Alþýðublað Hafnarfjarðar - 16.12.1993, Blaðsíða 12

12 Alþýðublað Hafnarfjarðar
Þá er ég ekki að segja að þetta þurfi
allt að vera í formi listahátíða en það
safnast saman þegar saman kemur.
Eg held því fram, að ef við hlúum að
menningunni á skynsamlegan máta
hér á Islandi, þá muni okkur í
framtíðinni farnast vel á öðrum
sviðum Ifka.
Háskólabíó eða Listasafn Islands.
Sverrir: Fyrir afnot af þessum
húsum ríkis og borgar hefur ekki
verið reiknaður neinn beinn útlagður
kostnaður fyrir Listahátíð í Reykja-
vík. Það skiptir líka miklu máli í
þessum samanburði.
Örn: Eg held að menn geti í sjálfu
fengið frá ríkinu þrátt fyrir fyrirheit
um meira.
Svipað á við á öðrum sviðum menn-
ingarmála, Myndlistarskólinn í
Reykjavík fékk t.d. 9 milljónir króna
í styrk frá ríkinu á síðasta ári meðan
Myndlistarskólinn í Hafnarfirði fékk
150 þúsund. Menn geta svo metið
' H t 1 f
Wtsmr ) •
Málarlist og gjörningar Manuel Mendive frá Kúbu þáttu mjög sérstœðir en bér hefur hann fengið einn áhorfanda
til liðs við sig og dansara sem með honutn voru
- Það hefur sœtt talsverðri gagnrýni,
að listahátíðin hafi farið fram úr
fjárhagsáœtlun. Er það eittlivað
lögmál þegar listaliátíðir ciga í
hlut?
Sverrir: Svarið við þessari spurn-
ingu er margþætt. A ákveðnum
tímapunkti var ákveðið að auka
umfang listahátíðarinnar. Þannig
höfðum við ekki ráðgert að vera
með sérstaka rokktónleika fyrir unga
fólkið. I fyrsta lagi, þá er það með
því dýrasta sem menn gera. í öðru
lagi, þá vissum við ekki hversu gott
eða mikið innlegg þetta væri í það
sem við vorum að gera. En þessi
ákvörðun var tekin og hún hafði í
för með sér kostnaðarauka.
Það var fleira að þessum toga sem
við ákváðum í samvinnu við bæjar-
yfirvöld að bæta inn í dagskrána,
jafnframt því að auka umfjöllun um
hana.
Við sitjum ekki við sama borð og
menningarbatteríin í Reykjavík í
sambandi við fjölmiðlana. Þannig
þurftum við að auka við auglýsinga-
kostnað og fleira og fleira.
Lendingin varð sú að hátíðin fór
rúmar fimm milljónir fram úr
áætlun.
En við höfum samanburð við Lista-
hátíð í Reykjavík. Kostnaðurinn við
Listahátíð í Hafnarfirði er ekki nema
brot af áætluðum kostnaði við
Listahátíð í Reykjavík 1994. Þó stóð
Iistahátíð í Hafnarfirði í heilan
mánuð en í Reykjavík er gert ráð
fyrir að hún standi í rúman hálfan
mánuð.
Hjá okkur var um að ræða yfirgrips-
meira og lengra prógramm, en
kostnaðurinn samt miklu minni en
áætlað er kostnaðurinn við listahátíð
í Reykjavík verði. Menn geta svo
velt því fyrir sér af hverju það er.
Gunnar: í því sambandi er rétt að
koma inn á þann aðstöðumun sem er
milli þessara tveggja sveitarfélaga.
Við urðum í rauninni að byggja
okkar tónlistarhöll í Hafnarfirði.
Það voru gífurlegar framkvæmdir
sem áttu sér stað í Kaplakrika til
gera hann þannig úr garði að hægt
væri að halda í honum tónleika með
heimsþekktum söngvurum og
hljóðfæraleikurum eins og Dimit-
rovu og Nigel Kennedy.
Einnig var byggt leikhús í Straumi
og sýning sett upp í Bæjarbíói.
