Læknablaðið - 01.11.1941, Blaðsíða 8
130
LÆKNAB LAÐ IÐ
ur undir einfaldari rannsóknir. Þá
fáum viS þýöingarmiklar „stand-
ard“-tölur um þörf íslendinga fyr-
ir hin ýmsu efni fæðunnar og um
ýmislegt viSvíkjandi mataræ'Si,
skömmtun og matarhæfi, en þann
fróöleik höfum vitS hingað til, aö
mestu, orðið að sækja í erlendar
heimildir.
Þessar rannsóknir ríkisstjórnar-
inar eru mjög dýrar í framkvæmd
og krefjast mikils vinnukrafts og
aðgangs að fullomnum rannsókn-
arstofnunum. Þær eru þvi eigi
framkvæmanlegar nema í tiltölu-
lega smáum stil og ná aðeins til
fárra upplýstra heimila á landinu.
Sú aðferð, sem ég vildi benda
hér á, er mjög einföld i fram-
kvæmd og kostar litla vinnu, en
með henni gæta héraðslæknar náð
til flestra barnaheimila á landinu á
skömmum tíma.
Eg hefi hér gert þennan sanian-
burð á tveim rannsóknaraðferðum
til að fyt'irbyggja þann misskiln-
ing, er eg hefi orðið var við, að
önnur aðferðin geri hina óþarfa.
Það rétta er, að fyrri aðferðin með-
al annars gefur fjöldarannsóknum
seinni aðferðarinnar nauðsynlegan
grundvöll til að byggja á.
3-
Rannsóknaraðferð sú, er hér um
ræðir, er fólgin í því, að leita til
skólabarnk um upplýsingar um
mataræði heimilanna. í því skyni
eru útbúin form á einu blaði, með
auðum reitum fyrir nafn, aldur og
skóla efst, og síðan máltíðir 6 daga
vikunnar, eins og meðfylgjandi
sýnishorn sýnir.
Formin eru svo send til skóla-
stjóra þess byggðarlags, sem rann-
saka á, með nauðsynlegum skýr-
ingum, Hverju barni er ætlað eitt
blað. Skólastjórinn lætur útbýta
eyðublöðunum í fyrstu kennslu-
stund á’hverjum degi, skólavikuna
út, og safnar þeim saman að lok-
inni útfyllingu þann daginn og
geymir til næsta dags.
Ef byrjað er á mánudag, eiga
börnin að skrifa hvað þau hafi
borðað daginn áður, þ. e. á sunnu-
dag. Á þriðjudag skrifa þau rnánu-
dagsmataræðið o. s. frv. Skóla-
stjórar og kennarar brýna fyrir
börnunum að segja sem réttast og
sannast frá og sleppa engu úr. —
Gott getur verið að skrifa einíald-
ar leiðbeiningar upp á töflu. til að
minna á það, sem sízt má gleym-
ast, svo sem mjólk, garðamat, ost,
egg o. s. frv.
Starf þetta tekur börnin tima
af fyrstu kennslustundinni.
Eg tel nauðsynleg-t að gera
rannsóknirnar haust og vor við
hvern skóla.
Eg vil taka það fram hér, að
skólastjórar og kennarar við þá
skóla, sem eg hefi leitað til und-
anfarin 3 ár, hafa allir, undantekn-
ingarlaust, sýnt þessum rannsókn-
um mínum hina mestu velvild og
skilning og greitt fyrir þeim eins
og þeir hafa getað.
4.
Þegar unnið er úr skýrslum
barnanna, er einfaldlega talið sam-
an, hvað hver matartegund kemur
oft fyrir á athuganatímabilinu. Til
fróðleiks má telja sunnudagsmat-
aræðið sér, til að sjá, hverja þýð-
ingu það hefir fyrir mataræðið í
heild. Eins má athuga einstakar
máltíðir sér í lagi.
Eg vil hér benda á fáeina hluti,
sem þurfa aðgæzlu við, þegar talið
er saman. Mjólk út á grauta og í
grauta þarf að skrá sér og eins
drykkjarmjólk. Hinum ýrnsu
In-auðtegundum þarf að halda að-
greindum, en halda þó fjölda
brauðmáltiðanua. I hverri braað-