Kraftur - 01.06.2005, Blaðsíða 5

em
/(()'<)«/'
- segir Asgerður Sverrisdóttir, krabbameinslæknir
Þá ertu farinn að finna of mikið af góðkynja
breytingum sem valda ónauðsynlegum
skurðaðgerðum og þessháttar. Þannig að á flestum
stöðum þar sem skimunarrannsóknir eru gerðar
á brjóstum þá er byrjað annað hvort í kringum
fjörutiu ára eða fimmtíu ára. Þessi aldur á milli
fertugs og fimmtugs getur verið erfiður vegna
þess að það er mikið af góðkynja breytingum,"
segir Ásgerður sem engu að síður hvetur konur
á öllum aldri til að láta skoða sig finni þær fyrir
breytingum i brjóstum sem ganga ekki til baka
eftir mánaðarlegar tíðir, en þá eiga sér stað miklar
hormónabreytingar i brjóstum. Hún segir að
hægt sé leita til heimilislæknis eða hjá leitarstöð
Krabbameinsfélagsins finni konur fyrir breytingum
i brjóstum.
Að sögn Ásgerðar hefur brjóstakrabbamein verið
griðarlega mikið rannsakað á siðustu árum og
nokkur framþróun hafi átt sér hvað rannsóknirnar
varðar. „Sjúklingar með brjóstakrabbamein hafa
verið i góðum höndum hvað rannsóknir varðar.
Fyrst og fremst má segja að miklar framfarir
hafa verið í meðferðum við krabbameini í brjósti
sem er mjög gleðilegt. Þessar rannsóknir hafa
leitt til árangurs i meðferð og þar er mikið
að gerst. Einkum er um að ræða framþróun í
lyfjameðferðum þar sem ný krabbameinslyf,
mótefni og ónæmislyf hafa komið fram," segir
hún.
Hvernig stendur ísland í samanburði við
nágrannalöndin hvað varðar greiningu á
brjóstakrabbameini?
„Eftir þeim tölum sem ég hef séð þá er tíðnin
hér á landi sambærileg og á Norðurlöndunum.
Þar sem ísland hins vegar sker sig úr varðandi
brjóstakrabbamein er tíðni á ættlægu
krabbameini, eða krabbameini sem tengist
erfðum. Það hlutfall er mun hærra hér á landí en
i nágrannalöndunum," segir Ásgerður og bætir
við að hún telji að l'sland sé mjög framarlega i
heiminum þegar kemur að erfðafræðirannsóknum,
enda sé landið litið og einangrað og þvi
kjöraðstæður þegar kemur að rannsóknum á sviði
erfðafræði.
Stuðningsfélög skipta máli
Nú hefur þú starfað erlendis um árabil og ert
tiltölulega nýkomin heim aftur. Hvernig finnst þér
aðbúnaður hér á landi?
„Það er kannski svolitið erfitt fyrir mig að segja
þar sem ég er eiginlega nýkomin heim og hef
ekki séð alla fteti á þvi máli. Það er hins vegar
ákveðinn munur á milli landa og meira að segja
ákveðinn munur innan landa, hvort um er að ræða
stórborg eða úti á landi," segir hún. „Mér sýnist
hins vegar aðbúnaður vera góður hérna á íslandi.
Það virðist ganga mjög hratt að fá greiningu og
komst í með ferð hjá sérfræðingum og lítil töf,
enda virðast hlutirnir ganga hratt og vel fyrir sig
þegar maður er kominn á réttan stað i kerfinu.
Það er mikilsvirði. Fyrir konur sem uppgötva hnút
i brjósti eða eru hræddar um að þær séu með
brjóstakrabbamein þá er það mjög mikil angist
og sálrænt erfitt að biða jafnvel vikum saman að
komst í rannsóknir og hitta lækni," segir Ásgerður.
Ásgerður segir að til samanburðar hafið það getað
tekið nokkrar vikur að komast i læknisskoðun í
Stokkhólmi út af ógreindu krabbameini. Magn
sjúklinga sé gifurlegt í Svíþjóð og erfitt hafi verið
að fá tima, þannig að raða hafi þurft beiðnum
um læknisskoðanir mjög stift. „Reynt var að
meta hvort liklegt væri að ákveðnar konur væru
með hnút og hvort um væri að ræða merki um
krabbamein. Þær konur sem taldar voru vera
með krabbamein var reynt að koma þeim að sem
fyrst. Siðan þurfti oft að biða lengi eftir að komst
i meðferð. Þetta virðist ekki vera vandamál hér á
landi," segir hún.
