Læknablaðið - 01.08.1959, Blaðsíða 27

LÆIvNABLAÐIÐ
21
ónæmir frá náttúrunnar hendi,
nái sér niðri við það, að lyfið
útrýmir þeim stofnum, sem eru
móttækilegir. Það er þannig um
úrval að ræða.
Streptomycin er það lyf, sem
þekktast er að því að valda ó-
næmi hjá sýklum, sem eru mót-
tækilegir í byrjun meðferðar.
Þetta á ekki aðeins við um
berldasýkilinn, heldur einnig
um ýmsa gram. neg. sýkla í
þvagfærum. Ónæmi gegn strep-
tomycin nær einnig til dihydro-
streptomycin, er þetta fyrir-
hrigði kallað víxl-ónæmi (cross-
resistens). Þau lyf önnur, sem
valda fljótu og tíðu ónæmi í
meðferð eru erythromycin og
novobiocin. Þetta á helzt við um
ýmsa sóttvaldandi (pathogen)
staphylococca stofna, strepto-
coccus viridans og enterococca.
Ónæmi gegn tetracyclinlyfj-
um — aureomycin, achromycin
og terramycin, — fer vaxandi
með árunum. Rannsóknir í spít-
ölum, þar sem þessi ljd eru mik-
ið notuð, liafa leitt í ljós, að
20—50% af öllum coagulase
pos. staphylococca stofnum, sem
ræktast frá sjúklingunum, eru
tetracyclin ónæmir. Ræktun frá
utanspítala sjúklinkum sjmir
mildu lægri tíðni. Tetracjælin-
ónæmi fer einnig í vöxt hjá
enterococcum og ýmsum teg. af
Gram neg. sýklum, t. d. proteus
stofnum, entero-pathogen coli
stofnum og shigella. Sýklastofn-
ar, sem eru ónæmir gegn einu
þessara Ivfja eru það einnig
gegn hinum tveim, þó getur ver-
ið töluverður munur á þessu.
Ónæmi gegn chloramphenicol
er sjaldgæfara en gegn tetra-
cyclinum, þó hafa á seinni ár-
um fundizt ónæmir gram. neg.
stofnar, einkum við bólgur i
þvagfærum, og einnig staphylo-
coccar. Sýklastofnar, sem eru
ónæmir gegn tetracyclinum, eru
stundum að meira eða minna
leyti ónæmir gegn chloram-
phenicol. (8).
Ennþá hefur ekki orðið vart
við ónæmi gegn ýmsum hinna
nýrri lyfja, þótt mörg þeirra séu
aðeins notuð útvortis, t. d. baci-
tracin, polymyxin og neomycin.
Hið sama er að segja um hin
nýju anti-staphylococcalyf, van-
comycin og ristocetin (2, 5).
Penicillin hefur nú verið í
notkun í ca. 15 ár, en þrátt fvrir
það, er penicillin ónæmi sjald-
gæft in vivo og takmarkast
nærri eingöngu við staphylo-
cocca, sem mynda penicillinase.
Það er mjög sjaldgæft, að sta-
phjdococcar, sem eru viðkvæm-
ir fyrir penicillini taki að
mynda penicillinase, en ef það
kemur fyrir, þá aðeins í litlu
magni. Þeir staphylococcastofn-
ar, sem nú eru orðnir plága víða
um lönd, einkum á handlæknis-
deildum, barna- og fæðingar-
deildum, eru frá náttúrunnar
hendi penicillin-ónæmir. Til
þessa hafa ekki fundizt peni-
cillinónæmir stofnar af hæmo-