Læknablaðið - 15.12.1949, Blaðsíða 26

142
LÆKNABLAÐIÐ
þar nærri því hjá öllum, þvi
margir hafa vanrækt grösin og
halldit miölit betra eSa fyrir-
hafnar minna.“ (R. L. L. F. bd.
IV, bls. 157). Hér er því um
einstæð heimili að ræða, sem
munu vera víðs fjarri meðaltal-
inu. Á þeim 7 heimilum, sem
Schleisner getur um, koma að
meðaltali 8 kg. á mann á ári
af fjallagrösum eða 66 h.e. á
dag. Fjögur heimilanna nota
alls engin fjallagrös og aðeins
eitt þeirra jarðepli, sem deilt
niður á þessi 7 heimili, gera 4,2
h.e. á mann á dag. Árið 1853 eru
garðar taldir 225 þús. ferfaðm-
ar á öllu landinu og ef gert er
ráð fyrir sömu uppskeru og
fékkst til jafnaðar úr garði á
Akureyri á fyrri hluta 19. ald-
ar (smb. Lýs. ísl. bd. IV, bls.
108) eða 5,8 tunnur af jarð-
eplum úr hverjum 100 ferföðm-
um, og að eingöngu hafi verið
ræktuð jarðepli í þeim, þá
nemur uppskeran um 20 kg. á
mann á ári og 35 h.e. á dag.
Af því, sem ráða má af þessum
upplýsingum, mun ríflegt að
áætla, að karlmaður á 18. öld
hafi fengið um 150 h.e. í kol-
vetnum úr innlendum gróðri og
Kolvetni % ...........
Eggjahvíta %..........
Fita % ...............
Fæða úr dýraríkinu %
um 100 h.e. kringum miðja 19.
öld.
Með þessum tölum hefi ég
reiknað í töflu IX og verða þá
á 18. öldinni 24% af h.e. notk-
uninni úr kolvetnum og 1850,
30% , en samkvæmt rannsókn-
um manneldisráðs eru 40,3%
af orkumagni sveitamannsins
og 44,2% bæjarbúans úr kol-
vetnum. Áætlunin um eggja-
hvítu og fitumagnið í fæðunni
er ónákvæmara en kolvetnanna
vegna ófullkominna upplýs-
inga um fisk- og kjötneyzlu,
auk þess sem þessar fæðuteg-
undir eru allbreytilegar að
eggjahvítu og fitumagni. Ég
hefi gert ráð fyrir að kjötneyzl-
an á 18. og fyrri helmingi 19.
aldar hafi verið 50% meiri og
fiskneyzlan þrisvar sinnum
meiri en nú. Ennfremur að af
heildarorkumagni kjötsins
væru 22% úr eggjahvítu og
78 %- úr fitu, sem samsvarar
16% eggjahvítu og 25% fitu í
nýju kjöti.
Af orkumagni fisks eru 97%
talin úr eggjahvítu og 3%
úr fitu, sem jafngildir 76%
eggjahvítu og 1% fitu í harð-
fiski. Á þennan hátt eru tölur
Tafla IX.
18. öld 1850 Sveitir, 1940 kaupst. 1940
24 30 40,3 44,2
33 28 19,2 17,9
43 42 40,5 37,9
90—95 80—85 57,9 45,6