Læknablaðið - 01.09.1979, Blaðsíða 42

186
LÆKNABLAÐIÐ
getu. Hughson og Maddison11 eru á
sama máli. Þetta eru ekki ósvipaSar nið-
urstöður og ég hef komist að á endurhæf-
ingadeild Borgarspítalans.
Hvað má af þessu læra? Mér finnst
ljóst, að sjúklingurinn verður að meðhöndl-
ast sem ein heild, en ekki með aðskilnaði
líkama og sálar. Er ég þar alveg sammála
því, sem fram kemur í ritstjórnargrein
ástralska læknaritsins8 þar sem rætt er
um hlutverk geðlækna á endurhæfinga-
deildum: ,,Á engu öðru sviði læknisfræð-
innar sést betur hvernig líkamlegir, til-
finningalegir og félagslegir þættir eru sam-
ofnir í sjúkdómsmynd þeirri, sem við eig-
um að meðhöndla“. Kanter14 leggur
áherslu á, að litið sé á sjúklinginn sem
eina heild, en ekki sem sjúkdómseiningar,
sem hver um sig heyri undir viðeigandi
sérfræðing. Einkum telur hann hættu á
slíkum meðferðarklofningi, er geðræn
vandamál komi inn í sjúkdómsmyndina.
Hvernig verður best á málum haldið til
þess, að sjúklingar á endurhæfingadeildum
fái ekki aðeins líkamlega lækni'ngu og að-
hlynningu, en einnig verði sinnt andlegum
vandamálum þeirra, sem tefja eða hindra
eðlilega endurhæfingu?
Fyrst og fremst þarf að auka til muna
menntun lækna og annars starfsfólks
sjúkrahúsa í geðlæknisfræði og sálarfræði.
Ættu þá að vera auknir möguleikar á því,
að starfsfólk komi oftar en nú er auga á
sálina í líkama sjúklingsins, ef svo mætti
að orði komast. Myndi þá starfsfólk end-
urhæfingadeilda vera betur undir það bú-
ið að vera sjúklingnum stoð og stytta í sál-
rænum erfiðleikum þeirra.
Ekki verður þó unnt að ætlast til þess,
að allir verði sérfræðingar í geðlækning-
um, og því er brýn nauðsyn á, að geðlækn-
ir sé starfandi við endurhæfingadeildir. —
Ýmsar skoðanir eru um hvernig starfi hans
eigi að vera háttað. Caplan5 telur, að
starfsfólk endurhæfingadeilda eigi að geta
ráðið betur við tilfinningaleg vandamál
sjúklinganna hafi það reyndan geðlækni
sér til ráðlegginga og hjálpar. Freeman og
Appelgate11 lýsa góðum árangri á endur-
hæfingadeild þar, sem hlutverk geðlæknis
var að starfa sem leiðbeinandi ráðunautur
fyrir starfslið, sem stóð fyrir hópmeðferð
sjúklinga. Nadelson15 lýsir starfi geð-
læknis í gjörgæsludeild skurðlæknisdeild-
ar, þar sem geðlæknir stjórnar hópumræð-
um starfsfólks, sem ræðir þau vandamál,
sem upp koma, t. d. sín eigin vandkvæði í
samskiptum við sjúklingana. Telur hann
hlutverk geðlæknisins mikilvægt og telur
þessar hópumræður geta bætt meðferð
sjúklinganna og aukið skilning á vandamál-
um þeirra. Jafnframt er geðlæknir einn af
meðferðarteyminu. Telur Nadelson árang-
ur þess starfs fara eftir áhuga starfsfólks
og ekki síst yfirmanna. í áðurnefndri rit-
stjórnargrein í ástralska læknaritinu er
áhersla lögð á mikilvægi geðlæknisins í
,,endurhæfingateyminu“ og ekki hvað síst
sem ráðgefanda. Kanter1314 lýsir sam-
skiþtum geðdeildar sjúkrahúss við aðr-
ar deildir. Sýnir hann fram á aukningu á
beiðnum um geðviðtöl frá 1974—1976.
Hann telur of mikið skrifað á milli deilda
í stað þess að talast við, ,,ræða málin“.
Leggur hann áherslu á fundi milli deilda,
þeir spari' tíma og séu viðhaldsmenntun
fyrir báða aðila. Telur hann geðlækna nýt-
ast best sem ráðgefandi eða leiðbeinandi
aðila í meðferðarteymi.
LOKAORÐ
Rannsókn þessi hefur sýnt mikla tíðni
geðrænna vandamála, sem hindra eða tefja
endurhæfingu sjúklinganna. Mikill hluti
sjúklinganna gerði sér grein fyrir þessum
vandamálum og æsktu þeir hjálpar geð-
læknis. Má af því draga þá ályktun, að
hlutverk geðlæknis á endurhæfingadeild sé
eigi veigalítið, og ætti geðlæknir að vera í
hverju endurhæfingateymi. Hlutverk geð-
læknis gæti verið þríþætt. í fyrsta lagi
gæti hluti starfs hans verið fólginn í þvi
að greina geðræn vandamál eða geðsjúk-
dóma, sérlega í vafatilfellum. í öðru lagi
gæti hann tekið að sér geðmeðferð ein-
stakra sjúkinga, hvort sem væri einstakl-
ingsviðtöl, hjóna- eða fjölskyldumeðferð
eða stjórn lyfjameðferðar. Hópmeðferð
(t. d. einstakra sjúklingahópa) er og vert
að nefna. Síðast en ekki síst gæti reynd-
ur geðlæknir verið góður ráðgjafi og leið-
beinandi annars starfsfólks deildarinnar
um meðferð sjúklinga og hvernig bregðast
eigi við ýmsum vandamálum, sem upp
koma. Gæti þetta leitt til aukinnar mennt-
unar starfsfólks, skilnings á vandkvæðum