Læknablaðið - 01.11.1939, Blaðsíða 21

LÆKNABLAÐIÐ
141
sis að ræöa. í litteratúrnum er þess
getiö, aö )4% aí dauöaorsökum sé
vegna sepsis. Til skamms tíma var
sú skoðun ríkjandi, að sepsis væri
aldrei primaer af rhinogen upp-
runa, heldur kæmi að eins frá
orbitalkomplikationum. Uffenorde
hefir skýrt frá nokkrum tilfellum,
þar sem alt benti til primaer rhino-
gen sepsis, og þar sem fokalinfekt-
ionskenningin er ríkjandi (Mayo-
klinikin, Charité) eru nefafholur
nefndar í 3. röð á eftir tönnum og
tonsillum.
Það voru 2 tilfelli af sepsis,
hvorttveggja unglingspiltar, ann-
ar 19 ára (Nr. 171/31). Hann hafði
veikst 4 dögum áður en hann kom
á deildina, ilt í hálsi, kyngingar-
truflanir, nefrensli og einkenni
upp á nefafholubólgu og orbital-
komplikation. Hitinn var yfir 40°.
Hann lá heima í 2 daga mjög þjáð-
ur og var svo fluttur á Blegdams-
spítalann og þar lá hann í næstum
2 daga. Við augnranns. þar fanst
diplopi á h. auga. og önnur eink.
upp á affektion i orbita. Þar eð
sjúkl. versnaði mikið þessa 2 daga,
og það komu frant einkenni upp á
cerebral komplicationir, var hann
fluttur á eyrnadeild til operationar.
Sjúkl. var mjög þjáður þegar hann
kom. Stet. cord.: systolisk óhljóð,
P2 accent. Sjúkl. var strax operer-
aður. Sin. max. dx. og cell. ethmo-
id. voru fullar af greftri. í orbita
fanst stór abscess (daunillur gröft-
ur), kominn frá cell. ethm. Sjúkl.
dó 2)4 kl.stund eftir að hann kom
á deildina. Við sektion fundust í
liffærum einkenni upp á sepsis.
Hinn pilturinn var 14 ára (Nr.
117/32). Sjúkrasagan er sú sama
og næsta á undan, bvrjaði með
angina, og þar á eftir einkenni upp
á orbitalaffektion. Við operation-
ina fanst abscess ofantil og medi-
alt í orbita, kominn frá cell. eth-
moid. post. Einnig gröftur i sin.
front. Hitinn hækkaði eftir opre-
ationina. Það komu einkenni upp á
heilakomplikationir (Hnakkastirð-
leiki, Kernig, Babinski). í mænu-
vökva voru 690/3 frumur. Það var
reviderað og gerð craniotomi, en
ekkert fanst athugunarvert. Sjúkl.
dó 4 dögum eftir að hann kom.
Síðustu 2 dagana lá hann meðvit-
undarlaus. Púlsinn lélegur og ó-
reglulegur og andardrátturinn
einnig. Við sektion fanst: lepto-
meningit. purul., empyema sin.
sphenoid. dx., bronchitis purul.,
bronchopn. hyperplacia acuta lien-
is, sepsis.
Gangur veikinnar verður því i
stuttu máli þessi:
Byrjar venjulega mjög akút.
Fyrstu einkennin eru höfuðverkir
og ógleði. Hitinn oft hár. Verkir
í augum, og á 12—24 kl.stundum
koma fram augneinkenni (oedem
á augnlokum, protrusio bulbi). Á
þessum tíma geta kornið intra-
kraniellar komplikationer. Chemosis
kemur venjulega seinna frain. Eins
og fyr er sagt, getur þetta batnað
spontant. í þessu sambandi vil eg
geta þess, að Salomonsen hefir
skýrt frá 20 orbital komplikation-
um eftir scarlatina hjá börnum.
Einkennin komu mjög akút og hit-
inn var hár (39—40°). Engin cere-
bral einkenni. Við rhinoscopi fanst
venjulega pus. Orsökin oftast nær
ethmoiditis. Stóð yfir í 3—20 daga.
Spontant bati í 18 tilfellum og í 2
tilfellum var gerð conchotomia
media. Aldrei inciderað í orbita.
Therapi: Epith. tepid. Dreypt í nef
adrenal.-cocain. Salomonsen held-
ur því fram, að við orbitalkompli-
kationir upp úr scarlatina sé pro-
gnosan góð og að bati komi við
konservativa meðferð, þ.e.a.s. að
um oedema collat. sé að ræða.
Jafnvel þótt abscessar séu mynd-
aðir, getur þetta batnað spontant,
því bæði geta þeir perforerað í
P