Læknablaðið - 01.07.1934, Page 22

84
LÆKNABLAÐIÐ
þessari aöferö. 'Sú von hefir því miöur ekki ræst. Þó er ví'öa lögö áhersla
á aö röntgengeisla cancer mammæ á undan operation, t. d. í Svíþjóö og
Frakklandi.
Hin stefnan í röntgenlækningum er sú galliska eða franska, oft kend
viö Coutard, viö Curie-stofnunina í París. Þá er ekki leitast við aö eyða
cancer-vef með intensiv geislun á stuttum tíma, sem í fljótu bragði sýnist
vænlegast til árangurs. Aðferöin er öfug. Röntgengeislarnir eru „fraction-
eraðir“ og áhersla lögð á langvarandi geislun. Þetta er m. a. gert með því
að geisla úr mikilli fjarlægð. Ef geisla skal sjúkl. úr tvöfaldri fjarlægð,
þarf eg 4 sinnum lengri tíma til a'Ö ná sama dosis. En þessi stefna hefir
einmitt mikla trú á því, að tumor sé tiltölulega lengi á dag undir röntgen-
áhrifum. Coutard trúir á aukna „elektiv“ verkun á cancer, með þessu móti.
Og það er vafalaust stundum hægt aö eyða ca. laryngis með þessari til-
högun. Það verður verkefni næstu ára, að bæta aðferðina þannig, að
henni verði beitt við cancer i öðrum slímhúðum. Þetta er ekki meinlaus
aðferð, því geisluninni veröur að halda svo lengi áfram aö skóf komi á
slímhúðina, eins og við diphteritis.
I röntgenlækningunum á sér sífelt stað samvinna milli lækna og verk-
fræðinga, um umbætur á áhöldunum. Ein merkasta nýjungin á þessu sviði
er trygging gagnvart háspennu („Hochspannungssicherung"), sem er ekki
nema 2—3 ára gömul. Með þessari umbót er óhætt, að röntgenlampi og
háspennuleiðslur snerti sjúkling og starfsfólk, og er þetta til ómetanlegra
þæginda við erfiðar geislanir, þar sem óþægilegt er að komast að, t. d.
í regio ano-genitalis, í handarkrika eða hálsi.
Jeg held að það þurfi ekki sérlega bjartsýna menn, til þess að gera
sér miklar framtíðarvonir um árangur af geislalækning við krabbameini.
Það er t. d. sýnt og sannað, að radíum getur grætt stór og djúp cancer-
sár við legkrabba, þó áhrifin séu því miður ekki svo langdræg, að þau
nái út í parametria. Margir geislalæknar halda, að framtíðarlausnin sé
sú, að fullkomna svo röntgenlampana, að unt verði að ná úr þeim jafn
djúptækum áhrifum á cancer, eins og radíum hefir nú, það sem það nær.
Þá ætti að mega röntgengeisla cancer uteri per abdomen, en geisla þá
vitanlega um leið metastaser i kviöarholinu, og gera sér von um jafn
mikil áhrif á canser í parametria, eins og nú fást með radíumgeislun á
collum-sárin.
Það hefir ekki lent viö orðin tóin, og þeir vísindamenn, sem vinna að
röntgenfysik eru á leiðinni með úrlausn á þessu atriði. Verkefni þeirra
er m. a. að framleiða röntgengeisla sama eðlis sem gamma-geislarnir,
er radíum geíur frá sér, þ. e. a. s. með sömu öldulengd og krafti til þess
að komast gegnum flest sem fyrir er, jafuvel þunga málrna. Eðlisfræð-
ingarnir telja, aö þetta sé hægt með því að útbúa lampa sem þola 2 miljóna
volta straumspennu. A tilraunastöðvum, t. d. á Charité-spítalanum í Ber-
lín, og í Ameríku, eru eðlisfræöingarnir og geislalæknarnir farnir aö nota
alt að 1 miljón volta spennu, svo væntanlega verður þetta tekniska atriði
leyst. En svo er vitanlega eftir að prófa árangurinn við krabbamein.
I þessu stutta erindi hefi cg ekki íarið neitt út í kasuistik, cn aðeins
stiklað á þeim aðalatriðum sem ráða í radiotherapi nútímans, við krabba-