Læknablaðið - 01.12.1947, Blaðsíða 10

132
L Æ K N A B I> A i) 1 f)
sem eru fölleitar, jafnvel ná-
fölar eftir blóðmissi, eins og við
sprungna utanlegsþykkt. Of-
viðrið er skollið á, björgunar-
starfið hefst, sjúkl. i sárri neyð.
Læknirinn gerir nákvæma
skoðun á kviðnum. Við þreyf-
ingu, sem fer fram með mestu
varúð og lipurð, því kviðurinn
er aumur viðkomu, finnst
linöttótt hreyfanlegt æxli, sem
nær upp fyrir nafla í miðlínu,
eða öðru hvoru megin liennar,
eða niður i grindaropi eða
grind.
Að afstaðinni þrevfingu þarf
þegar að fara fram könnun
með háðum liöndum um leg-
gang (bimanuell explor.), og
þarf á meðan að svæfa konuna
snöggvast, svo vöðvar linist og'
hún losni við sársauka.
Finnst stundum strengur upp
úr leginu eða til hliðar við það,
sem æxlið er fast á, spennt,
stundum fluctuerandi, hreyf-
anlegt til og frá. Með því að
festa kúlutöng i legháls og toga
legið niður, kanna svo, finnst
strengurinn og æxlið betur,
einkum þó ef æxlinu er ýtt upp
af hendi manns, sem liægt er
til þess að nota, segja til svo
rétt sé gert.
Fjöldi bráðra sjúkdóma i
kviðar- og grindarholi, og auk
þess harnsþunga, verður að
hafa i huga og greina á milli
legskekkju og æxla i legi og i-
gerðar í legpíjju og legböndum.
Ennfremur afliólfaða lífhimnu-
bólgu, vatnssýki og sulli. Hjarta
þarf að rannsaka, þvagið, lifur
áður en könnun fer fram á
sjúkk, taka þvagið til rannsókn-
ar þá, og fullvissa sig um, að
ekki sé stíflaður saur i enda-
þarmi. Til aðgreiningar geta
komið naflakviðslit í sjálf-
lieldu, kviðsig, æxli í nýrum og
milti eða stækkun á þvi, gall-
blöðrúsjúkdómar o. f 1., auk
fjölda hráðra sjúkdóma í kvið-
arholi, eins og drepið var á áð-
ur.
Lítil æxli í grindinni getur
verið erfitt að greina frá utan-
legsþykkt, enda fara þau
stundum saman. Snúist getur
upp á streng þeirra, eins og
bent var á áður. Rúmið leyfir
ekki að fara út í nákvæma upp-
talningu og greiningu á þeim
sjúkdómum, sem hægt er og
hugsanlegt að blanda þessum
sjúkdómi saman við. Einkum
eru það ýmsir hráðir sjúkdóm-
ar í kviðarholi (acut abdomen),
en margir þeirra krefjasl
hráðrar lmífsaðgerðar, eins og
sjúkdómur sá, sem hér um
ræðir.
Meðferðin. Sé um áður-
greindan snúning að ræða,
þarf hnifsaðgerð að fara fram
tafarlaust, því fyrr því betra og
hættuminna. Þar í liggur aðal-
bjargráðið og bjargarvonin, sé
allt ekki húið að draga um of
á langinn. Læknar hvar sem
eru, ekki sizt í útkjálkahéruð-
um á afskekktum hæjum, sem