Alþýðublaðið - 12.03.1924, Blaðsíða 2

j
Þjöðarmeiii.
I, SbattaWgln.
Meðan ríkin láta allan at-
vinnurekstur, lönd og verzlun
vera í höndum einstakra manna,
neyðast þau til að afla sér tekna
með álögum á almenning, þ. e.
sköttum.
Vér íslendingar höfum nú haft
sjáifsforræði í fjármálum fulla
hálfa öld. Þarfir ríkissjóðs hafa
vaxið ár frá ári, munu nú tæpast
verða miklð undir io milljónum
króna eða um ioo krónur á
nef hvert í laudinu. Mestan hiuta
þess greiða landsmenn sem skatta
Þar sem nú skattar til ríkis-
sjóðs eru orðnir svo háir, ríður
á miklu, að þelm sé jatnað sem
réttilegast og haganlegast niður.
Er þá tvenns að gæta, þess,
að skattstofninn sé sem trygg-
astur, og hins, að skatturlnn sé
réttlátur, að hann lendi á þeim,
sem bezt eru færir um að borga
hann, þeim, sem njóta fríðinda
eða forréttinda og hafa eignir
og tekjur um fram brýnustu lífs-
nauðsynjar, en ekki á ómaga-
mönnum, öreigum og þurfaling-
um.
Skattarnir eru tvenns konar,
beinir skattar, sem lagðir eru á
lönd og fasteignir, iausafé manna
og tekjur, og óbeinir skattár eða
toilar, sem lagðir eru á nauð-
synjar og munaðárvörur svo
kallaðar.
Beinu skattarnir, fasteigna-,
tekju- og eigna-skattar, nema
samtals að eins rúmi. einni miiljón
króna. Óbeinu skattarnir nemá
margfait meiru; þóir eru aðal-
tekjur ríkissjóðsins.
Því skyidu menn ætla, að þeir
væru réttlátari og tryggari en
beinu skattarnir. Skal nú athug-
að, hvort svo sé.
Tollarnir eru lagðir á þurftar-
vörur; sá, sem vöruna kaupir,
greiðir þá um leið og hann borg-
ar hana. Fátækur verkamaður,
sem kaupir mat, íatnað og eldi-
við íyrlr sig, konuna og 5—10
börn, greiðir þ-.nnig margfaldan
toll á við einhleypinga og barn
Iaust fóik, þótt flugiíkt sé. Reyni
hann að byggja yfir sig húskofa,
meðan ekkert fæst að gera,
verður hann að grdða toll af

hverjum sementspoka, spýtukubbi
og járnplötu, sem tii hússins þarf.
Sveitasjóðirnir verða að greiða
toil af nauðsycjum þurfalinga,
ríkissjóður af nauðsynjum tugt-
húslima.
Slíkir skattar eru ekki réttlátlr;
þeir eru bæði ranglátir og
heimskulegir.
Toliarnir eru og lagðir á mun-
sðarvörur og óþarfa, svo sem
kaffi, sykur, vínföng, tóbak og
alis konar glingur. Til þess að
ríkissjóður fái sem mesta tolla,
þurfa landsmsnn að kaupa sem
mest af þess háttar dótl. Sjá
allir, hver búhnykkur það er
að hvetja landsmenn að kaupa
óþarfa og íánýtt glingur fyrir
milijónir króna tll þess, að ríkis-
sjóður fái hundruð þúsunda í
tollum. Má þáð með réttu kali-
ast að eyða krónnnni til að
krækja í eyrinn.
Auk þess eru slíkir toliar
næsta valtur tekjustotn. Þegar
íjáthagur landsmanna er bág-
borinn, neyðast þeir til að
draga úr kaupum á óþarfa, og
lýrná þá tollarnlr. Sé innflutn-
ingurinn tákmarkaður eða bann-
aður, rýrna toliarnir enn eða
hverfa með öliu. En einmitt á
krepputímum, þegar iandsmenn
eiga við mesta fjárhagsörðugleika
að stríða, ríður rikissjóði mest á,
að skattstofnarnir bregðist ekki,
því að þá er örðugt eða oft
ókhiít að finna nýja skattstofna
i skjótu bragði, en einmitt þá
þarf hann að geta liðsint lands-
mönnum.
Toliarnir erulagðir á þunga eða
rúmmái, oft án nokkurs tiilits til
verðmætis. Þegar krónan lækkar
í verði og varan þar af ieiðandi
hækkar, hejzt að visu krónutala
tollanná óbreytt, en verðmætl
þeirra rýrnar. Gengisfaliið hefir
í för með sér, að fjárhagur ríkis-
sjóðs versnar; útgjöld hans stiga;
þá ríður á, að skattstofnar hans
séu áreiðanlegir, en einmitt þá
rýrna tolltekjurnar.
Tollarnir eru því bæði rang-
látir og óáreiðanlegir; þeir lenda
harðast á alþýðu og bregðast,
þegar verst gegnir. —
Beinu skattarnir eru langt um
áreiðaniegri og réttiátari. Fást-
eignaBkatturlnn hvíiir á landi og
öðrum fasteignum, og er þ ð
hinn áreiðanlegasti skattstofn,
Hjálp»rst(fð hjúkrunartélags-
ins »Líkaar« er epin:
Má ntdaga . . , kl. 11—12 f. h.
Þrlðjudagá ... — 5—6 --
Miðvikudaga . . — 3—4 s. —
Föstudaga ... — 5—6 @. -
Laugardaga . . — 3—4 e. -
VerkannaíturSnm! blaö jafnaðar-
manna á Aknrejri, er besta frétfabláðið
af norðlenzkn blöðunnm. Flytnr góðar
ritgerðir nm Btjómmál og atyinnumái.
Kemur nt einu »inni í viku. Kostar
að ein« kr. 6,00 um árið. öerist áikrif-
endur á atgreiðsiu Alþýðubiaðsina.
Ný bók. Ma3ur frá Suður-
íOfflfOiíffiiffls Amerlku- Pflntfiiiir
afgreiddar í sima 1269.
sem uut er að fá. og jafnframt
hinn eðlilegásti. Þeir, sem eiga
og njóta arðs af eignnm þessum,
hafa betri aðstöðu en hinir, sem
hvort tveggja skortir, og eiga
því að greiða meira tll aimennra
þarfa.
Skattur þessi er verðskattur
og breytist því eigi til muna,
þótt gjaldeyrir iækki; eignirnar
hækká að sama skapi í verði,
og hækkar þá skatturinn í sömu
hluttölium, ef skynsamlega er
um búið.
Eigna- og tekju-skatturinn er
lagður á eignir manna og tekjur
um fram brýnustu lífsnauðsynjar
og ter hækkandi eftir þvi, sem
eignir og tekjur vsx?. Sá greiðir
mfi3t, sem mestar hefir tekjur
eða eignir, og er það rétt.
Gengistail rýrir hann ekki veru-
lega, því að oftast hækka að
minsta kosti háu tekjurnar að
krónutali, þegar gjaldey>irinn
lækkar; skip og önnur fram-
lelðslutæki stíga þá einnig í
vetðl, og vex þá skatturinn.
Liggur í augum uppi, að það
væri tryggast fyrir ríklssjód og
réttlátast gsgnvart alþýðu, að
sem mestur hluti af tekíum hans
yæri fenginn með beinum skött-
um.
Þá myndu skattar á alþýðu
lækka, en hækka á hinnm, sem
eiga fasteignlr og framleiðslutæki
og mestar hafá tekjurnar, bur-
geisunum.
Þá myndi nokkur hiuti toiiá