Að takast á við erfiðleika með opnum huga
Gœtum vió lœrt eitthvað af nágrannalöndunum?
„Alþjóðasamstarf og að vera í tengslum við það
sem er að gerast i umheiminum er gifurlega
mikilvægt í öllum svona atriðum. Það er ekki hægt
að tapa á þvi. Það er öllum hollt að sjá hvernig
aðrir fara að og kynnast öðrum starfsháttum, eins
og við læknar og hjúkrunarfólk gerum reyndar
töluvert af. Það er ekki nóg að vera ánægður
með það hvernig við höfum það hérna heima
vegna þess að maður getur alltaf lært og bætt
i reynslubankann," segir Ásgerður og bætir við:
„Ekki einungis vegna þess hvað við getum gert
betur, heldur einnig til að sjá hvað við gerum
virkilega vel og kannski betra en aðrir."
„Að fá krabbameinssjúkdómsgreiningu er mikið
áfatl fyrir atla," segir Ásgerður. „Hins vegar er
mismunandi er hvernig fólk vinnur úr þvi. Fyrir
sumar konur eru þannig fréttir eins og að takast
á við vinnu eða verkefni. Það getur verið góð leið
til að vinna sig út úr erfiðleikunum á þann hátt. Ef
það tekst er það oft mjög farsætt, en vissutega er
hægt að tenda í krísu fyrr eða siðar," segir hún og
bætir við að sjátfsagt sé altur gangur á þvi hvernig
sjúklingar ráða við áfatt eins og að fá krabbamein.
„Það er náttúrulega jákvæð og viðráðanteg teið
að taka á þessum áföttum sem verkefni eða vinnu
sem maður gengur í gegnum. Þar sér maður
kannski mun á istenskum konum og sænskum.
ístenskar konur eru harðar og taka þvi sem verða
vitt af dugnaði og krafti og leggjast ekkert i kör
við áföttum, þó vissulega sé attur gangur á því.
Þær hatda margar áfram i vinnu á meðan meðferð
stendur en það er ekki atveg jafn algengt i
Skandinaviu," segir Ásgerður.
Ásgerður tetur að
geysitega mikitvægt
sé að stuðningsfétög
í tikingu við Kraft séu
til staðar og slik félög
geri mikið gagn. Hún
segir að margir teiti
sér upptýsinga og þá
kannski upptýsinga sem
heitbrigðisstarfsfótk
geti stundum ekki gefið.
Fyrir marga hjálpi það
til að ræða við aðra
sem tent hafa í þeirri
stöðu að greinast með
sjúkdóm. „Ég hetd að
íslendingar séu á réttri
teið i þessum efnum. Ég
þekki hins vegar ekki
atveg nógu vet tit hvað
hefur verið að gerast
í þessum efnum hér á
landi, en hef ekki heyrt
neitt nema jákvætt,"
segir hún.
Nokkuð er um stuðningsfélög hér á landi hvað
varðar krabbamein. Hvernig er slíku háttað í
Svíþjóð?
„Það eru sterk félög sjúktinga sem hafa haft
brjóstakrabbamein. Það virðist vera nokkuð
atgengt fyrirbæri að brjóstakrabbameinssjúktin
gar hafa með sér stuðningsfélög, en hins vegar i
stórborgum, þar sem mikið er af innflytjendum
sem tata ekki tungumálið og koma úr attskonar
þjóðfétagsstigum, þá ná þessi fétög ekki alttaf
til attra. í tittu samfélagi eins og hér á tandi
hetd ég að stuðningsfélög séu virkari og kannski
auðvetdara að komast i tengst við stuðningshópa
hér," segir Ásgerður og bætir við að smæðin gerir
það að verkum að hér á tandi fréttist altt á mitli
sjúktinga sem eru mjög meðvitaðir um hvað aðrir
sjúklingar eru að fara i gegnum. „Þetta hefur að
sjátfsögðu atlt sina kosti og gatta og það hentar
kannski ekki öttum að vera i of nánu sambandi við
aðra sjúklinga, en það er
hafa kost á því," segir
hún.
altavega mjög gott að
5