Læknablaðið - 01.11.1927, Page 27

LÆKNABLÁÐIÐ
-185
Fram á síSustu ár hafa menn haft mjög óljósar hugmyndir um orsakir
til áhrifa ljóssins i líkamanum. Það er kunnugt, aS fjólubláir ljósgeisl-
ar komast ekki nema fáa millimetra inn í hörundiö, og geta því ekki
haft nein beinlinis áhrif á sjúkdóma undir hörundinu. Ööru máli er aö
gegna um áhrif ljóssins á opin sár. Aö öðru leyti hljóta ljósböðin aö hafa
óbein áhrif á sjúkdóma í líkamanum. Mikla athygli hafa vakið áhrif
ljóssins á rachitis. Quarts'ljósin örva ossification og valda retention á
kalki og fosfór hjá börnum meö beinkröm. Amerískir visindamenn hafa
fundið, aö matvæli, sem geisluö eru meö útfjólubláum geislum, svo sem
mjólk og lýsi, koma aö góðu liði viö lækning á rachitis. Nú þykjast
þýskir vísindamenn hafa sýnt fram á, aö ljósið komi til leiöar 5 hörund-
inu myndun á sérstöku bætiefni.
Auk áhrifa útfjólubláu geislanna á fosfór og kalk líkamans, má nefna
áhrif Ijóssins á hvít blóðkom og blóðsykur; ennfremur aukið þol gegn
infection. Iiöf. heldur því fast fram, að quartsljós, en ekki aðrar Ijós-
tegundir, veröi að nota gegn rachitis. — Hann drepur nokkuð á hina
sífeldu þrætu Ijóslæknanna um hvort sé betra, quartsljós eða kolboga-
Ijós. Hann, og margir aðrir, halda því fram, að quartsljósið taki öllu ööru
fram. En eins og kunnugt er, eru læknarnir á Finsens stofnuninni í Khöfn
að sínu leyti jafn öfgafullir um, aö ekki sé gagn að öðru en kolbogaljósi.
Mjög veröur aö taka til greina hversu ljósið dofnar, vegna þess að
ský (kvikasilfurskán) sest innan á brennarann, við langvarandi notkun.
Þetta má mæla, meö því að athuga í upphafi hve margar mínútur þarf
að geisla meö quartslampanum, til þess aö sjúkl. fái erythema, enda sé
nákvæmlega athuguð fjarlægö brennarans frá hörundinu. Einu misseri
síðar má endurtaka þessa tilraun, með sama brennara; fjarlægð milli
sjúkl. og lampa sé söm og áöur. Kemur þá oftast í ljós, að hinn upphaf-
!ega geislunartíma þarf aö margfalda, til þess að roði komi á hörundið.
Það er þvi ekki rétt, að geisla ætíð jafnlengi með sama brennaranum.
(Enda vill það venjulega veröa svo, að sjúklingar brenna meira eöa minna,
þegar látinn er nýr brennari í lampann, nema geislaö sé skemmri tíma.
Þýö.). Frá Quartslampa-verksmiðjunni í Hanau má fá svonefnt Kel-
lers Erythemdosimeter, en lítt mun þaö notað in praxi.
Almenn áhrif quartsljóssins á líkamann eru á þann veg, að það eyk-
ur vitalitet frumanna, einkum að því er snertir efnaskifti, blóðmyndun
og varnir gegn skaðlegum áhrifum. Hin miklu áhrif á berklaveiki munu
orsakast af almennri styrking líkamans, fyrir kraft ljósanna. En auk þessa
er quartsljósiö talið specificum gagnvart rachitis, tetani og spasmophili.
Ljósið færir yfirleitt börnum meiri lífsþrótt, en fullorönum.
Baráttan gegn r a c h i t i s, með quartsljósi, er mjög áhrifarík, og
gildi Ijósanna viö beinkröm alstaöar viöurkent. Ýmsir barnalæknar hafa
lofað mjög að geisla lýsi og mjólk, handa börnunum, og talið óþarft
aö geisla börnin, ef þeim væri gefinn geislaður matur.
Góður árangur fæst við tetani og s p a s m o'p h i 1 i, en mjög
veröur að geisla bömin varlega í byrjun. Höf. ráðleggur byrjunargeisl-
un í 1—2 mín. i 1 meters fjarlægö; lengja svo tímann upp i 10 mín., og
minka fjarlægöina í 60 cm. Geisla 2. hvern dag.
Skynsamlegt er að geisla böm, sem eru kvefgiörn og kvellisjúk, og
veikluö af sjúkdómum. svo sem k í gh ó s t a. Einkum er ástæöa til þessa