Aðventfréttir - 01.05.1999, Blaðsíða 9

þeirra var kenndur við Hillel sem kenndi,
að í lögmáli Móse væri að finna heimild til
skilnaðar til handa manninum fyrir hvað
eina sök sem var. Hinn hópurninn, kennd-
ur við Shammai, tók öndverðan pól í hæð-
ina. Þar var ótrúmennska í hjónabandi
talin eina forsendan fyrir skilnaði. Og þar
sem þeim tók að leiðast þjarkið sín á milli,
sneru þeir sér til Krists.
Fyrir Kristi lágu tveir valkostir. Hann
kaus þann sem gæddur var dýpri, andlegri
merkingu. Verður sagt, að hann hafi hér
lagt fram alhliða leiðbeiningar varðandi
skilnað og síðari hjónabönd? Eg lít svo á,
að hann hafi leitast við að vekja athygli
samferðarmanna sinna á óravídd hjóna-
bandsins og tekist það. Afstaða hans var
slík, að jafnvel lærisveinar hans urðu agn-
dofa og sögðu: „Fyrst svo er háttað stöðu
karls gagnvart konu, þá er ekki vænlegt að
kvænast" (Mt 19.10).
Mér virðist sem við höfum skáletrað
sitthvað í lesningu okkar á svari Krists við
spumingu faríseanna, sem síður skyldi.
Kristur sagði ekki: „Sá sem skilur við konu
sína „og kvænist annarri drýgir hór“, en
öllu heldur: „Sá sem skilur við konu sína
„og kvænist annarri drýgir hór.“
Kristur sagði ekki, að skilnaður væri
meðtekinn svo lengi sem menn gengju
ekki í síðara hjónaband. Ólíklegt var, að
Gyðingur færi í gegnum skilnað og gengi
einn gegnum lífið sem eftir væri. Hann
stofnaði til skilnaðar vegna þess, að hann
stefndi að því að finna sér aðra betri (hafi
hann ekki þá þegar fundið hana, innskot
þýð.). Hér í 19. kaflanum tekur Kristur á
skilnaði og síðara hjónabandi í einu lagi.
En við höfum reynt að aðskilja þetta og
gefa hvoru fyrir sig eitthvert vægi.
Það er skoðun mín, að reynist lögmæti
til lögskilnaðar fyrir hendi, er eins víst að
lögmæti til síðara hjónabands er þar ein-
nig. Þetta virkar einnig á hinn veginn: Ef
ekki fæst viðurkenning fyrir síðara hjóna-
bandi, gengur hið sama gagnvart skilnaði.
Kristur var sterkari andmælandi skilnaðar
en síðara hjónabands. Og hann var sterk-
ari meðmælandi hjónabands en sem and-
mælandi lögskilnaðar. Honum var um-
hugað, að í sérhverju hjónabandi ríkti
hamingja, lífsfylling og sú óhagganlega
staðfesta, sem hverju hjónabandi er ætlað.
Það er miður, að áhersla okkar hefur
verið um of á réttarstöðu okkar í lögskiln-
aðarmálum („Eru forsendur Ritningarinn-
ar fyrir hendi, að ég megi ljúka þessu
hjónabandi og hefja annað?“), en ekki
nægilega þung á skyldum okkar og skuld-
bindingum („Vinn ég að því óslitið að
virða hinn virka þátt sáttmálans sem ég
gekkst undir á sínum tíma í stað þess að
reyna að virða eingöngu þann þátt heitis-
ins að halda mig frá ótrúmennsku?“)
Áhersla okkar hefur verið um of á að kalla
fram og viðhalda sektarkennd vegna tih
vistar blákaldra staðreynda, t stað þess að
hlúa að háleitum staðli Guðs meðan sam-
bandið er enn til staðar.
Fyrir mér vakir ekki að gera lítið úr
vægi samlífis hjóna. Og því síður er ætlan
mín að draga fjöður yfir kröfuna um algjöra
trúmennsku gagnvart maka. En kynlíf er
aðeins einn þeirra þátta, sem gerir hjóna-
bandið að þeirri einingu sem því er ætlað
að vera. Hin hefðbundna nálgun okkar
gagnvart kynlífi hefur verið, þó án ætlun-
ar, að líta á það sem „upphaf og endi alls“.
Reyndar höfum við ekki einu sinni náð
áherslunni rétt varðandi kynlíf. Við höf-
um einblínt á hlutlausa þáttinn, það að
halda sig frá kynlífi utan hjónabands; þ.e.
hlutimir eru í lagi, hafirðu náð að halda
þér á réttum kili í hjónabandinu, óháð því
hversu þú kemur fram að öðru leiti gagn-
vart maka þínum.
Er nú svo komið, í tilvikum þar sem
hjónaband flosnar upp vegna brottgengi
annars makans, að við meðtökum þann
sem stendur sig á þessu sviði sem „þoland-
ann“, en þann sem leitar út fyrir hjóna-
bandið sem „hinn seka“. En að sama skapi
látum við í það skína, að ekki sé um „þol-
anda“ eða „hinn seka“ að ræða í lögskiln-
aðarmáli, þar sem ótrúmennska og síðara
hjónaband er ekki í myndinni, jafnvel þótt
honum eða henni kunni að stafa bein ógn
af maka sfnum! Ég er ekki talsmaður þess,
að bera vandamál hjóna á torg. Það eitt
vakir fyrir mér að benda á, að hægt er að
rjúfa sáttmála hjónabandsins á margan
annan hátt en með ótrúmennskunni
einni.
