Læknablaðið - 01.11.1927, Blaðsíða 3

Reykjavík, nóv.-des. 1927.
11.-12. blað,
13. arg.
Sökk rauðra blóðkorna hjá sjúklingum
med lungnaberkla.
Eríndi flutt í Læknafél. Rvíkur 14. nóv. 1927.
Eftir Helga Ingvarsson.
I. ' ;i
MeS sökki er átt viö þaS, aö ef citrat-blóö er látiö standa, þá fer þa&
eftir stundarkorn aö setjast til, rauöu blóökornin að sökkva til botns,'
svo að undir veröur rauður, blóðkornaríkur vökvi, en ofan á lag af
tærum blóövökva.
Snemma á öldum veittu læknar því eftirtekt í sambandi viö blóötök-
ur, aö blóö sjúklinga sest misfljótt til, og ef sökk var byrjað aö mun
áöur en blóðiö storknaöi, þá myndaöist efst í blóðstorkunni blóðkorna-
laus fibrinskán, og var hún nefnd crusta phlogistica, af því hún þótti
bera vott um mikla bólguvessa í blóðinu, enda kom hún einkum fyrir
viö bráöa sjúkdóma, t. d. lungnabólgu, og þótti ills viti, ef mikið kvaö
aö henni.
Þessar athuganir á crusta phlogistica gleymdust aö mestu síðar, og
þaö var ekki fyr en 1916, aö Fahreus gerði fyrstur manna nákvæmar
athuganir og mælingar á sökki r. blk.
í fyrstu sýndi hann fram á, að sökkiö væri aukið hjá vanfærum kon-
um, og því meir því áliönara sem væri á meðgöngutímann. Sökkaukn-
ing þessi reyndist þó svo lítil fyrstu mánuöina, aö ekkert varö af henni
ráöið.
Seinna fann Fahrens, aö sökkið var aukiö viö bráöa, næma sjúk-'
dóma, sárasótt, berkla og fjölda annara kvilla. Plaut, Linzenmeyer og.
fleiri staöfestu ýmsar af rannsóknum Fahreusar, Popper og Wagner
geröu allnákvæmar athuganir á sökki sjúklinga meö sárasótt, en veru-
» lega eftirtekt vöktu sökkmælingar þessar ekki fyr en Westergreen birti
árangur af rannsóknum sínum á sökki berklaveikra. Flann taldi, aö" sökk^
iö færi eftir útbreiöslu og aktiviteti berklanna, og sökkmælingar væru
því mjög gagnlegar til að ákveða batahorfur sjúklinga og greina á’
milli aktiv og inaktiv berkla. : r.
Hófust nú rannsóknir á sökki víðsvegar á hælum og sjúkrahúsum-.
Öllum var aö vísu ljóst, af undangengnum rannsóknum, að sökkiö væri
algerlega óspecifikt fyrirbrigöi. En allar tilraunir til að finna specifika
blóöprófun við berklaveiki, í likingu viö þær, sem þekkjast við sára-
sótt, taugaveiki o. fl. sjúkdóma, höföu og hafa til þessa borið ófullnægj-
andi árangur. Var því frekar ástæöa til að gefa Sökkinu meiri gaum