Læknablaðið - 01.12.1934, Blaðsíða 125

LÆKNABLAÐIÐ
áberandi er, hversu gjarnir þeir eru á, að telja sjálfum sér og lækninum
trú um, að þetta geti ekki verið alvarlegt, en finna má, að óttinn um það
liggur þó eins og á bak við. Þegar þrengsli myndast af völdum cancer
í oesophagus eða pylorus, ber allfljótt á einkennum, er á þau benda, erf-
iðleiki við að kyngja fastri fæðu, eða mikil þrengsli og uppþemba, er enda
í stórum uppsölum við pyloruscancer. Nú mætti ætla, að slík einkenni
rækju sjúklingana fljótt til læknis, en það dregst þó oftast ótrúlega lengi.
Þeir komast upp á að setja matinn upp úr sér, er verst gegnir og líður
þá bærilega lengi ál eftir; sorgleg reynsla, þegar þess er gætt, að þaö eru
einmitt sjúklingarnir, sem gætu fengið fullan bata við uppskurð, ef þeir
leituðu sér lækninga i tæka tíð. Sárir verkir í baki eða fyrir bringspölum
koma naumast fyr en komnar eru mctastaser, scrosainfiltration og þrýst-
ing á taugar, en oft er það undravert, hve litlir verkir eru við cancer
ventriculi, þótt hann sé t. d. vaxinn við pancreas og lifur eða aftur að
columna. Við cancer coli verða aðaleinkennin hægðaleysi, er byrjar skyndi-
lega eða smá-ágerist, stundum fá þeir skarpa kveisu með háum hita, hægð-
ir ryðjast niður spontant eða með hjálp og batna þá öll einkenni oft lengi
á eftir. Aðrir þjást meira viðvarandi, fá daglega verki á vissan stað í líf-
ið (sub-ileus), losna þá ekki við flatus, og garnagaul fylgir oft mikið, en
stundum verður sjúkdómsins varla vart fyr en með einkennum acut ileus.
Vandasamt er oft að átta sig á einkennum, vegna cancer flexurœ sigmoi-
deœ: Oákveðnar þrautir í spjaldhrygg, niður í genitalía eða yfir lífbeini
eru, auk vaxandi hægðaleysis, oft einu einkennin í byrjun, síðan ber á
mjóum hægðum, blóði og slímrensli per anum, líkt og við cancer recti.
Cancer pancreatis, C. papillœ Vateri og C. vesicœ felleœ valda sjaldnast
typiskum einkennum fyr en ber á icterus, canccr annarstaðar í meltingar-
færunum, svo sem í mjógyrni og duodenum, er sjaldgæfur mjög og er
óþekkjanlegur í byrjun, aðaleinkenni verða einkenni ileus, ofarlega eða
neðarlega í þörmunum.
Almcnn subjektiv einkenni. Af þeim eru magnleysið, þreytan og megr-
unin mest áberandi, oft fylgir víma og svimi, hjartsláttur, minnisleysi o.
s. frv., en í öðrum tilfellum ber mikið á neuralgiskum verkjum i baki eða
útlimum, hörundskvillum (eczema, erythema multiforme, helrpes), hita-
veiki, gulu, hæmophiloid blæðingum, oedemata o. s. frv. Almenn einkenni
geta verið algerlega yfirgnæfandi, einkum við cancer ofantil í maganum.
I byrjun og við sumar tegundir cancer vantar þó slík einkenni alveg og
sjúklingarnir halda fullum kröftum og hafa jafnvel fitnað.
Staðbundin objektiv einkenni. Sjaldnast er hægt að finna tumor í byrj-
un veikinnar, ekki sist í feitlagnu fólki eða verkafólki með strengda kvið-
vöðva. Við cancer pylori á grönnu fólki finst hann þó tiltölulega snemma
í sjúkdómnum, ef vandlega er þreifað og það með nógu mikilli mýkt
(gleitpalpation), en oft er þá tumor einnig sýnilegur, eða greinileg „Magen-
streifung“ kemur í ljós, ef fæða er í maganum. Hinu má aftur ekki gleyma,
að unt er stundum á fólki með þunnan kviðvegg, að sjá normal peristaltic
magans, en hún er minni um sig og er bundin við antrumpylorus hluta
hans. Hin eiginlega „Magensteifung", sem er mjög gott einkenni og sést
oftar en búast mætti við, einnig og ekkert síður við cancer curvaturæ min-
oris, rís eins og alda, er berst frá vinstri curvatur niður á við og til hægri.
Við cancer í þörmum kemur „Darmsteifung“ á svipaðan hátt að liði við