Þannig varð tilkostnaðurinn hjá
okkur í reynd miklu meiri en hjá
þeim í Reykjavík, sem geta gengið
inn Borgarleikhúsið, Þjóðleikhúsið,
sér deilt um hvort Listahátíðin hafi
verið of dýr fyrir bæjarfélagið okkar.
En sé horft til umfangs hennar, þá er
það ekkert vafamál að hún var til
mikilla muna ódýrari en sambæri-
legar hátíðir annars staðar. Eg vil
þakka það m.a. að yfirstjórn þessarar
listahátíðar var mjög lítil. Kostnað-
urinn fór fyrst og fremst beint í þá
sem komu l'ram og umgjörðina um
sjálfa hátíðina. Þannig má segja að
fjármagnið hafi nýst mjög vel í þágu
listarinnar sjálfrar.
Hvað með styrki frá ríkinu?
Sverrir: Halla hátíðarinnar má að
stórum hluta rekja beint til þess að
styrkir til Listahátíðar frá ríkinu voru
minni en efni stóðu til.
Eg er nýbúinn að fara í gegnum
plögg sem varða Listahátíð f Reykja
vík. Þar kemur fram að sótt var um
19 milljónir til ríkis og 19 milljónir
til borgarinnar. Þar fyrir utan hefur
Listahátíð í Reykjavík ávallt haft
óútfyiltan tékka til að mæta umfram-
kostnaði. Við fengum hins vegar
eina og hálfa milljón króna frá
Menntamálaráðuneytinu. Það er
allur sá styrkur scm við höfum
/ Bœjarbíói var frumflutt nýtt ísl-
enskt leikrit, Fiskar á þurru lattdi,
setn er eftir Hafnfirðinginn Árna
Ibsen.
það hver fyrir sig, hvort þetta sé rétt
og heiðarlegt.
Örn: Eg vil benda á mikilvægi þess
að halda þessari baráttu áfram. Á
Akureyri hafa mcnn staðið saman að
því að byggja upp menningarmálin í
víðum skilningi.
Það er rétt að menn átti sig á því að
af því fjármagni sem fer til mcnn-
ingarmála á íslandi, þá fer megnið af
því, svona 97 til 98%, í nokkrar
stofnanir f Reykjavík.
Það var sagt oft við okkur, þegar
við vorum að leita til ríkisins að við
skyldum sanna okkur, sýna livað við
gætum gert og svo framvegis.
Við þykjumst því vera að leggja inn
á bók til lengri tíma með þessu
starfi, sem þegar hefur verið unnið.
Við ætlum okkur að sækja meira
fjármagn til ríkisvaldsins næst,
þannig að það standi betur að stuðn-
ingi við menningu í Hafnarfirði,
svipað og það hefur gert á Akureyri
og í Reykjavík.
Við kyngjum því að hafa fengið
lítinn stuðning fram að þessu. Nú
erum við búnir að sýna fram á það,
að hér er merkileg og metnaðarfull
menningarstarfsemi. Og henni ber
að fá stærri skerf af framlögum
ríkisins til menningarmála en verið
hefur hingað til.
Sverrir: í framhaldi af þessu er rétt
að benda á, að það er komin ákveðin
umræða í gang inn í ráðuneyti og
víðar, um að rétt sé að endurskoða
þáttöku ríkisins í Listahátíð í
Reykjavík. Þar segja menn, að það
sé ef til vill réttara að styðja allar
listhátíðir á landinu eða sambærilega
starfsemi um einhverja prósentu af
kostnaði til jafns við framlög við-
komandi sveitarfélaga. Þannig muni
ríkið leggja meiri peninga í menn-
inguna, ef bæjarfélögin eru tilbúin
að veita meiru fjármagni í þessa
hluti.
Þetta þykja okkur góðar fréttir. Og
sú spurning brennur á vörum
margra, hvort það sé eðlilcgt að
megnið af fjármunum ríkisins til
menningarmála lendi liart nær allt
hjá ríkasta sveitarlélagi landsins.
