Læknablaðið - 01.10.1941, Blaðsíða 14

IOO
LÆKNA B LAÐ IÐ
Hjá honum er brennsla og þar meö
notagildi kolvetna mjög takmark-
aS, en því hærri sem blóðsykur
er (að vissu marki), því betur
getur hann notfært sér drúfusykur
meS því litla insulini, sem hann
hefir til umráða. Þessu til sönnun-
ar hafa þeir Scott og Dotti sýnt
fram á, að verkun af ákveSnum
insulinskammti hjá fastandi dýr-
um er í beinu hlutfalli viS glyc-
æmia þá, sem insulinskammturinn
verkar á. Seinna sýndu þeir Kerr
og liimsworth fram á, að sama er
aS segja um áhrif insulins á „ali-
mentær" hyperglycæmia, og sanna
því tilraunir þessar, að því hærri
sem blóSsykur er, því betur notast
kolvetnin. ViS ákveSiS mataræSi
er blóSsykur hjá mönnum og dýr-
um merkilega samur viS sig, en
breytist allmjög eftir mataræSi. —
Sykurþols-línuritiS er líka mjög
samt viS sig hjá hverjum einstök-
um, ef mataræSiS helzt óbreytt.
Geti menn eSa skepnur ekki
,,regluleraS“ blóSsykurinn eftir
því sem bezt hentar, fer illa fyrir
þeim. Dýr, sem misst hafa hypo-
physis, missa þennan eiginleika.
Ef þeim er haldiS fastandi, lækk-
ar blóSsykurinn mjög ört, þegar
glycogen í lifrinni fer aS minnka,
vegna þess, aS þegar hypophysis
vantar, getur lifrin ekki framleitt
glycose úr eggjahvítu og fituefn-
um, og dýrin geta dáiS úr hypo-
glycæmia.
ViS ákafa áreynzlu, t. d. 800 m.
hlaup, er sykurneyzla- vöSvanna
gifurleg og er þá stundum eins og
lifrin hafi ekki viS aS halda blóS-
sykrinum innan hæfilegra tak-
marka. 800 m. spretthlauparar
hafa stundum fengiS alvarleg ein-
kenni í lok hlaupsins samfara
hypoglycæmia.
Bang sýndi fram á þaS, aS væri
dýri, sem hafSi veriS i sveltu.
gefiS kolvetni aS eta, steig blóS-
sykur mjög hátt, eSa meS öSrum
orSum: sykurþol þess var litiS.
Himsworth og fl. hafa sýnt, aS
mismunandi kolvetnainnihald í
fæSu dýranna, áSur en sykurþol
þeirra er ákveSiS, breyti útkom-
unni mjög verulega. Hafi fæSan
innihaldið mikiS af kolvetnum,
vex blóSsykur tiltölulega lítiS eft-
ir ákveSinn skammt af drúfusykri.
Hafi lítiS af kolvetnum veriS í
fæSunni, rís blóSsykurlínuritiS
hátt. ViS rannsókn á sykurþoli
sjúklinga getur útkoman því orS-
iS talsvert mismunandi, eftir mat-
aræSi undanfarna daga.
ViS vitum aS áhrif insulins er
aS lækka blóSsykurinn. Alkunnugt
er líka, aS menn eru mismunandi
næmir fyrir insulini. Á suma verk-
ar þaS meS skjótri lækkun á blóS-
sykrinum og þar til heyrandi ó-
þægindum, en aSrir þola það mun
betur og áhrifjn á blóSsykurinn
eru þar mun minni. Þannig getur
A. Bræstrup þess, aS viS insulin-
shockmeSferSina falli sumir sjúk-
lingar í coma eftir 80 einingar, en
hjá öSruin hrökkva 300—400 ein-
ingar naumast til. Nú hefir þaS
sýnt sig, aS ef kolvetni í fæSu
manna eru stöSugt minnkuS, þá
minnkar um leið verkun af ákveSn-
um insulinskannnti á fastandi
blóSsykur þeirra, þannig aS blóS-
sykurinn lækkar bæSi minna og
seinna. Aukning- á kolvetnum í
fæSunni hefir því tvennskonar á-
hrif. í fyrsta lagiS verður sykur-
þolslínuritiS lægra, og í öSru lagi
verSur næmi fyrir insulini meira.
Likt þessu er fyrirbrigSi þaS, sem
kennt er viS Staub og Traugott.
Fái maSur meS stuttu millibili á-
kveSinn skammt af drúfusykri,
verSur blóSsykur lægri og lægri
eftir því sem skammturinn er oftar
tekínn. Skýringin á þessu hefií