Dagfari - 01.02.2000, Blaðsíða 20
á texta sáttmálans, einkanlega
til að undanskilja jarð-
sprengjubelti á landamærum
Kóreuríkjanna frá banninu og
einnig þær sprengjur sem vinna
jafnt á skriðdrekum og fót-
gangandi manneskjum. Kröf-
um Bandaríkjastjórnar var
algerlega hafnað af fylgjendum
bannsins og við það tækifæri
sagði Lloyd Axworthy, utan-
ríkisráðherra Kanada, að
Bandaríkin gætu ekki prúttað
sig að samningaborðinu. Að
þessu sinni yrðu engar undan-
tekningar og engar smugur.
Ekki þarf að deila um það að
það veikir samninginn að mörg
þeirra ríkja, sem framleiða
jarðsprengjur og telja þær
nauðsynlegar fyrir varnir sínar,
hafa kosið að standa utan
s
Ottawa-samkomulagsins. A
hinn bóginn hafa ríkisstjórnir
margra landa, sem jarð-
sprengjur hafa plagað um
lengri eða skemmri tíma,
undirritað samninginn. Sem
dæmi má nefna Angóla,
Bosníu-Hersegóvínu,
Kambódíu, Króatíu, E1
Salvador, Eþíópíu, Mózambik
og Súdan.
KJARNOKKUVOPN
Eftir þíðuna miklu í
samskiptum austurs og vesturs
hefur umræða um kjarnorku-
vopnabúr stórveldanna legið
mjög í láginni. Þó hafa margir
með réttu lýst áhyggjum af því
að kjarnaflaugar úr fórum
Rauða hersins hafi sums staðar
farið á hálfgerða útsölu á
síðustu árum. Annars hafa
augu manna einkum beinst að
löndum í öðrum heimshlutum,
fyrst írak og Norður-Kóreu en
síðar Indlandi og Pakistan sem
bæði stóðu að tilrauna-
sprengingum fyrir skemmstu.
Á síðustu misserum
hefur því miður ýmislegt aukið
á áhyggjur manna af kjarn-
orkuvá eftir að talsvert hafði
miðað í rétta átt með samning-
um um bann við útbreiðslu
kjarnavopna (NPT / Non
Proliferation Treaty) og bann
við tilraunum með kjarnorku-
600,000,000-
20.000.000-
2,000,000,-
200,
vopn (CTBT / Comprehensive
Test Ban Treaty) sem m.a.
Indland og Pakistan höfðu
reyndar neitað að undirrita.
Atburðir áranna 1998 og 1999
gengu í þveröfuga átt og í einni
svipan komust samningurinn
um bann við kjarnorkutilraun-
um og START-samningarnir í
algjört uppnám.
Samskipti Rússa og
Bandaríkjamanna á þessu sviði
að undanförnu minna mjög
fótvissu geiturnar tvær í
dæmisögum Esóps sem báðar
þurftu að komast eftir einstig-
inu en gátu ekki hugsað sér að
gefa hinni leiðina eftir. Full-
trúadeild Bandaríkjaþings,
með Jesse Helms í broddi fylk-
ingar, felldi tillögu um að
skrifa undir tilraunabannið nú í
vetur. Þingmennirnir kveðjast
ekki geta samþykkt slíkan
samning fyrr en tryggt sé að
Bandaríkin hafi komið sér upp
gagneldflaugakerfi til að verj-
ast langdrægum eldflaugum.
Rússar neita að ganga til
samningaviðræðna um slík
varnarkerfi nema Bandaríkja-
stjórn fallist á að skera kjarn-
orkuvopnabúr sín niður um
75%. Jafnframt hóta Rússar að
láta START II-samninginn róa
ef ekki verði gengið að kröfum
þeirra en hann hefur enn ekki
verið borinn undir atkvæði í
neðri deild rússneska þingsins.
Atkvæðagreiðslan átti að fara
fram í desember síðastliðnum
en var frestað í mótmælaskyni
við loftárásir Breta og Banda-
ríkjamanna á írak 16.-19. sama
mánaðar.
START-samningarnir
miða að umfangsmikilli fækk-
un kjarnavopna. Með START
20