Læknablaðið - 01.10.1941, Blaðsíða 31

LÆKNABLAÐIÐ
getur minnkaö kolvetnaþol sjúk-
linganna stórum. Oftast mun þó á-
stæöan vera sú, aö sjúklingur brýt-
ur gróflega allar reglur, boroar
kannske alltt sem honum dettur í
hug í nokkra daga, fær svo sam-
vizkubit, hættir viö kolvetnin og
fær acidosis í ofanálag. Er talið
aö ástæöan til coma diabetic. hjá
sjúklingum, sem meöferö höföu
fengið og vissu unr sjúkdóminn,
sé lang oftast infectio eöa aö diæt
hefir veriö þverbrotin og insulini
ef til vill sleppt. Þá er og taliö aö
sorgir, áhyggjur og geðshræring-
ar geti haft ,þau áhrif, aö glyco-
suria og glycæmia aukizt, en
naumast mun þaö valda alvarleg-
um fylgikvillum, ef diæt er haldin.
Hjá diabetessjúklingum, eink-
urn í norölægum löndum, viröist
kolvetnaþoliö stundum minnka
verulega upp úr skammdeginu.
Árið 1927 stundaði eg diabetes-
sjúkling noröur í Finnmörku, þar
sem ekki sá sól i rúma 3 mánuði.
Maöur þessi haföi mánuðum sam-
an haft sykurlaust þvag og allt
gengið vel. Upp úr nýári fór að
bera á glycosuria og komst þvag-
sykur upp í 15—18 gr. á sólar-
hring. Iiélt hann þó sem fyr allar
reglur af mestu samvizkusemi.
Glycosuria batnaöi svo þegar birti
og vora tók, en sama sagan endur-
tekur sig næsta vetur, að því er eg
frétti síðar.
Hér í bæ hefi eg um nokkurra
ára skeið haft eftirlit með ungum
manni, sem haldinn er af diabetes.
Þurfti hann aö jafnaði um 80 ein-
ingar af insulini á dag. Upp úr
skammdeginu, oftast í febrúar,
versnaði honum og varö þá aö gefa
honum 95—100 einingar af insu-
lini. Einnig honnm batnaði þeg-
ar vora tók. Iivaö þessum vetrar-
sveiflum veldur, er ekki fullljóst.
Var fyrst taliö aö arsökin væri
117
lamandi verkun skammdegisins á
líkamann og efnaskipti hans, en
aðrir halda aö orsökin sé skortur á
Dætiefnum í fæðunni, þegar líða
tekur á veturinn, og skal eg ekki
reyna aö skera úr þessu. Þó finnst
mér ekki ósennilegt, aö hvort-
tveggja valdi þar nokkru um.
Sum lyf geta líka minnkað kol-
vetnaþol sjúklinganna. Von
Noorden getur þess, að coffein sé
ekki skaölaust sumum sjúklingum.
Flest sympathicotonica hækka
blóösykur og auka glycosuria og
skal því ekki gefa þesskonar lyf
nema nauðsyn krefji og helzt ekki
lengi í einu. Þess eru líka dæmi,
að sjúklingum versni af vissum
kryddtegundum, t. d. lauk o. fí>,
sem ekkert næringargildi hefir.
Svona tilfelli eru að vísu undan-
tekning, en gott er þó fyrir lækni,
sem kemst í kast viö duttlungafull-
an diabetes, að láta sér detta í hug
aö til eru efni, án verulegs næring-
argildis, sem geta haft áhrif á gang
sjúkdómsins.
Eg held aö öllum læknum komi
saman um, að ketosis sé háskaleg
og allt kapp eigi aö leggja á aö
ketonefni finnist ekki í þvagi sjúk-
linganna. Um glycosuria og hyper-
glycænria eru skoöanir nokkuð
skiftar. Margir telja aglycosuria
æskilega. En hjá sumum sjúkling-
unr er þá ekki breitt bil yfir í óþæg-
indi vegna hypoglycæmia.
Prófessor Katsch hefir sýnt og
sannað, aö mjög óheppilegt sé aö
halda blóðsykri manna mjög lág-
um (nálægt shockmörkunum) og
verður því- oft vandratað meöal-
hófiö. Depisch (frá Faltaskólan-
um) heldur því ákveðiö fram, að
jafnvel litil glycosuria sé óheppi-
leg. Þá dynji' alltaf svipan á pan-
creas og kirtlinum gefist ekki tæki-
tækifæri til hvíldar. Aö visu játar
hann, aö mörgum diabetessjúkling-