammi í Möðrudal, á
Hlöðum, Dagverðareyri og víðar.
Batt hann fyrir lestrarfélög Glæsi-
bæjarsóknar, Bægisársóknar, Lög-
mannshlíðar, Árskógsstrandar og
Glerárþorps. Einnig batt hann
mikið fyrir Steindór Steindórsson
á Hlöðum. Steindór valdi oft að
setja bækur í einfalt ódýrt band,
fyrir honum var lélegt og ljótt
band betra en ekkert band, sem
ekki á að vera. Band Kolbeins var
ógyllt, illa bundið og stíft í
opnun. Hann var á Akureyri frá
því eftir stríð til um 1960.
Undir lok aldarinnar varð fátt
um bókbindara sem tóku að sér
handband. Geta má um Pétur
Ingólfsson, en hann flutti til Akur-
eyrar 1995 og setti upp aðstöðu á
heimili sínu í Hrafnagilsstræti 6
og í nóvember 2005 í Norður-
byggð 16. Pétur er sonur Ingólfs
Sigurgeirssonar bónda og bókbind-
ara í Vallholti í landi Stafns í
Reykjadal. Lærði Pétur bókband
af föður sínum og þá fyrst til að
aðstoða hann við gyllingu. Tók
hann við viðskiptum föður síns er
hann hætti að binda inn eftir 60
ára starf við iðnina og þá sérstak-
lega varðandi rit eins og Árbók
Þingeyinga.
Eins og áður kom fram, keypti
Prentsmiðja Bjöms Jónssonar
vinnustofu Sigurðar Þorsteinsson-
ar árið 1943, í þeim tilgangi að
koma þar upp bókbandsdeild.
Anders Olafsson var ráðinn
þangað sem verkstjóri, sem hann
gegndi til 1947. í janúar 1946
kom upp eldur í skúrbyggingu
sem áföst var við Hafnarstræti 93
og hýsti bókbandsstofuna. Tókst
fljótlega að slökkva eldinn, en
efni og verkfæri eyðilögðust að
mestu. Voru þá keypt verkfæri
vinnustofu Árna Árnasonar og
flutt í prentsmiðjuna.
Þá var Jóhannes Júlíusson lær-
lingur hjá Árna og fylgdi hann
verkfærunum til prentsmiðjunnar
þar sem hann lauk námi. Þórarinn
Loftsson (1915-1992) hafði lært
hjá Árna og starfað hjá honum til
ársloka 1942. Réðst hann þá sem
sveinn til Prentsmiðju Björns
Jónssonar, en hann fékk ekki
sveinsbréf fyrr en 1972 þótt hann
hefði lokið námi 1936. Tók hann
við verkstjórn af Anders.
Árið 1950 var öllu bókbandi
hætt í prentsmiðjunni. Jóhannes
Júlíusson og Þorvaldur Kr. Jóns-
Bœkur innbundnar af Jóhannesi
Júliussyni, Þorvaldi Kr. Jónssyni
og Þórarni Loftssyni.
son vom þar sveinar. Þorvaldur
var ekki heilsugóður sem ungling-
ur. Var honum komið 15 ára
gömlum til Áma Árnasonar, mest
til þess að hann hefði eitthvað
fyrir stafni. En það nægði til þess
að hann fór á samning hjá Prent-
smiðju Bjöms Jónssonar.
Jóhannes og Þorvaldur fengu,
ásamt Þórami, leyfi til að starfa
áfram í prentsmiðjunni fyrir eigin
reikning og höfðu þeir afnot af
húsnæði bókbandsstofunnar
ásamt verkfærakosti. Eina
bókbandsvél prentsmiðjunnar var
saumavél, en hafa höfðu þeir ekki
þörf fyrir þar eð þeir tóku
einungis að sér handband.
Gyllingarvél höfðu þeir ekki. Þeir
höfðu einn stóran viðskiptavin
sem hélt stofunni gangandi, en
það var Gunnar Hall bókasafnari.
Einnig bundu þeir mikið fyrir
Þorstein M. Jónsson. Þorvaldur
hætti í bókbandi 1952 og sneri sér
að öðmm störfum, en næstu hálfa
öldina stundaði hann nokkuð
handband sem aukastarf á heimili
sínu. Hann var góður bókbindari.
Jóhannes Júlíusson var sérlega
sérvitur maður og fór sínar eigin
leiðir, en besti strákur. Hélt hann
ásamt Þórarni úti vinnustofunni
til 1957 og fluttist þá til
Hafnarfjarðar en Þórarinn hóf
störf í bókabúð.
Árið 1963 keypti Skjaldborg
Prentsmiðju Bjöms Jónssonar og
var þá að nýju sett þar upp bók-
bandsdeild. Hóf Þórarinn þá aftur
störf þar við bókband í prent-
smiðjunni og var þar til 1978.
Þórarinn hafði ekki verið í iðn-
skólanámi á námstíma sínum og
fékk því sveinsbréf fyrst 1972
eftir undanþágu. Hann vann
mikið að handbandi heima hjá
sér, ásamt Valnýju eiginkonu
sinni, sérstaklega eftir að hann
hætti í prentsmiðjunni. Einnig
kenndi hann bókband á nokkrum
námskeiðum. Þórarinn handgyllti
einungis á yngri árum, en vél-
gyllti oft á meðan hann var hjá
prentsmiðjunni og oft fengu þau
hjónin að nota gyllingarvél Jóns
Sigfússonar. Valný Eyjólfsdóttir
starfaði sem aðstoðarkona í Prent-
smiðju Bjöms Jónssonar, þar sem
þau Þórarinn kynntust, og síðan í
Skjaldborg og Fonti. Þórarinn og
Valný fluttu til Reykjavíkur 1986