Örn: Á þessu er ákveðin skýring.
Reykjavík var í fararbroddi á þessu
sviði. Það er ekki fyrr en núna á
síðustu árum að Hafnarfjarðarbær
ásamt ýmsum hafnfirskum fyrir-
tækjum hefur staðið myndarlega við
bakið á listamönnum.
Hér hefur átt sér stað umfangsmikil
uppbygging. Mönnum hefur vaxið
fiskur um hrygg. Það leiðir til þess
að menn sjá, að það er réttmætt að
auka framlög frá ríkinu til þessara
mála hér í Hafnarfirði.
Sverrir: Stóra málið er það, að ég
held að okkur Hafnfirðingum hafi
tekist það sem engum öðrum hefur
tekist. Það er að að eyða tortryggni
milli listamanna og viðkomandi
stjórnvalda, svo að þessir aðilar nái
að vinna saman. Eg er sjálfur búinn
að velkjast í menningarpólitíkinni út
um allar jarðir og þetta hefur ekki
gerst annars staðar. Eg held að sú
góða samvinna hafi skilað sér
ríkulega.
Örn: Eg held ég að ákveðinn halla-
samningur sé nauðsynlegur þegar
halda skal listahátíð sem þessa. Það
getur ekki farið hjá því, að menn
verða að taka umtalsverða áhættu
með einstökum atriðum.
Menn geta séð að stórum hluta hver
kostnaðurinn muni verða, en mun
meiri óvissa ríkir með tekjurnar.
Svona fyrirtæki verður því ávalt að
liafa ákveðið svigrúm til að mæta
óvæntum skakkaföllum, eins og
venjulegum íslenskum rigningar-
dögum.
Gunnar: Þegar verið er að tala um
tap á listahátíð þá eru menn bara að
tala unt tap á hátíðinni sjálfri. Hins
vegar vilja menn gleyma að reikna
út allan þann óbeina gróða sem
henni fylgir.
Hátíðinni í sumar fylgdi að
sjálfsögðu gífurleg velta í verslun og
þjónustu. Eg er handviss unt það að
það koma miklu meiri peningar inn í
bæjarfélagið, heldur en það sem
menn voru að greiða í aðgangseyri.
Þannig var t.d. hvert einasta gisti-
rými í bænum fullt meðan á hátíð-
inni stóð og gríðarleg umsvif hjá
matsölustöðum, veitingahúsum
o.s.frv.
Hvað atbuðir á listahátíð fannst
ykkur standa upp úr og Itvað höfðaði
mest til ykkar?
Gunnar: Mér persónlega fundust
t.d. tónleikar Dimitrovu ógleyman-
legir. Eins vil ég nefna þá tónleika
sem voru haldnir í Hafnarborg, þótt
þeir hafi verið minni í sniöum og
umgjörðin einfaldari. Þar gerðust
samt sem áður ótrúlegir hlutir.
I myndlistargeiranum vorum við
með mjög gott fólk. Þetta var allt
fólk sem hefur sett verulega mark
sitt á heimslistina. Þar af leiðandi
var vcrulega spennandi fyrir okkur
að lá það hingað.
Ekki má gleyma að við eigum fullt
af ágætum listmönnum hér í Hafnar-
firði.
Stundum hef ég verið spurður hvort
það væri nóg af þeint á Listahátíð.
En við erum að halda alþjóðlega
listahátíð hér í Hafnarfirði. Við erum
að reyna að færa fólki eitthvað sem
er öðruvísi en það fær dags daglega
að heyra í útvarpi og sjá í sjónavarpi
eða í sýningarsölum.
Við erum að reyna að koma nýju
blóði inn í þetta samfélag okkar með
því að kynna fólki lítið brot af
menningu annarra þjóða. Tilgangur-
inn fyrst og fremst að víkka sjón-
deildarhring okkar. Ég held að okkur
hafi tekist það mjög vel. Það er mitt
mat og ég er sjálfur mjög ánægður
með það hvernig listahátíðin fór
fram.
