Læknablaðið - 01.02.1915, Blaðsíða 6

20
LÆKNABLAÐIÐ
er auðvitaö einmitt þaö rúm, sem brjóskiö fyllir. Nú kemur þaö fyrir,
aö þetta bil hverfur, beinin liggja alveg saman; af þessu má álykta aö
skemcl sé i brjóskinu, sprottin af ostitis eöa arthritis deformans. Þess-
um sjúkdómi fylgir líka sem kunnugt er allskonar aflögun á liöflötum,
osteofyt- og sporamyndanir. Sjúkdómsgreiningin er ekki altaf svo auö-
veld. Stundum myndast Arthrit. def. á ótrúlega stuttum tíma eftir
distorsio, jafnvel á ungu fólki. Spondylitis deformans er miklu algengari
sjúkdómur en læknar oft halda, og veldur miklu af þeim bakverk, sem
sjúkl. svo oft kvarta um. Á Röntgensmyndinni sjást oft skringilegar
myndir af þessum sjúkdómi, krókar, sem standa út úr ,corp. vertebr. eöa
spengur á milli þeirra. Einkennileg er sú osteofytmyndun, sem kölluö er
calcaneus-spori, þ. e. a. s, beingaddur, einn eöa fleiri, sem myndast á
hælbeininu. Nýlega var á Röntgensstofnuninni tekin mynd af sjúkl.,
sem hafði mikil eymsli neöan í hælnurn, og gat þaö jafnvel litiö út sem
ostitis tuberculosa. Myndin sýndi spora neöan á calcaneus. Stundum
myndast þeir á olecranon eöa nærri kjálka. Oft sést vökvi eöa fungus
i rennibelgjum, t. d. bursa subcrurea; ennfremur kalkmyndanir i belgj-
unum. Mest ber á þessu i rennibelgjunum viö axlarliöinn: periarthritis
humero-scapularis.
L i ð m ý s sjást á Röntgensplötunni, svo framarlega sem þær eru ekki
eingöngu úr brjóski. Framh.
Um sóttnæmi holdsveikinnar.
Ágrip af erindi fluttu í læknafélagi Reykjavikur 13. apríl 1914
af
Þ. J. Thoroddsen.
Um þaö leyti, sem eg byrjaöi á læknisstörfum, var sú skoðun almenn
meðal lækna, að holdsveikin væri a r f g e n g. Eins og kunnugt er, voru
það norsku læknarnir Danielssen og Boeck, sem geröust forvígismenn
erfðakenningarinnar um 1840. Á ö u r haföi veikin veriö álitin s ó 11 n æ m
og leiddi sú skoðun til einangrunar sjúklinganna á sérstökum spitölum. —
Svo var það, aö þeir Armauer Hansen í Noregi og Neisser á Þýzkalandi
hér um bil samtímis, fundu holdsveikisbakteriuna, um 1870, og fór þá
gamla sóttnæmiskenningin aftur aö ryöja sér til rúms. — Nú er svo komið,
aö flestir læknar og vísindamenn telja hoklsveikina nærna veiki.
Samt sem áöur heyrast enn þann dag í dag raddir, sem segja, aö engin
sönnun sé fram komin um sóttnæmi holdsveikinnar; og þær raddir hafa
aö þvi leyti satt að mæla, að enn þá er engin vísindaleg sönnun
fengin um þaö, aö þessi kenning sé rétt.
Eins og kunnugt er, þarf 3 skilyrði til þess aö vissa sé fyrir aö einhver
sérstök bakteriutegund valdi sjúkdómi. En þessi skilyrði eru:
1. Aö bakterían komi ávalt fyrir í sjúkdómnum, en engum öörum.
2. Aö bakteríuna megi rækta fyrir utan líkamann.
3. Að framleiða megi sama sjúkdóm meö þvi að færa hina ræktuðu
bakteriu yfir á eöa inn í annan heilbrigðan líkama.