Læknablaðið - 01.08.1959, Blaðsíða 22

16
L Æ K N A B L A Ð Í Ð
og' á örfáar veirutegundir í lym-
fogranuloma inguinale flokkn-
um og á psittakosis veiruna.
Allir læknar, sem slcrifa um
fúkalyf, gera þá kröfu, að nota
ekki fjölvirku lyfin, nema
greining sé örugg, en það öryggi
fæst ekki nema ræktaö sé
frá sjúklingi. Nú er þvi svo far-
ið um ræktun, að töluverða
dómgreind þarf til þess að lesa
rétt úr jákvæðu svari frá sýkla-
fræðingi, því að oft er svo, að
sýklarnir, sem ræktast, eru
ekki þeir, er sjúkdómnum
valda, heldur saprofytar, sem
þá oft geta verið næmir fyrir
ýmsum lyfjum. Einnig tekur
venjuleg ræktun sinn tima, og
þegar sýkingin er mögnuð í
sjúklingnum, kann það að vera
óverjandi að hef ja ekki meðferð
strax. Þetta er hægt að gera, án
þess að skaða sjúklinginn og
án þess að brjóta settar reglur,
ef maður gerir sé grein fyrir
því, við hvaða sýkingu verið er
að fást, og ég lield þvi fram,
að það sé undantekning, að
nauðsynlegt sé að hefja meðferð
með fjölvirkum lyfjum. Við
skulum atliuga þetta nánar.
Á 1. töflu tákna tölurnar 1—
3 í hvaða röð sé réttast að nota
hvert liinna helztu fúkalyfja i
gefnu tilfelli. Lengst til vinstri
á töflunni sjáum við nöfnin á
þeim sýklategundum, sem lyf-
in verka á.
Hverjar eru nú þær tiðustu
sóttir, sem læknar eru að fást
við í daglegri vinnu? Það eru
bólgur i öndunarfærum, þvag-
færum, görnum og heilahimn-
um. Hvaða sýklar valda tiðast
bólgum i öndunarfærum? Það
eru pneumococcar, streptococc-
ar og staphylococcar. Og livaða
fúkalvf ú fvrst að nota gegn
þessum sýklum? Á töflunni sjá-
um við að það er penicillin, en
um leið má minna á það, að
súlfalyf verka enn ágætlega á
pneumococca.Sjaldgæfari orsök
til bólgu i öndunarfærum er
hæmofilus influenzae, en hann
greinist varta án ræktunar. Ef
hæmofilus er á ferðinni, þá er
það chloramphenicol, sem verk-
ar, en önnur lyf ekki. Þvagfæra-
hólgur orsakast venjulega af
gram neg. sýklum. Á þær sýkla-
tegundir verka fjölvirku lyfin
ágætlega, og streptomycin ofl.
En enginn reyndur læknir
myndi ráðleggja að hefja með-
ferð með fúkalvfjum gegn þvag-
færabólgum án fylgikvilla.
Reynslan liefur leitt í ljós, að
80—90% af þvagfærabólgum
læknast með sulfalyfjum eða
furandantin. Hin 10%-in þarfn-
ast fúkalyfjameðferðar. Gegn
iðrabólgu eru það sulfasam-
böndin sem verka, en gegn Sal-
monella sj'kingu chlorampheni-
col. Við sjáum þannig, að gegn
sýklabólgum í öndunarfærum,
þvagfærum og meltingarfærum
er það undantekning, ef ástæða
er til þess að hefja meðferð með