Örn: Ég vil taka undir það með
Sverri, að við vildum kynna fólki
eitthvað nýtt. Við förum á vissan
hátt í sparifötin á listahátíð. Hún hafi
var fyrir alla. Þar gafst tækifæri til
að upplifa, heyra og sjá nýja list.
Ég vil hins vegar leggja áherslu á
þátttöku hafnfirskra listamanna.
Hafnfirskir kórar tóku þátt í
hátíðinni. Við vorum með leikhús,
þar sem fjölmargir Hafnfirðingar
tóku þátt í og Kammersveit Hafnar-
fjarðar lagði sitt fram. Þannig tóku á
annað hundrað hafnfirskir listamenn
þátt í Listahátíðinni. Á sama hátt og
við viljum kynna Islendingum nýja
og spennandi hluti þá leggjum við
líka geysilega mikla áherslu á að
Hafnfirðingar fái tækifæri til að
koma sfnum hlutum á framfæri.
Gunnar: Við lögðum líka umtals-
verða peninga í nýsköpun. Við
greiddum íslenskum listamönnum
fyrir að semja tónverk, leikhúsverk
og þess háttar. Það er þáttur sem ofl
er vanræktur.
Sverrir: Ég lít fyrst og fremst á
hina gífurlegu menningaruppbygg-
ingu hér í Hafnarfirði. Ég nefni
Megináhersla Listhátíðar var á tánist en hér getur að líta meðlimi ítölsku
hljómsveitarinnar Musica Antidogma sem léku íHafnarborg
Tónleikar eins og þeir gerast bestir
hér á landi. Ég nefni þar atriði eins
og Barrueco gítarlcikara, tékkneska
tríóið, Peter Matel píanista og
Lipovetsky. Þetta voru allt tónleikar
á heimsmælikvarða.
Örn: Ég vil taka undir það sem
Gunnari sagði hér áðan. En jafn-
Iramt bendi ég á það, að við fengum
líka frábæra myndlistarmenn eins og
t.d. Manuel Mendive frá Kúbu.
Hann cr feikilega öflugur málari og
hlaut kannski ekki nægilega athygli
fjölmiðla hér á landi. Hins vegar vil
ég ekki vera að taka cinstök atriði
sérstaklega út úr. En á heildina litið
þótti mér margt sem þar kom fram
bæði nýstárlegt og spennandi.
Sverrir: Ég vil nú ekki heldur fara
að leggja mat á það Itvað var best.
En óneitanlega Dimitróva ansi rík f
huga mér í mér. Tónleikar hcnnar
voru alveg stórglæsilegir. Eins hafði
ég mjög gaman af Kenncdy. Hann er
vissulega stórmerkilegt fyrirbæri í
tónlistarheiminum. En ég vildi
gjarnan fá að hlusta á hann aftur,
eftir fimm ár eða svo.
Straum, Tónlistarskólann, Myndlist-
arskólann, Listahátíðina, kórana,
lcikfélagið og kammersveilina. Allt
ber þetta merki um gróskumikið
mennignarlíf í Hafnarfirði.
Örn: Þá er rétt að menn átti sig á því
hversu mikilvægt það er að menn
haldi áfram. Við höfum nú oröið
ákveðna reynslu. Við höfum gert
mistök og við höfum gert góða hluti.
En nú þurfa menn að taka sig saman,
skoða hlutina og huga að fram-
haldinu. Við erum þegar farnir að
huga að næstu listahátíð. Við ætlum
að standa að henni eins vel og liægt
er, bæði faglega og fjárhagslega. En
ég vil leggja áherslu á þá reynslu
sem komin er og að menn byggi á
henni.
Ég lield að það sé samdóma álit
okkar, að listahátíðin hafi ef til vill
verið of löng. Okkur tókst að vísu að
halda spennunni allan tímann þar
sem við vorunt með glæsilegt
lokaatriði á hátíðinni, þ.e. Kennedy.
Hún má væntanlega verða nokkuð
styttri í framtíðinni. Þetta er hlutir
sem við erum að skoða núna. Þannig