Þetta er raunveruleikinn
I starfi mínu sem prestur hef ég þurft að
takast á við mýmörg mál, þar sem eigin-
maðurinn níddist á fjölskyldu sinni, bæði
líkamlega og tilfinningalega (en karlmenn
eru reyndar ekki einir um að geta beitt sér
svona). Hér nægði ekki, að konan og
bömin hnipruðu sig saman undan beinni
árás mannsins, heldur var sjálfsmynd þeir-
ra f rúst vegna jafn ofsafenginna árása hans
á aðra vegu. Inngrip af hálfu kirkjunnar
virtust til einskis. Og miðað við hvar
hvatir þessa manns lágu, þá var víðs fjarri
að þessi maður myndi á sínum lffsferli leita
út fyrir hjónabandið. Freistingasviðið var
ekki á þeim vettvangi.
Verður konunni gert, sem þannig er í
sveit sett, að sætta sig við daglegt ofbeldi?
Eða verður hún að sætta sig við einlífi,
vilji hún njóta samfélags kirkjunnar? Skal
hér svipta börnin á mótunarárum þeirra
möguleika þess að eignast stjúpföður, sem
gæti séð fyrir þeim og styrkt ímynd þeirra?
Verður sagt, í því tilviki er maðurinn
hefur þverbrotið allt nema heitið um trú-
mennsku í hjónabandi, að konan hafi um
þrennt að velja: að búa við harðræðið upp
á hvern einasta dag; að horfast í augu við
einsemd og einangrun með því að ganga
ekki aftur í hjónaband; að verða vfsað úr
söfhuðinum vegna skilnaðar án „forsendna
Ritningarinnar" og síðara hjónabands?
Þessi ofuráhersla okkar á trúmennsk-
una í hjónabandinu hefur leitt til annarrar
flækju. í tilvikum, þar sem lögskilnaður er
af öðrum toga en ótrúmennsku, er það
stefna kirkjunnar að réttur makans til síð-
ara hjónabands hvíli í einu og öllu á
hjónabandsstöðu og/eða kynlífsmynstri
gagnaðilans.
Af hljótast samskiptaátök í forminu:
„Látum á það reyna hvort okkar heldur
það lengur út að giftast ekki eða sofa hjá.“
Sá sem fyrr gefur eftir verður þvf „hinn
seki“ og getur hinn aðilinn þar með strok-
ið frjálsri hönd um höfuð, laus undan kvöð
og safnaðaraga. Hin eiginlega orsök lög-
skilnaðarins er hér ekki svo mikið sem til
umræðu.
Hér má einu gilda, þótt maðurinn hafi
lamið konuna sem harðfisk - því ekki gerð-
ist hann sekur um framhjáhald! Og nú,
þegar konan hefur gifst á ný, hvílir hór-
dómssök á herðum henni og forsendur
Ritningarinnar til síðara hjónabands eru
honum í vil. Hennar bíður ffávísun úr
söfnuðinum meðan nýrri konu hans bíður
sama meðferð og fyrri konan fékk!
Það er ekki ætlun mfn að gera skilnað
að einfaldri lausn, heldur að benda á
hversu reglugerðir okkar í þessum málum
standa gegn vandamálum líðandi stundar.
Það er ósk mfn, að við öll tökum rækileg-
ar til okkar þann sáttmála, sem við játumst
við athöfnina. Það eitt að vera á móti síð-
ara hjónabandi nægir ekki. Það eitt að
vera á móti lögskilnaði er ófullnægjandi.
Áhersla okkar verður að vera í þágu hjóna-
bandsins í öllu tilliti.
Við verðum að gera okkur það ljóst, að
trúmennskan ein í formi hlutleysis uppfyll-
ir ekki hjúskaparsáttmálann. Og að sama
skapi verðum við að átta okkur á því, að
með því að bregðast maka okkar í því að
elska hann, virða og annast gegnum þykkt
og þunnt, gerir okkur á vissu stigi jafn sek
og hefðum við brugðist trúmennskuheit-
inu.
James Coffin, prestur íMarkham Woods
kirkjunni, Orlando, Flárida.
Adventist Review, ágúst 1997
Pýð. Ómar Torfason
1 Sáttmálinn hér á landi er orðaður á ei-
lftið annan hátt: „Nú spyr ég þig,
brúðgumi/brúður, NN: Er það einlæg-
ur ásetningur þinn að ganga að eiga
NN, sem hjá þér stendur? „Vilt þú með
Guðs hjálp reynast henni /honum
trú(r), elska hana/hann og virða í
hverjum þeim kjörum, sem Guð lætur
ykkur að höndum bera?„Gefið þá
hvort öðru hönd ykkar þessum hjú-
skaparsáttmála til staðfestu."
2 Safnaðarhandbók Sjöunda dags að-
ventista, bls. 181,182.
AðventFréttir
9