Læknablaðið - 15.09.1986, Page 23

LÆKNABLAÐIÐ 1986; 72: 199-209
199
Páll Sigurðsson, Dögg Pálsdóttir
BANDARÍSKU RÍKISTRYGGINGAKERFIN
MEDICARE OG MEDICAID OG
ÁÆTLUNARGREIÐSLUR FYRIR SJÚKRAHÚSVIST
SAMANTEKT
í grein þessari verður leitast við að lýsa
ríkissjúkratryggingum í Bandaríkjunum,
sem byggðar hafa verið upp á undanförnum
20 árum. Síðan verður gerð grein fyrir kerfi
áætlunargreiðslna vegna sjúkrahúsdvalar
þeirra, sem tryggðir eru hjá Medicare. Kerfi
þetta var lögfest 1983 og tekur að fullu gildi
hinn 1. október 1986.
1.0 INNGANGUR
Bandaríkin eru ólík flestum iðnríkjum að því
leyti að þar hefur ekki, af opinberri hálfu,
verið skipulagt sjúkratryggingakerfi, sem
tekur til allra íbúa landsins.
í stað þess eru í Bandarikjunum mörg
kerfi trygginga, opinberra og einkatrygg-
inga. Engu að síður mun það staðreynd að
um 16% þeirra, sem eru yngri en 65 ára eru
ekki sjúkratryggðir.
Þetta þýðir, að árið 1982 voru 33 milljónir
manna í Bandaríkjunum réttindalausir,
þyrftu þeir á sjúkrahúsvist eða læknishjálp
að halda.
í Bandaríkjunum eru sjúkratryggingum
þannig fyrir komið, að starfandi fólk er í
flestum tilvikum tryggt gegnum vinnuveit-
anda. Tryggingar þessar eru hluti launakjara
með þeim hætti að vinnuveitandi greiðir
hluta iðgjalda á móti launþega. í flestum
tilvikum ná tryggingarnar einnig til maka og
barna, sem launþeginn hefur á framfæri
(börn að 18, 20 eða 22 ára aldri).
Þeir, sem ekki eru tryggðir sjúkratrygging-
um eru þeir atvinnulausu, þeir sem stunda
hlutavinnu, fólk sem er að hefja störf á
vinnumarkaði, launþegar á smærri vinnu-
stöðum svo og á vinnustöðum þar sem
verkalýðsfélög eru ekki starfandi. Óvenjulegt
er að vinnuveitendur á smærri vinnustöðum
svo og á vinnustöðum þar sem verka-
lýðsfélög eru ekki starfandi, bjóði sjúkra-
tryggingu sem hluta launakjara. Þess vegna
eru launþegar á slíkum vinnustöðum gjarnan
ótryggðir.
Einkenni hins ótryggða hóps er lágar
tekjur, sem hefur í för með sér, að ef
læknishjálpar eða sjúkrahúsvistar gerist
þörf, eru viðkomandi nær undantekninga-
laust ófærir um að greiða þjónustuna úr
eigin vasa.
Almenn sjúkratrygging hefur verið til
umræðu í Bandaríkjunum og á bandaríska
þinginu síðustu þrjá áratugi. Fjölmörg laga-
frumvörp hafa litið dagsins ljós, en öll hafa
þau strandað á andstöðu aðila innan heil-
brigðiskerfisins, aðallega lækna, stjórnenda
sjúkrahúsa og stórra tryggingafélaga, svo og
ótta stjórnmálamanna um að opinbert trygg-
ingakerfi hefði verulega aukin ríkisútgjöld í
för með sér.
Árið 1965 voru sett lög um tvö opinber
sjúkratryggingakerfi, Medicare og Medicaid.
Kerfum þessum var ætlað að tryggja hluta
þeirra, sem ekki áttu aðgang að sjúkratrygg-
ingum að öðrum kosti. Var hér fyrst og
fremst um að ræða aldraða, fatlaða og hluta
þess hóps, sem naut opinberrar framfærslu.
Lagasetning þessi hafði verulega þýðingu og
leysti úr miklum vanda, sem umtalsverður
hópur aldraðra og fatlaðra hafði staðið
frammi fyrir. Enginn vafi er á því, að til-
koma þessara tveggja tryggingakerfa gerði
mikið gagn með því að tryggja fjölmörgum
heilbrigðisþjónustu, sem ella hefðu ekki átt
hennar völ.
Mikilvægi þessara tryggingakerfa endur-
speglast og í þeim mikla vexti sem einkenna
þá tvo áratugi, sem þau hafa verið við lýði.
Einstaklingum, tryggðum í Medicare,
fjölgaði úr liðlega 19 milljónum 1967 í um 30
milljónir árið 1985. Á sama tímabili fjölgaði
þeim, sem tryggðir voru í Medicaid úr 11
milljónum í liðlega 22 milljónir. Um það bil
fimmti hver Bandaríkjamaður á rétt í öðru
hvoru eða báðum þessum tryggingakerfum.