Dagfari - 01.10.2000, Blaðsíða 11

bandalagið eins og hægt væri, fá öll þau ríki sem áður voru handbendi
Sovétríkjanna til liðs við bandalagið. Ráðamenn fslensku ríkisstjómarinnar
styðja þessu stefnu heilshugar og beita sömu rökum og aðrir í NATO.
Fyrst þessar þjóðir vilja ganga til liðs við okkur, hver emm við þá að
meina þeim það? En málið er ekki svona einfalt.
Astæða þess að hinar nýfrjálsu þjóðir í austri vilja ganga til liðs
við NATO er hræðsla við hina gömlu herra, Sovétríkin þ.e. Rússland. í
stað þess að draga úr þessari hræðslu með því að opna samskipti ríkja á
milli á öllum sviðum, vilja forráðamenn NATO tryggja sig sem best þeir
geta ef illa fer fyrir lýðræðisþróun í Rússlandi. Þetta er nákvæmlega sama
hugsun og hjá Stalín við lok seinni heimsstyrjaldarinnar. Hann hugsaði
sem svo að við lýði væri ótryggt bandalag á milli vesturvelda og
Sovétríkjanna við að kveða draug nasismans niður. Um leið og því
sameiginlega verkefni væri lokið færi allt í sama horf og fyrir stríð, þ.e.
vesturveldi og Sovétríkin stæðu andspænis hvort öðru. Því vildi hann
tryggja sig með því að ná sem mestu af Evrópu undir stjóm Sovétríkjanna,
mynda einhvers konar „stuðara“ til að verja Sovétríkin sjálf gegn árás úr
vestri. Sama hugsun er uppi á teningnum hjá ráðamönnum NATO. Að
stækka bandalagið til austurs ef svo illa fer að lýðræði bíði skipbrot í
Rússlandi.
Þessi hugsun er því kaldastríðshugsun. Ekki er hugað að þeim
tækifæmm sem fyrir hendi em til að rífa niður múra á milli austurs og
vesturs fyrir fullt og allt. Stækkun NATO til austurs gerir ekkert nema að
einangra Rússland og kynda undir ótta við vesturveldin, ótta sem hlýtur að
teljast réttmætur miðað við þessar aðgerðir. Eftir að NATO hefur síðan
sýnt sitt rétta andlit sem alhliða hemaðarbandalag, þ.e. bæði vamar- og
árásarbandalag, er ekki að spyrja að ótta Rússa. Sögulegt tækifæri til að
víkja frá þeirri hemaðarstefnu sem einkennt hefur 20. öldina er að fara
forgörðum. Fyrrum Varsjárbandalagsríki vilja auðvitað ekkert frekar en að
ganga í NATO. Það er heldur ekki unnið að því að bjóða upp á neinn
annan möguleika fyrir þessi ríki. Heimurinn væri friðvænlegri staður ef
menn gætu snúið frá hemaðarhyggju kalda stríðsins og reynt að byggja
upp nýja heimsmynd á nýjum grunni. Það verður ekki gert á meðan líkar
Davíðs Oddssonar og Halldórs Ásgrímssonar sitja við völdin í vestri.
Kolbeinn Óttarsson Proppé
(greinin birtist áður á vefritinu Múrinn, www.murinn.is)
11