Læknablaðið - 01.11.1937, Blaðsíða 8
86
LÆICNAD LAÐIÐ
pokum, vö'Övum og sinum, hclstir
þcirra eru: bursitis subdeltoidca,
subacromialis og fleiri, myogelosis,
tendovaginitis í caput longum bi-
cipitis medialis, myositis luetica,
myositis ossificans og trichinosis.
Síðasttöldu þrjá sjúkdóma mun
ekki vera sérlega erfitt aÖ þekkja,
sérstaklega ef blóðrannsóknir,
röntgen eða microscopi er teki'ð til
hjálpar. Hinir sjúkdómarnir eru
oft greindir í sundur, þótt allerfitt
sé. Mér finst ekki ástæða til þess
að greina þá frá periarthritis hum-
ero-scapularis, þar sem sjúkdómar
þessir leiða mjög oft til periarth-
ritis humero-scapularis, og þar sem
meðferð þeirra er sú sama og vi'Ö
sjúkdóm þennan, að minsta koiti á
hinum meira acut stigum.
Thcrapia. Á acuta stiginu á að
leggja handlegginn í alxluctions-
umbúðir og dálítið roteraðan út á
við. Byrja strax á hitameðferð, t. d.
er gott að nota langbylgjugeisla-
lampa i hálfan tima 2—3svar á
dag,' einnig er gott að nota heita
Ijakstra. Seinna má nota langbylgju-
eða stuttljylgju-diathermi í 20 mín-
útur daglega, þar á eftir létt nudd
(effleurage) til þess að flýta fyrir
resorption og hindra stasis. Eftir
eina viku má gefa aktivar og pass-
ivar liðhreyfingar. Gæta verður að
liðhreyfingarnar séu rækilega og
samviskusamlega gerðar, því að
þær eru svo stór liður í þvi, að
hindra að öxlin verði stíf.
Ekkert er á móti því, að byrj a
strax á léttu nuddi (effleurage) í
ca. 5—7 mínútur og leggja svo
handlegginn í abductions-umbúðir í
12—24 klukkutíma með öxlina vel
reifaða í heitum ullardúkum. En
þessa aðferð munu þó fáir nota.
Létt nudd og varlegar liðhreyfing-
ar er einhver 1)esta hjálpin við arti-
culer og periarticuler trauma, en
aftur á móti ein þeirra meðferða,
sem mest er vanrækt.
Ef þessara nefndu aðgerða er vel
gætt, er í flestum tilfellum hægt
að hindra, að sjúkdómurinn verði
langvarandi eða chroniskur.
A chroniska stiginu verður að-
gerðin auðvitað all-frábrugðin
þeirri, sem nefnd hefir verið. Eins
og áður hefir verið getið, er það
liðhreyfingin, sem er hindruð, en
minna ber á verkjum. Iiin hindr-
aða liðhreyfing stafar eins og kunn-
ugt er af samvöxtum í periarticul-
era vef axlarliðsins. Það er Jm á-
ríðandi mjög, að losa Jjessa sam-
vexti. Til J)essa liafa verið notaðar
ýmsar aðferðir, mismunandi góðar,
með mismunandi árangri, mismun-
andi þægilegar fyrir sjúklinginn og
hafa J)ær tekið mismunandi lang-
an tíma.
Hér verður aðeins getið um
helstu aðgerðirnar, sem notaðar
eru, en dálitið nánar verður getið
um aðferð ])á, sem mér datt í hug
að nota við sjúkdómi þessum.
Ef samvextirnir eru nýmyndaðir,
ráðleggur dr. Morton Smart, að
nota faradiskan straum á vöðvana,
sem hreyfa axlarliðin. Ætti þetta
sumpart að hreyfa liðinn. en einn-
ig með smá-samdrætti í vöðvajíráð-
unum, að hindra hina hættulegu
stasis í periarticulera vef axlarliðs-
ins.
Einna þektasta aðgerðin mun
vera brisement forcé, og verður
henni því lýst hér dálítið nánar.
Brisement forcc. Hugmyndin
með aðgerð Jæssari er að rífa fljót-
lega í sundur hina fíbrösu samvexti
í periarticulera vef axlarliðsins.
Sjúklingurinn er látinn liggja
flatur á bakinu og er svæfður ann-
að livort með chloræthyl eða aether.
Læknirinn fixerar nú scapula með
annari hendinni, en með hinni hend-