Læknablaðið - 01.09.1934, Blaðsíða 9

LÆKNABLAÐIÐ
95
Til skamms tíma reyndust allar aðferSir viÖ brunalækningar óábyggileg-
ar, stundum fánýtar og oft hreint og beint skaðlegar.
Þvi var slegiS föstu, a'ð sá, sem yrði fyrir bruna, jafnvel ekki mjög djúp-
um bruna, sem snerti þri'ðja hluta af yfirborði líkamans, væri banvænn,
hvaða aðferð sem notuð væri. Margir þóttust hafa séð, að jafnvel svo
grunnfær bruni, sem að eins olli roða, án þess að blöðrur kæmu, yrði oft
mönnum að bana, ekki síst börnum.
Hver var orsökin?
Þessari spurningu höfðu margir reynt að svara, án þess að geta sann-
fært lækna alment.
Dr. Davison, læknir í Detroit, svaraði spurningunni eftir ítarlega rann-
sókn, eins og nú skal sagt frá.
Það var fyrir tiu árum, sem hann fyrst ritaði um þetta. Davison þótti
sennilegast, að Hermann Pfeiffer, sem 19x2 hafði rannsakað þetta mál,
myndi vera á réttri leið. En hans skoðun var sú, að dauðinn orsakaðist
af eitrinu. Til þess að komast nær sanni um þetta, fékk Davison sér marg-
ar kanínur og nú rakaði hann alt hár af þeinx, hverri eftir annari. Síðan
svæfði hann eina eftir aðra með chloroformi, lét streyma á þær sjóðandi
heitt vatn og brendi þannig mismunandi stóra hluta hörunds þeirra. Hann
gat nú séð, hve mikið þurfti, til að drepa kanínurnar, og var það nokkuð
mismunandi, eftir því hver í hlut átti. Þegar hann krufði dauðu kanín-
urnar, fann hann degcncratio hepatis ct renum, eins og eftir eitrun, og þeg-
ar hann spýtti blóði þessara dauðbrendu kanína i önnur dýr, hvort sem
var mýs eða naggrísi, gat hann drepið þau með vissum skamti.
Það sýndist nú nokkuð greinilegt, að hér væri um eiturmyndun að ræða,
sennilega eitur frá brendu skinninu, sem kæmist út í blóðið. Það, sem
einkum studdi þessa skoðun, var þetta: Ef hann fláði brenda skinnpart-
inn af brendri kanínu og flutti yfir á sárið heilbrigt skinn, þá lifði kanínan.
Og ef hann gróðursetti brenda skinnpartinn í líkama óþrendrar kaninu,
þá dó sú kanína öldungis á svipaðan hátt og sú, sem brend var með
heitu vatni.
Hér sýndist því vera um að gera, ef bjarga skyldi lífi mjög brendra
dýra eða manna, að stöðva straum eitursins inn í likamann.
Pfeiffer hafði, í stað þess að gróðursetja brendan skinnpart inn í heil-
brigða kanínu, tætt sundur brendan skinnpart og búið til velling úr og
spýtt honum síðan í heilbrigð dýr. Síðan hafði Pfeiffer gert þá tilraun,
að blanda dálitlu af kalómel saman við vellinginn. Þetta hafði þau áhrif,
að eitrunin hvarf og hélt hann það vera af því, að albúmin-efni hörunds-
ins storknuðu fyrir áhrif kalómelsins, líkt og hvítan í egginu hleypur við
suðu. Hins vegar var kalómel of mikið eitur til þess, að það yrði notað
við stóra bruna.
Þegar hér var komið sögunni, hugkvæmdist lækni nokkrum, sem hét
Mason, að nota mætti acidum gallotannicum til brunagræðslu, og nú reyndi
Davison þetta lyf fyrstur manna, og eftir margar tilraunir komst hann upp
á aðferðir, til að nota þetta á réttan hátt og í réttum hlutföllum. Eftir
margar tilraunir hafa tvær aðferðir gefist best. Önnur er sú, að hylja
brunasár með grisjaklútum, vættum í 5% upplausn af acid. gallotannicum.
Aðrir segja, að 2—2Y^o upplausn nægi,
Aðferðin er: