Læknablaðið - 01.08.1959, Blaðsíða 51

L Æ K N A B L A Ð I Ð
45
að bak við litlax- sjáanlegar
breytingar geta einnig leynzt
stór æxli. Röntgenskoðun getur
ekki með vissu skorið úr þvi,
hvort magacancer muni skurð-
tækur. Oftast mun þó talið, að
litlar sjáanlegar cancerbreyting-
ar bendi á litil og byrjandi æxli,
sem séu betur viðráðanleg og
gefi betri skurðárangur, og al-
mennt mun það álitið lxafa höf-
uðþýðingu, að finna cancer ven-
ti'iculi á því stigi. Fátt mun þó
vei'a um tölulegar skýrslur eða
áætlanir (statistik), er segi til
um þetta og jafnvel vafasamt
talið, að slik álitsgerð sé til svo
marka megi (Mason).
Þá munu læknar ekki sam-
mála um hinar ýmsu smábreyt-
ingar, sem gert er grein fyrir
hér á eftir, hvort telja skuli þær
cancergrunsamlegar, eða bversu
alvai'lega skuli taka þær, og aft-
ur eru aðrix', sem lita allflest
sjiilvleg einkenni i maganum
sem mögulega undirrót illkynja
æxlis.
Þegar leita skal að cancer í
maganum vegna óljósra eða
jafnvel engra einkenna, þá er
það mikið vandaverk. Röntgen-
læknum kemur ekki alveg sam-
an um, hvernig það skuli bezt
gert og beita til þess nokkuð ó-
líkum aðferðum, t. d. leggur
Gutmann (París) aðaláherzlu á
að taka myndir (helzt seríu-
myndir) af sjúklingum liggj-
andi og standandi i ýmsum stell-
ingum, með rnagann vel fylltan
kontrastefni, en leggur minna
upp úr gegnlýsingu og athugun
á slímhúðarfellingum, en slíkt
telja aðrir aftur aðalatriðið. Enn
aðrir munu reyna að sameina
þessar aðferðir, og er það gert
liéi'.
Til skoðunarinnar eru notað-
ar ýmsar tegundir kontrastefna,
svo sem positivur kontrast (Ba-
rium-sulfat, Lipiodol, Gasti'o-
grafin og blanda þessara efna),
negativur kontrast (loft) og tví-
kontrast (loft og bai’ium). Lyf
(nxoi'fin, atropin) er stundum
reynt að nota til að greina á
xxxilli spastiskra og organiskra
þrengsla.
1 skyg-gningu er einkunx gerð
yfii'litsathugun á maganum í
heild og duodenum, ösofagxis
og cardia. Má þá oftast fá lnig-
nxynd um það, livort nokkuð sé
að og' ákveða, hvernig myndir
skuli teknar. Stærð og lögun
magans í heild og á einstökum
stöðum getur bexxt á cancer; In-
cisui'a angularis curvaturae nxi-
noris er noi'malt nökkuð hvöss,
þegar sjúkl. stendxir. Gi'eina má
aflagaxxir, sár, eyður og grófar
felliixgar, en minnstu einkenni
til byrjandi cancer vei'ða varla
eða ekki greind í skyggn-
ingu („infraradioscopique“,Gut-
mann). Þá gæti myndstækkun
(,,image-intensifier“) e. t. v.
hjálpað nokkuð, en flestum
kemur saman unx að góðar rönt-
genmyndir sýni bezt litlar eða
byi’jandi cancer-breytingar.