Læknablaðið - 01.06.1915, Blaðsíða 4

LÆKNABLAÐÍÐ
82
megn, meö sömu launakjörum og nú tíðkast, aS reisa sér hús í fámennum
tekjurýrum héruðum, og því síöur geta þeir keypt jörS og húsaS hana.
Læknar í fámennum héruSum, sem ekkert hafa viS annaS aS stySjast,
verSa aS spara alt viS sig til aS geta lifaS skuldlítiS, mega ekki leggja
út í nokkurn kostnaS, því þegar búiS er aS greiSa rentur og afborganir
af skuldum, er næsta lítil upphæS eftir, til þess aS framfleyta sér og sin-
um á, og til aS geta sómasamlega fylgst meS í sinni fræSigrein. Hafi
læknir fé handa á rnilli, sem hann ef til vill, og þaS þó aS eins í skárri
héruSunum, hefir dregiS saman meS margra ára striti, eSa fengiS aS
erfSum, þá er því algerlega variS í tvísýnt fyrirtæki, meS því aS verja
því til húsbygginga í kauptúnum eSa sveitum. ÞaS er því venja lækna,
aS sækja um betri héruS og flytja þangaS, ef þau bjóSast, og ber þá tíS-
ast aS þeim brunni, aS hafi læknirinn bygt þar, getur hann sjaldnast
selt eftirmanni sínum húsiS. í kauptúnum eru minstu og ódýrustu húsin
útgengilegust; í sveitum kaupa menn jarSir, en hús á þeim sjaldnast met-
in sem vera ber; á báSum stöSunum er þaS undir ótal atvikum komiS,
hvort nokkur kaupandi fæst. Geti fráfarandi læknir selt húsiS, verSur
þaS sem oftast meS þvi meiri afföllum. Stundum er húsiS því til tálm-
unar, aS læknar komist í betri héruS, þora ekki aS eiga á hættu óvissa
sölu þess, og eru þannig bundnir í báSa skó.
í læknaskipunarl. frá 16. nóv. 1907 eru læknissetur ákveSin í kaup-
stöSum og kauptúnum, þar sem hægt er aS koma því viS. ÞaS virSist
andi þeirra laga, aS læknar séu svo vel launaSir, aS þeir geti reist sér
hús sjálfir; þó eru þeir skyldir til aS haga bústöSum sínum meS tilliti
til þess, sem héraSsbúum er hentast og bezt í hverju tilfelli; en sú krafa
virSist því aS eins sanngjörn og eSlileg, aS þaS opinbera sjái fyrir hús-
næSi. Hvergi er svo mikiS sem aS gert sé ráS fyrir lánum handa lækn-
um til byggingar íbúSarhúsa á þessum föstu læknissetrum, i líkingu viS
lán presta (sbr. lög 16. nóv. 1907), þó margt megi aS þeim finna. ÞaS
er því ekki of djúpt tekiS í árinni þó sagt sé, aS þaS opinbera hafi látiS
bústaSamál lækna alveg afskiftalaust, aS minsta kosti til góSs, því hafi
t. d. einstök héruS sótt um styrk þaSan fcil byggingar læknabústaSa, þá
hefir því veriS eytt á allar lundir. Samky. læknaskipunarl., ásamt breyt-
ingu á þeim frá 30. júli 1909, er svo ákveSiS, aS læknissetur skuli vera í
kaupstöSum og kauptúnum í nál. 30 héruSum af þeim 46, sem þá var búiS
aS stofna. í þessum héruSum munu læknar víSast vera leigjendur, á hrakn-
ingi hér og hvar, þar sem húsnæSi fæst í kauptúnum og sveitum, sem
stundum virSist svo mikill hörgull á, aS læknar hafa jafnvel á orSi aS
segja héraSinu lausu og fara í þau lausu héruS, sem til eru, ef þeir gætu
holaS sér þar frekar niSur. Þeir læknar, sem eldri eru í hettunni, sérstakl.
í betri héruSum, eiga þó sumir hús yfir sig, en hafa orSiS aS hleypa sér í
stórskuldir til aS koma því upp; aS minsta kosti hefir þaS ekki veriS
þeim búhnykkur.
Hvar eiga þeir læknar, sem eru í þeirn héruSum, sem ekkert læknis-
setur er ákveSiS í, aS hafa aSsetur? Úr þeim vanda virSist eiga aS ráSa,
meS því sem stendur í 2. grein nefndra læknaskipunarlaga; sú klausa
hljóSar þannig:
„f þeim héruSum, þar sem lög þessi ekki kveSa beint á um þaS, hvar