Læknablaðið - 01.11.1937, Blaðsíða 3

LÆKNABLAÐIÐ
GEFIÐ ÚT AF LÆKNAFÉLAGI REYKJAVÍKUR
RITSTJÓRN: HELGITÓMASSON, SIG. SIGURÐSSON, JÓH. SÆMUNDSSON
23. árg. Reykjavík 1937. 6.-7. tbl. """
Periarthritis humero-scapularis.
Eftir Björgvin Finnsson.
(Frá Folkekuranstalten ved Hald, pr. Viborg, Danmörku. — Yfirlæknir:
Dr. Holger Jacobsen).
Periarthritis humero-scapularis,
sem í daglegu tali kallast stirS e'Öa
stíf öxl ,er sjúkdómur, sem frek-
ar lítið hefir veri'Ö ritaÖ um og
mjög lítiö' getiÖ um i hinum venju-
legu læknabókum. Þetta er þó all-
algengur sjúkdómur, og hafði ég,
meðan ég dvaldi á Folkekuranstal-
ten ved Hald, gott tækifæri til þess
að sjá marga sjúklinga með sjúk-
dóm þennan og taka þátt í með-
ferðinni á honum. Ennfremur datt
mér í hug ný meðferð — tractions-
meðferð ad modum Bramson — á
sjúkdómi þessum, og veit ég ekki
til þess að meðferð þessi hafi ver-
ið notuð fyr, en hún er nú notuð
á Folkekuranstalten ved Hald.
Periarthritis humero-scapularis,
er eins og getið hefir verið all-
algengur sjúkdómur og veldur oft
orkumissi, en aftur á móti í flest-
um tilfellum læknanlegur, ef rétt
meðferð er notuð.
Árið 1872 skrifaði franskur
skurðlæknir í París, Duplay að
nafni, fyrstur manna um sjúkdóm
þennan og nefndi hann Periarth-
rite scapulo-humerale. Áleit hann,
að þetta væri sjúkdómur í band-
vefnum umhverfis axlarliðs-liðpok-
ann og í nærliggjandi slimpokum
— bursae. — Aðaleinkennin voru
verkir i öxlinni og minkuð abduc-
tion. í fyrstu álitu menn að þetta
stafaði af trauma, síðar að sjúk-
dómurinn gæti komið fyrir án nokk-
urrar finnanlegrar ástæðu, og loks
að sjúkdómur í bursae, bursitis
subacromialis og subdeltoidea, væri
það mikilsverðasta. Einkum hafa
Ameríkumenn hallast að þessari
skoðun, og álíta þeir, að sjúkdóm-
urinn byrji sem acut bursitis, sem
breytist seinna í periarthritis hum-
ero-scapularis. Með röntgenmynd-
um fundu menn svo skugga út frá
caput humeri og tuberculum majus
og álitu þetta vera kölkun í bursae
— bursitis calcaria, og hugðu þá
að hér væri um að ræða kalkgigt.
Ennþá hallast menn að því, að
sjúkdómurinn myndist helst í band-
vefnum og í slímpokunum í kring
um axlarliðinn, eða í periarticulera
vefnum, pseudoliðnum, sem sumir
segja.
í víðri merkingu mætti telja peri-
articulera vefinn allan þann vef,
sem liggur fyrir utan liðpokann,
alla leið út í húð, bandvef, taugar,
æðar, kirtla, sinar, sinaslíður,
vöðva, fascíur og slímpoka. Sjúk-
dómurinn getur því verið bundinn
við einhvern af þessum vefjahlut-
um, þótt bandvefurinn umhverfis