Læknablaðið - 01.11.1937, Blaðsíða 27
LÆKNABLAÐIÐ
með fiskiveiðar okkar íslendinga
sem stendnr, þá er þó varla ástæða
til að örvænta um þær, þar eð all-
ar stærstu þjóðir Evrópu o. fl., ein-
mitt skortir fisk í stórum stíl, og
mun skorta ennþá meir, Jægar hin
nýja þekking á þýðingu mataræð-
isins verður almennari í löndunum
og gildi fiskjarins fyrir mataræði
þjóðanna verður almenningi ljóst).
Framleiðendur og neytendur
finna oft til þess, hve munurinn er
mjög stór á smásöluverðinu og því
verði, sem framleiðaudinn fær fyr-
ir matvælin. Nefnd Þjóðabanda-
lagsins hefir rannsakað þetta mál
og bent á ýmislegt i því sambandi.
Vegna þess, hve mörgum af hin-
um svonefndu verndandi fæðu-
tegundum er hætt við að skemmast,
er kæling á þeim og geymsla mjög
þýðingarmikið atriði, og fljótur og
hentugur flutningur. í sumum lönd-
um hafa neytendafélög eða stað-
greiðslubúðir getað lækkað útsölu-
verðið nokkuð og sama er að segja
um ávaxta- og grænmetismarkaði
í markaðsskálum, þar sem framleið-
endurnir sjálfir selja vörur sínar.
Á mörgum útsölustööum gæti ver-
ið meiri afgreiðsla, svo að ef sal-
an ykist í þeim stöðum, sem fyrir
eru, væri oft unt að lækka smásölu-
verðið nokkuð.
Vmiskonar tollar eru í sumum
ríkjum, til þess að styðja aðalat-
vinnuvegina, landljúnaðinn eða
sjávarútveginn, og koma þar vitan-
lega ýmsir staðhættir og stjórnmála-
stefnur til greina.
Nefndin bendir á, hve mjög verð
á sömu matvælategundum geti ver-
ið mismunandi í nágrannalöndum,
og skorar á stjórnir allra landa, ]jar
sem verð á einhverjum mikilvægum
matvælateguudum er óeðlilega hátt,
að taka til alvarlegrar yfirvegunar,
hvort virkilega liggi hráðnauðsyn-
legar átsæður til þess að svifta mik-
I05
inn hluta landsmanna, og þaö
einkum þeim efnaminni, þeim
hagshótum, að geta keyjú ódýr
ínatvæli, eSa tiltölulega eins ódýr
og í nágrannalöndunum.
Hvert land ákveður auðvitað s'ma
stefnu í verslunarmálum. En Þjóða-
Ijandalagið skorar á menn að að-
hyllast a. m. k. þá grundvallarskoð-
un, að fullnægjandi mataræði fyrir
alla þjóðina sé eitt atriði, er ákveði
stefnuna i verslunarmálum.
Eg hefi nú gert stutta grein fyr-
ir þessum skýrslum Þjóðahanda-
lagsins.
Það gæti verið freistandi að
spyrja, að hve miklu þetta á erindi
til okkar íslendinga? Er mataræði
okkar ábótavant og heilsufarinu af
þeim ástæðum? Ýtarlegar rannsókn-
ir á þessu liggja ekki fyrir, en lít-
ið er sennilegt að ástandið hjá okk-
ur sé öllu betra en í öðrum lönd-
um, þar sem það hefir verið rann-
sakað.Einstaka ritgeröir hafa birst
sem benda á að veilur séu í matar-
æði okkar, og við nánari ihugun, í
ljósi hinnar nýju þekkingar á þess-
um málum, virðist ljóst, að mat-
aræði okkar er í ýmsu ábótavant.
Persónulega tel eg mig muni hafa
séð allmörg dæmi um sjúkdóma,
sem stafa af ófullnægjandi matar-
æði, a. m. k. sjúkdóma, sem taldir
eru stafa af skorti á vitaminunum
A, Bi, B2, B3 (B4?), C, D. E.
Á Nýja spítalanum á Kleppi höf-
um við síðastliðið ár keypt bæti-
efni fyrir um 1500 krónur. Þó höf-
um við ætíð lagt talsverða áherslu
á, að hafa fæðið ,,fullkomið“, sam-
kvæmt nýjustu kenningum, og þá
fyrst og fremst neytt mikillar mjólk
ur. Sjúkdómar fyrir óíullnægj-
andi mataræðis sakir koma hér,
eins og í öðruni löndum, jafnt
íyrir hjá öllum stéttum þjóð-
félagins, og ekki hvað síst að því