Læknablaðið - 01.05.1915, Blaðsíða 6
68
Læknablaðið
Verkanir salvarsins og notkun. S y f i 1 i s er, eins og getið hefir verið
um, sá sjúkdómur, sem það hefir verið reynt mest við, og er nú svo komið,
að varla mun það teljast rétt að brúka það ekki, á hvaða stigi
sjúkdómsins s e m e r, nema sérstakar ástæður séu fyrir hendi. Bezt
áhrif hefir það á f y r s t a stigi sjúkdómsins. Þess vegna á að byrja lækn-
inguna jafnskjótt og menn þykjast vissir um sjúkdóminn. Þar sem því
verður við komið, má finna spirochætae þegar á þessu stigi i herzl-
inu, en W a s s e r m a n n s-r a n n s ó k n i n er, eins og menn vita, ekki
neins virði á þessu stigi veikinnar. Menn gefa allstóra skamta, 60 ctgrm.
handa fullorðnum karlmanni og 50 ctgrm. handa kvenmanni. Eftir 1—2
sólarhringa hverfa sóttkveikjurnar algjörlega úr herzlinu. Það er vissa
fyrir því, að sjúklingum hefir albatnað eftir einn skamt: Engin einkenni
komið, W. neg., og sýking aftur eftir 1-3 ár : herzli. En oft hefir sjúkdómur-
inn haldiö áfram. Þykir því ráðlegast að láta sjúklingana fá 3—4 skamta
á þessu sjúkdómsstigi, þótt einkennin séu horfin, og tekst þá að stöðva
sjúkdóminn hjá fjölda sjúklinga. Eru þá tveir fyrstu skamtarnir gefnir
með 8 daga millibili, og svo úr því látnar líða 2—3 vikur á milli. Ýmsir
hafa þá tvo síðustu skamtana minni, t. a. m. 40 ctgrm. handa konu og 50
ctgrm. handa karlm., en annars eru afar mismunandi skoðanir um það, hve
stóra skamta á að gefa. Ef herzliö er nýkomið og litið, segja ýmsir, að
varla þurfi að láta sjúklinginn fá nema 2—3 skamta.
Við syfilis á öðru stigi reynist salv. oft vel. Sjúkl. fá þá að
minsta kosti 4 skamta salv. (á 60—40 ctgrm.) með 8 daga millibili rnilli
fyrstu skamtanna, 2—3 vikna millibili úr því. Annars vilja sumir, t. a. m.
Wechselman n, sem fyrir ári var búinn að gefa 40 þús. innspýtingar
af salv. og nepsalvarsani, byrja með lítinn skamt, 20 ctgrm., til þess að
koma í veg fyrir að alt í einu drepist svo geysimikið af sóttkveikjum, og
losni um afarmikið af inneitri (endotoxinum), en það getur valdið allmik-
illi hættu fyrir sjúklingana. Hann lætur þó líða skemri tíma á milli, 3—4
daga, og gefur það 4—6 sinnum alls ; er þá W. vanalega orðinn neg. og svo
endurtekur hann innspýtingarnar með 2—4 vikna millibili. Átta mán. eftir
að W. varð neg., gefur hann lítinn salvarsanskamt (injectio provocatoria).
Haldi W. sjer þá enn —, gefur hann inj. provoc. aftur eftir 6 mánuði.
Verði W. nú pos., þá fær sjúkl. 4 skamta og svo koma nýjar rannsóknir
aftur. Sliku verður varla komið við hér á landi enn þá. Ef til vill þó í
Reykjavík. Annars er Wechselmann farinn að brúka minni skamta nú
á síðustu tímum: 30—40 ctgrm handa karlmönnum. S e g i r a ð á 4—6
vikum verðiW. nál. ætið negativ i syf. flor. Lesser brúkar
einnig heldur litla skamta, 30—40 ctgrm á 14 daga fresti, 3—4 alls handa
karlmönnum, minni handa konum. Á Norðurlöndum brúka menn alment
50—60 ctgrm í hvert slcifti, að minsta kosti í tvö fyrstu skiftin.
Á þ r i ð j a s t i g i s j ú k d ó m s i n s er salv. einnig brúkað, og reyn-
ist oft vel.
Þá er s y f i 1 i s í h e i 1 a o g m æ n u, sem salv. einnig er brúkað við.
Árangurinn er vitanlega miklu verri, einkum í parenkymatösum syfilis
(tabes og paralysis generalis). En hér er það sama að segja eins og um
syfilis annarstaðar, að vonirnar um lækningu verða því minni þess lengur,
sem þessi sjúkdómseinkenni hafa staðið, og getur S. orðið jafnvel hættu-
legt, ef sjúkdómnum er langt komið. Það eru allir á því, að það verði að