Læknablaðið - 01.10.1941, Blaðsíða 26
112
LÆKNABLAÐIÐ
innar og næstu árum þar á eftir,
var mjög þröngt í búi í Mið-Ev-
■rópu og svalt mannfólkiö víöa
heilu hungri. Þetta hafði þau áhrif,
að diabetes batnaði verulega hjá
mörgum og fátt kont af nýjum til-
fellum og var þó aðalfæða flestra
kolvetni. Læknar höfðu líka veitt
því eftirtekt, að heppilegt reyndist
að svelta sjújklinga einn til tvo
daga og þó einkum að setja þá á
mjög rýran kost. Sama sýndu dýra-
tilraunir Allens. Hundar hans,
sem gerð liafði verið á pancreatec-
tomia jtart. fengu diabetes er þeir
voru kappfóðraðir, en héldust heil-
brigðir á sultarfóðri.
Margir hafa tilhneigingu til þess
að borða meira en þeir þurfa til
viðhalds eðlilegum líkamsþunga og
til framleiðslu á hita þeim og orku,
sem starf þeirra krefur. Sumir
eru svo ólánssamir, að þessi auka-
geta safnast á þá sem fita, flestir
brenna þó og breyta í hita, því sent
umfrarn er þarfir þeirra.
Ofát er hættulegt sjúklingum
með dialtetes. Þeir eiga því ekki
að borða meira en nægir til þess
að viðhalda eðlilegri líkamsþyngd,
eða tæplega það, Mörgum lækni
hættir við að minnka kolvetnin í
fæðu sjúklinganna, en leyfa þeim
að borða fitu og eggjahvítu eftir
vild. Þetta er mjög varhugavert,
því að sé fitu neytt í óhófi, eykst
ntjög hætta á ketosis. Auk þess
rná búast við, að sjúklingurinn fái
alltof margar hitaeiningar, en það
er varhugavert, eins og fyr var
getið. Auk þess er insulinþörf
sjúklinganna ekki eingöngu komin
undir kolvetnunum, heldur líka að
nokkru háð næringargildi fæðunn-
ar í heild.
Ef eggjahvítu er neytt i óhófi,
verður svipað uppi á teningnum.
þó að öllu minna saki, ef út af
eggjahvituskammtinum er brugð-
ið. Veruregur hluti af aminosýr-
um eggjahvítuefnanna breytist í
drúfusykur og verkar því aukin
eggjahvíta í fæðunni á líkan hátt
og ef bætt væri við kolvetnin.
Meðferð á diabetes er i stuttu
máli: Mataræði, insulin og líkant-
leg áreynsla. Líkamleg áreynsla
er holl sjúklingi nteð vægan dia-
betes, vegna þess, að hann hag-
nýtir kolvetnin betur, þegar vöðv-
arnir starfi. Áreynsla skaðar
sjúkling með diabetes gravis,
vegna þess, að hann getur lítt
hagnýtt sér kolvetnin, jafnvel þó að
hann reyni á sig. Hann verður því
að brenna enn meiri fitu og
eggjahvítu, með aukinni hættu á
acidosis. Fái hann insulin, er á-
reynsla honum holl, eins og þeini,
sem hefir vægan dialtetes.
Komið hefir fyrir, að sjúkling-
ur hlaut insulinmeðferð á sjúkra-
húsi eftir ölluin kúnstarinnar regl-
um, að því er virtist. Liðan var
góð, þvag sykurlaust og eðlilegur
blóðsykur. Þegar svo sjúklingur-
inn yfirgaf sjúkrahúsið ákvað hann
að ganga spölkorn sér til hress-
ingar. A leiðinni fékk hann ein-
kenni um hypoglycæmia. og var
ef til vill hirtur rænulítill á göt-
unni. Áre)mslan við gönguna i við-
bót við insulinið hafði nægt til þess
að framkalla hypoglycæmia. Eftir
að sjúkrahúsin höfðu rekið sig á
þetta, vai’ reynt að fyrirbyggja
að slíkt kæmi fyrir, með því, að
auka skammt kolvetna eða minnka
örlítið insulinið, þegar sjúklingur
var sendur heim. Mörg sjúkrahús
láta sjúklinginn reyna allverulega
á sig á meðan insulinskammtur er
ákveðinn (hjóla, ganga o. s. frv.).
og þurfi sjúklingur einhverra hluta
vegna að reyna meira á sig en
venjulega, er heppilegt fyrir hann
að fá sér aukabita, t. d. bolla af
mjólk eða litla brauðsneið, því að