Læknablaðið - 15.12.1947, Blaðsíða 10

148
i
LÆKNABLAÐIÐ
skoðun á í heimahúsum. Ekki
verður heldur mælt með því, að
sleppa hlustun, þó menn rönt-
genskoði. En leggja verður sér-
staka áherzlu á það, að af nega-
tivri hlustun má ekkert álykta
um Iungnaberkla, og hafi sjúk-
dómssaga eða annað gefið nokk-
urn grun um berkla, má aldrei
fríkenna sjúkl. eftir hlustunina
eina. llins vegar er mikið leggj-
andi upp úr positivri hlustun,
þ.e. greinilegum aukahljóðum
og andardráttar breytingum og
ákveðnum breytingum við
percussion. Þá má geta jjess,
hlustuninni til heiðurs, að hún
getur gefið tvennt, sem rönt-
genskoðun nær ekki, j). e.
rhonchi við lungnakvef (bron-
chitis), og' núningshljóð með
þurri brjósthimnubólgu, en
þar eru röntgeneinkenni vmist
engin eða mjög óljós, og mcð
lungnakvefi alls engin, nema
jjað hafi staðið lengi cða sé
margendurtekið og þá komin
grófgerð lungnateikning vegna
peribronchitis, en lungnateikn-
ingin er æði misjöfn, j)ótl ekki
sé um sjúkdóm að ræða. Það
v'ekur öllu frekar grun um
berkla ef rhonchi heyrast að-
cins í öðru lunganu, sbr. gamla
orðtakið „catarrhus unilateralis
non est catarrhus“. Þegar kvef
cr að batna, heyrast stundum
rhonchi heldur lengur í öðru
lunganu en liinu, og á hinn
bóginn gela auðvitað heyrzt
rhonchi beggja \regua í berkla-
sjúklingum svo að catarrhus
bilateralis er heldur ekki alltaf
catarrhus.
Blóðsökk og- blóðrauða-mæl-
ing er gjarnan notað sem liður
í rannsókn á berklasjúklingum.
Blóðskortur á vægu stigi er al-
gengur, og sjálfsagt að reyna að
ráða bót á honum, í meðferð
sjúklinganna, en fyrir grein-
ingu sjúkdómsins hefir blóð-
rauðamæling ekkert gildi.
Sökkið hagar sér mjög mis-
jafnlega. Þó að sjúkl. hafi sár
í lungum og smit, geta þeir haft
sökk sem heilbrigðir væru. El’
alltaf væri sökkhækkun með
herklum, gæti vel komið til
greina að nota sökkið, sem að-
ferð til ])ess að tína úr |)á vciku,
í hóprannsóknum, en til j)ess
er j)að alltof svikult. Nokkur
sökkhækkun er j)ó algeng með
berklum, og stundum mjög
mikil. (130 inin/1 kl.st.). Sam-
fara vökva í brjósthinmu er
venjulega allmikil sökkhækluin
og breytist skyndilega þegar
hann kemur, og ennfremur í
sambandi við nýjar bólgur og
versnun (propagalion). Sökkið
er því oft talsverð vísbending
um hve virkur sjúkdómurinn
er, en segir ekkert um bata-
horfur, heldur aðeins um
augnabliks-ástandið. Svipað
mætti segja um hvítu blóð-
myndina, að hún endurspeglar
aðeins augnabliks-ástandið, og
teluir smávegis breytingum,
samfara sjúkdómnum. En engin