Læknablaðið - 01.02.1915, Blaðsíða 9

LÆKNABLAÐIÐ
23
Af sveitarbókunum má og sjá, hverrar tegundar holdsveikin hef-
ir veriö, hvort um 1 i m a f a 11 s s ý k i (lepra anaesthetica) eöa h o 1 d s-
v e i k i (lepra tuberosa) hefir veriö aö ræöa. Þó skal eg taka þaö
fram, að undir nafninu limafallssýki mun oftast vera talin með hin b 1 a n d-
aðategund (lepra mixta). — Kemur það þá í ljós, aö af þessum 36
sjúklingum hafa
19 haft holdsveiki eöa 52,8 pct.
17 — limafallssýki — 47,2 —
Eg hefi ekki haft tækifæri til aö rannsaka, hvernig hlutfallið er eða hef-
ir verið milli holdsveikinnar og limafallssýkinnar á öllu landinu. En geta
vil eg þess, að þetta hlutfall er öðruvisi en veriö hefir i ýmsum öðrum
löndum. Árið 1892 var í N o r e g i 69 pct. lepra nodosa, en 31 pct. lepra
anaesthetica. í Rússlandi 69 pct. 1. nodosa, 26 pct. 1. anaesthetica og
8 pct. 1. mixta. Annars er þetta ólíkt í ýmsum löndum: á Frakklandi meiri
hnútaveiki, en í Japan meira af sléttu veikinni. Á Grikklandi og í Bosníu
er hnútaveikin miklu tíðari (Finger).
Eg hefi nú rannsakað, livað margt af sambýlisfólki þessara 36 holds-
veikra hefir orðið holdsveikt. Margt af þessu sambýlisfólki hefi eg per-
sónulega þekt, eins og eðlilegt er, þar sem eg var 20 ár læknir í héraðinu
og búsettur í hreppnum. Um aöra leitaði eg upplýsinga hjá kunnugum
mönnum, og um þá, sem dánir voru fékk eg vitneskju úr kirkjubókum
Útskálaprestakalls. Um suma hefi eg eðlilega engar upplýsingar getað
fengiö, helzt þá, sem fluttir voru í aðra landsfjórðunga eða af landi burt.—
Til samanburðar hefi eg svo tekið heimili, þar sem mér ekki hefir verið
vitanlegt, að nokkur holdsveikur hafi verið á sama tíma.
Við þessar rannsóknir hefir það komið í ljós, að með þessum 36 holds-
veiklingum hafa verið samvistum á heimilum, fleiri eða færri ár, alls
5 5 7 m a n n s. Af þeim hefi eg fengið nákvæmar upplýsingar um 5 o 8, og
hafa af þeim orðið holdsveikir 5 1 að tölu eða 10,04 PCÞ
Um menn á öðrum bæjum, þar sem enginn holdsveikur var á sama
tíma, 380 tals, fékk eg upplýsingar um 3 2 9, og urðu af þeim holdsveik-
ir 5, eða 1,52 pct.
Tölurnar sýna sig, en þær sýna ekkert nýtt, því að það er alment viður-
kent, að náin sambúð viö holdsveiklinga hefir sérstaka þýðingu að því
er snertir útbreiðslu holdsveikinnar. Þær staðfesta þetta álit manna og
virðist benda á, að hér g e t i ekki verið um annað að ræða en sóttnæma
veiki.
*
* *
Það væri nú án efa ástæða til að gera ýmsar fleiri athuganir í sam-
bandi við þessa rannsókn t. d. um aldur sambýlisfólksins, hvort hættara er
við sýkingu á einum aldri en öðrum, hvort körlum eða konum er hættara
og á hvaða aldri o. s. frv. -— Þar sem lika undirbúningstími veikinnar er
svo langur, væri fróðlegt að flokka sambýlisfólkið og athuga, hve mörg
ár hver flokkur hefir lifað eftir að hafa verið samvistum við holdsveika
og hvað margir þá veikst af hverjum flokki og fleira þessu líkt. En til
þessa hefi eg hingað til ekki haft tíma, en vil aðeins benda á fáein atriði,
sem mest ber á þegar litið er á meðfylgjandi skýrslur.