Læknablaðið - 01.08.1959, Blaðsíða 77

LÆKNABLAÐIÐ
71
&
'flói/einn
ABDUCENSLÖMUN
IIclziu ciiikcnni og að^crðir
Aðgerðir við augnskekkju,
vegna augnvöðvalamana af
central uppruna, eru að þvi leyti
erfiðar, að ekki nægir að stytta
liinn lamaða vöðva, eða færa
aftur mótvægisvöðva (antagon-
ist) hans. Til þess að fá varan-
legan hata þarf að færa til
aðra vöðva, sem geta annast
störf lamaða vöðvans, t. d. m.
obliquus sup. í stað m. rectus
sup. sé hann lamaður, eða hluta
af rectus sup. og rectus inf.,
ef um lömun á láréttu hreyfi-
vöðvum augnanna er að ræða.
Augnvöðvalömun orsakast
annaðhvort af beinum skemmd-
um á vöðvanum sjálfum, eða
sem algengara er, af löm-
un taugarinnar, þ. e. a. s.
skemmdum á taugakjarnanum,
eða tauginni sjálfri milli kjarn-
ans og vöðvans. Þessum
skemmdum valda, i fyrsta lagi,
bólgur, blæðingar, eða áverkar
á kjarnann sjálfan. T öðru lagi,
skemmdir af völdum þrýstings
á heilann, einkum vegna æxlis-
vaxtar í heila, heilamars, heila-
bólgu, eða heilabjúgs. Það, sem
upp er talið í seinni lið, orsakar
oftast skemmdir á tauginni á
leið hennar frá kjarnanum til
augntóftarinnar.
Algengustu augnvöðvalaman-
ir eru á m. rectus lat-, enda er
hreyfitaug hans, n. abducens
liættast við skemmdum af ofan-
nefndum orsökum. Leið hennar
frá kjarna að augntóft er til-
tölulega löng og taugin útsett
fyrir skemmdir af bólgum, eða
æxlisvexti í heilabotni. Taugin
getur enn fremur ldemmst til
skemmda milli æða og beina,
eða annarra fastra vefja. Þetta
verður oft vegna fjarverkana
frá fyrirferðaraukningu i heila-
helftum (hemispherum) Sé um
verulega fyrirferðaraukningu að
ræða, skekkist heilastofninn og
af því geta hlotizt skemmdir á
heilataugum og er þá n. abduc-
ens hættast. Af framangreindu
sést, að skemmdir á þeirri taug
gefa æði oft litla hendingu um
Iivar upprunalegu skemmdar-
innar er að leita.
Með þessu greinarkorni er
ætlunin að ræða lítillega um
Iamanir af central uppruna á
m. rectus lateralis og helztu að-
gerðir við þeim.
Einkenni þessara lamana eru