Aðventfréttir - 01.04.1992, Blaðsíða 8

MÁNUDAGUR
Þriðji
maðurinn
Dœmisagan um pundin
Eftir Helen Pearson
Ritningarvers: Lúk 19.11-27
s
tsjónarsemi í viðskiptum,
ótti, óupplýst gáta og marg-
þætt mannleg samskipti.
Dæmisagan um pundin
væri gott efni í leikrit. Þrír þátttakendur
þess væru efnilegir menn á framabraut.
Þeir bera gott skynbragð á það hvemig
farið er að í viðskiptum. Þeir kunna að
umgangast yfirmenn sína. Þeir virðast
tilbúnir til embættisframa. Forstjórinn
býður þeim nú ábyrgðarstöðu, sem gef-
ur þeim tækifæri til að sýna hvað í
þeim býr og sanna hæfni þeirra í heimi
viðskiptanna.
í leikritinu væri hægt að beina at-
hyglinni að fjölda atriða úr verslunar-
heiminum. 1. atriði: Hinn upprunalegi
samningur við forstjórann. 2. atriði:
Tveir fyrstu mennimir sem af sjálfsör-
yggi eiga í viðskiptum við banka og
kauphallir. 3. atriði: Hápunktur leikrits-
ins, heimkoma forstjórans. Hér verður
leikritið, eins og hin upprunalega saga,
að færast frá því að lýsa opinberum við-
skiptaháttum yfir í að kanna persónu-
lega afstöðu og tilgang. Sagan byrjar á
því að kanna grunn mannlegrar hegðun-
ar. Þegar forstjórinn kemst að því
hvernig þessir þrír hafa farið með fé
hans beinir sagan athyglinni að eðlis-
lægri hegðun mannshugans, sérstaklega
hvað snertir huga þriðja mannsins.
Hvers vegna hafði hann ekki notað hið
gullvæga tækifæri, sem honum hafði
gefist? Hvers vegna faldi hann verð-
mæti sitt í stað þess að ávaxta það?
Leikritið verður að koma því til leið-
ar sem sagan sjálf fæst við og það sem
við verðum öll að gera ef um andlegan
vöxt á að vera að ræða - það verður að
beina athyglinni að tengingunni milli
hugsana og framkvæmdar. Það verður
að veita innsæi í virkni mannsandans.
Þótt dæmisagan, sem Jesús sagði, sé
ekki margorð um hugarheim þriðja
mannsinns, segir hún nóg.
Þegar hann stendur andspænis yfir-
boðara sínum, lýsa orð hans ekki ein-
ungis aðförum hans, meðan yfirboðar-
inn var fjarverandi, heldur einnig til-
finningu hans gagnvart hinu uppruna-
lega samstarfi þeirra yfirleitt. Hér byij-
ar afstaðan sem liggur að baki verkum
hans að koma í ljós. Samfara því að
hann grefur upp peningana afhjúpar
hann gremju og andúð í garð yfirboðar-
ans. Það fyrsta, sem hann sagði, var í
raun réttri persónuleg árás: „Ég var
hræddur við þig, en þú ert maður
strangur og tekur það út, sem þú lagðir
ekki inn, og uppsker það, sem þú sáðir
ekki“ (Lúk 19.21).
Sumt sem hann framkvæmdi var gert
í einlægni, en þar kemur brátt í ljós að
það að grafa hluti hafði orðið að ein-
kennandi lífsmynstri hjá þriðja mannin-
um. Undir yfirborðinu var hann í raun
ósáttur við samstarfíð við yfirmanninn.
Hann grefur upp öll einkenni bilaðra
mannlegra samskipta: reiði, andúð, á-
kærur. Hann ákærir yfirmann sinn um
ranglæti gagnvart öðrum. Hann opin-
berar hatur sitt í garð hans. Hann álítur
hann geðþóttafullan harðstjóra. Hann
lætur í það skína að aðferðir forstjórans
nálgist það að vera óheiðarlegar. En
lokaorð hans gefa okkur skilning á
kjama málsins: „Ég var hræddur“, segir
hann. Undir reiðinni, sektarkenndinni
og gremjunni, viðurkenndi þriðji mað-
urinn að lokum ótta sinn og mótþróa
gegn því að sameinast meistara sínum
og aðferðum hans.
í þessari sögu bendir Jesús á per-
sónulega afstöðu sem liggur að baki
verka slíkra, sem hafa virst aðhyllast
konung alheimsins. Hann yfirvegar
freistingar þeirra. Jesús varpar fram
þeirri spumingu hvað það sé sem hindr-
ar þá, er virðast vera nálægir Guði, að
meðtaka gjafir hans og nota þær.
Saga þessi fjallar ekki um taumlausa
syndara eins og glataða soninn, sem yf-
irgaf föður sinn og heimili hans og
sóaði eigum hans í svallsamri tilveru.
Það er heldur ekki átt við hugsunarlausa
fylgjendur Drottins eins og fávísu meyj-
arnar, sem vanrækja andlegan forða
sinn. Sagan á við þú, sem átt hafa að-
gang að drottnara alheimsins og með-
tekið gjafir hans. Þriðja manninum er
vel ljóst, hvílíkum verðmætum honum
var trúað fyrir, en veikleiki hans byggist
á tilhneigingu hans til að túlka ótta sinn
og áhyggjur fremur en skapandi traust
sitt
AÐ BAKIYTRI ÁSÝNDAR
Jesús varar við því, að undir því sem
virðist vera fagurt yfirborð, svo sem
hyggindi, viska og auðmýkt leynist oft
ótti, efi, andleg fáviska og hugleysi.
Hann undirbýr okkur undir að vera á
varðbergi gegn þeirri ógæfu sem verður
hlutskipti þeirra sem virðast hafa orðið
mikið ágengt í húsi Guðs, en hafa aldrei
lært að nota þær gjafir, sem Guð gaf
þeim, né heldur að endurgjalda það
traust, sem hann sýndi þeim með gjöf-
um sínum.
En hvers vegna óttast þeir? Það kem-
ur í ljós í orðum þriðja mannsins. Þeir
nýta sér ekki gjafir Guðs vegna þess að
þeir fyrirlíta gjafirnar og vantreysta
þeim sem gaf þær. Og þegar þeir nýta
ekki né þróa þær gjafir sem þeim hafa
verið gefnar rýrna þær og samfélagið
við hinn himneska gefanda dvínar. Guð
verður í augum þeirra óáreiðanlegur í
samskiptum. Þeir halda ef til vill áfram
sarfi sínu fyrir Guð en án þess kærleika
og öryggis sem stafar af persónulegu
samfélagi. í vaxandi mæli verður mynd
þeirra af Guði brengluð og blandin
ótta.
8
Aðventfréttir 4.1992