Læknablaðið - 15.02.1986, Blaðsíða 21

LÆKNABLAÐIÐ
35
allsráðandi hér fyrir um það bil áratug. Ýmsir
ráðamenn í opinbera kerfinu ýttu mjög mikið
á um það, að læknisfræðilegar upplýsingar
yrðu settar í stórtölvu, og það var gert í
andstöðu við alla tölvusérfræðinga ríkisins,
sem lögðust gegn þessu. Tölvuráðgjafi okkar,
Helgi Sigvaldason, hefur töluvert mikla
reynslu í því að meðhöndla svona upplýs-
ingar. Hann hefur verið ráðgjafi bæði land-
læknis og Krabbameinsfélags íslands og hann
hélt þessari skoðun til streitu og við lögðumst
gegn stórtölvustefnunni í rauninni fyrir hans
orð. Þar af leiðandi hefur þessi skráning á
Egilsstöðum og varsla upplýsinga þar ekkert
breyst. Hún er í höndum nákvæmlega sömu
aðila og áttu að passa upp á sjúkraskrár, og
máttu lesa í þeim, og það hefur enginn aðili þar
fyrir utan, enginn nýr aðili, fengið aðgang.
Þetta er ein af niðurstöðum rannsóknar-
innar, að þetta sé grundvallaratriði, að ekki
verði farið út í samtengingar af neinu tagi, það
eigi að vera nákvæmlega sömu aðilarnir, sem
bera ábyrgð gagnvart sjúklingunum, sem
skráðir eru, sem halda utan um þessar
upplýsingar. Ef farið yrði með þær út fyrir
þennan hóp, þá verði að koma alveg skýlaust
leyfi frá tölvunefnd.
Þá verðum við líka að gera okkur grein fyrir
því, að þú getur á mjög lítið áberandi hátt
vippað með þér útdráttarupplýsingum úr
sjúkraskrám. Þú gætir borið þær með þér
innanklæða, ígildi í rauninni alls safnsins,
þannig að möguleikar eru á því, að færa til
gífurlegt upplýsingamagn; upplýsingar, sem
geta verið mjög viðkvæmar. Upplýsingar,
sem alls ekki ætti að tala um. Möguleikarnir
eru fyrir hendi, jafnvel þó að takmarkaður
aðgangur sé að þeim.
Nú ef menn fara svo að samtengja tölvur,
þannig að hægt verði að veita mönnum
aðgang að þessum upplýsingum símleiðis, er
sá möguleiki vissulega freistandi fyrir lækni,
sem er á vakt heima hjá sér, að skoða upp-
lýsingar um sjúkling í safni þeirrar heilsu-
gæslustöðvar, þar sem viðkomandi á heima,
með því að hringja og fletta þannig upp í
sjúkraskránni.
Þetta er einn af kostunum, sem menn hafa
séð við tölvukerfin, að þau eru miklu aðgengi-
legri fyrir marga aðila, sem þurfa ekki
endilega að vera á sama stað og upplýsing-
arnar eru geymdar.
Því er ekki að leyna, að það er töluvert mál
að taka út venjulegar sjúkraskrár, flytja þær
til og koma þeim til baka í skjalaskápinn
aftur. Ávallt er töluvert magn af upplýsingum
einhvers staðar í hringrásinni og á meðan þær
eru þar, þá er ekkert auðvelt að finna þær og
það er náttúrulega miklu auðveldara að vera
með tölvusjúkraskrá, sem alltaf er á stað og
aðgengileg fleirum en einum í einu. Um leið
verðum við líka að gera okkur grein fyrir, að
þar með skapast möguleiki fyrir allt öðruvísi
nálgun, heldur en er til staðar í dag, vegna þess
að það er ekkert auðvelt fyrir einhvern, sem
hefur áhuga á því að gramsa í einhverjum
dagálum, jafnvel þó hann hefði í rauninni
aðgang að þein, hefði lykla og annað slíkt eða
gæti brotist inn.
Það er afdráttarlaus niðurstaða af þessu,
sem við höfum verið að gera, að aðgangur að
þessum upplýsingum eigi ekki að fara út fyrir
þann hóp, sem á að hafa aðgang að
sjúkraskrám.
Ég held að Svíar og ýmsar aðrar þjóðir séu
villigötum að þessu leyti. Þeir hafa horft
óskaplega mikið á risakerfi. Þeir horfa á
heilbrigðisþjónustuna allt öðruvísi en við,
enda eru þetta kerfismenn með allt önnur
viðhorf. Þeir leggja mikið upp úr því að geta
raðað niður tímum. Það er mikið kvartað
undan því í Svíþjóð, að menn hafi ekki aðgang
að sama lækni vegna þess, að þetta kerfi, sem
þeir eru með, sé svo flókkið. Þetta vilja þeir
leysa með því að setja upp tölvukerfi, til þess
að það sé nú alveg tryggt, að þú fáir viðtal við
lækni eftir svona tvær til þrjár vikur. Þú
verður auðvitað að bíða til að fá viðtal, en þá
er það nú tryggt, að það sé sami læknirinn,
sem þú sást fyrir tveimur mánuðum.