Læknablaðið - 01.11.1937, Blaðsíða 10

88
LÆKNABLAÐIí)
um. Til þess aÖ horni'S héldist íast
á húðinni, var þvi lokað, annað-
hvort með því að þrýsta fingri á
opið eða loka því með vaxi, sem
„læknirinri", eða sá,.sem koppsetti,
hafði látið í munn sér, áður en
hann saug hornið fast á húðina.
Næst voru gerðar sogskálar úr
málmi, t. d. bronze, kopar og jafn-
vel úr silfri og gulli, glerskálar voru
einnig notaðar.
Grundvallarskilyrðið til þess að
sogskálar haldist fastar á húðinni,
er, að loftþynning verði innan í
þeim, en til þess notuðu menn hita,
t. d. var kertaljós látið loga undir
sogskálunum, og voru þær svo sett-
ar á húðina í mesta flýti. Til þessa
þurfti allmikla leikni og æfingu.
Enn seinna fóru menn að nota
sogdælur, sem settar voru i sam-
band við málmsogskálar. Eftir því
sem tímar hafa liðið fram, hafa
slíkar sogdælur og sogskálar verið
endurbættar mjög, svo að nú er lít-
ill vandi að koppsetja, eða festa
sogskálar á húðina.
Nú á tímum eru notuð ýmiskon-
ar sogskála-áhöld, sumpart úr gleri,
sumpart úr málmi. 1 Danmörku
hafa mest verið notaðar og eru not-
aðar sogskálar ad modum Bramson.
Áhaldið er sett saman af 2 mis-
munandi stórum málmsogskálum
og einni málmsogdælu. Sogskálarn-
ar eru úthúnar með höldu, svo að
hægt sé að lyfta og toga þær upp
með húðinni og vefjunum undir,
svo að hægt sé eins og að elta vef-
ina með þeim, sömuleiðis til þess
að auðveldara sé að renna scgskál-
unum eftir húðinni. Á þeirii er einn-
ig ventill, sem hægt er að opna eða
loka, eftir því, sem þörf gerist.
Það er því hægt að stjórna því,
hve mikil loftþynning er innan í
sogskálunum. Sogdælan er fest á
sogskálarnar með mjórri gúmmí-
slöngu.
Ventillinn á sogskálunum er
fyrst hafður opinn, og er loftinu
því næst dælt út úr sogskálunum
með sogdælunni. Þegar nægileg
loftþynning er orðin í sogskálinni
og hún situr föst á húðinni, er
ventlinum lokað.
Best er að bera einhverja feiti-
tegund á húðina, áður en sogskál-
arnar eru settar á, haldast þær þá
betur loftþéttar við húðina og
renna betur eftir henni, ef þess er
óskað.
Ýmist eru sogskálarnar látnar
liggja nokkurn tíma á húðinni, eða
þeim er rent eftir henni, eða þá
að vefirnir eru eltir með þeim.
Sogskálameðferð getur verið
tvennskonar, eftir því, hvort ósk-
að er að sjúga út blóð eða ekki.
Hér er aðeins og verður aðeins, átt
við þá aðferðina, sem ekki hefir
í för með sér að sjúga út blóð,
þur sogskálameðferð mætti það
kallast.
Þegar sogskálarnar eru sognar
fastar á húðina, lyftist hún ásamt
vefjunum undir, upp í sogskálar-
hvelfinguna. Þegar þær hafa legið
á húðinni i nokkurn tíma, verða
ýmsar hreytingar á húðinni. Hún
verður rauðleit, stundum nokkuð
rauðblá á litinn, oft sjást smáblæð-
ingar og oedematösar húðhreyting-
ar, jafnvel geta komið smáblöðrur.
Staðurinn verður heitur, hyperæm-
iskur og hlóð og lympha streymir
frá dýpri lögunum út í húð. Menn
segja að rauðblái liturinn verði
miklu meira áberandi, ef sjúkling-
urinn hefir einhverja æðasjúkdóma
með stasis og þar af leiðandi mót-
stöðuminni eða veiklaðri capiller-
ur, svo að ldóð og lympha kemst
á auðveldari hátt út í vefina.
Sagt er, að þegar hlóðið og lym-
phan hefir resorberast, geti það
verkað sem „reiztherapia“.' Einum
eða tveimur dögum seinna, þegar