Læknablaðið - 15.09.1986, Blaðsíða 28

204
LÆKNABLAÐIÐ
tryggða þjónustu, þó svo að alríkislöggjöf
setji almennar reglur fyrir ákveðnar tegundir
þjónustu. Veitendum læknisþjónustu er gert
að þiggja greiðslu Medicaid sem lokagreiðslu
fyrir þjónustuna, að viðbættum kostnaðar-
hluta hins tryggða. Kostnaðarhluti hins
tryggða er mjög óverulegur, t.d. einn dalur
fyrir læknisheimsókn.
Alríkisstjórninni ber að greiða sinn hluta
kostnaðar vegna þjónustu sem ríkin ákveða
að veita með Medicaid. Útgjöld hafa aukist
verulega í kerfinu frá stofnun þess, þó svo að
í upphafi hafi því eingöngu verið ætlað að
vera óveruleg viðbót við svonefnt Kerr-Mills
verkefni, sem þá var við lýði. Er nú svo
komið að Medicaid er kostnaðarsamasta
heilbrigðiskerfi landsins að Medicare undan-
skildu.
3.4 Áhrif Medicaid
Fyrir aldrað lágtekjufólk er Medicaid kerfið
mikilvæg viðbót við Medicare. Medicaid
greiðir B-hluta iðgjöld Medicare og kostn-
aðarhlutdeild fyrir um 4 milljónir aldraða.
Sömuleiðis er Medicaid viðbót við Medicare,
þar sem það tryggir þjónustu sem Medicare
nær ekki til, s.s. lyf, heyrnartæki og heilsu-
vernd. Þannig eru um 8% útgjalda Medicaid
vegna lyfja.
Mikilvægast er þó, að Medicaid greiðir
fyrir langlegu, sem Medicare tryggir ekki og
sjúkratryggingar í einkageiranum ná sjaldn-
ast til. Helmingur alls kostnaðar við rekstur
hjúkrunarheimila í Bandaríkjunum er
greiddur af Medicaid og um 75% útgjalda
Medicaid eru vegna hjúkrunarheimilisdval-
ar. Hjúkrunarheimilisdvöl er kostnaðarsöm.
Því fer svo fyrir mörgum öldruðum með
miðlungstekjur, að hjúkrunarheimilisdvöl
um lengri tíma gerir þá að öreigum, sem þá
jafnframt veitir þeim réttindi innan Medic-
aid.
Það er því ljóst, að án Medicaid myndi
Medicare ná skammt til að leysa vanda aldr-
aðra vegna kostnaðar heilbrigðisþjónustu,
sérstaklega kostnað við langlegu. í þessu
sambandi rhá benda á að Medicare greiðir
44% af heilbrigðisútgjöldum aldraðra og
Medicaid 19% til viðbótar. Þau 37% sem á
vantar eru greidd af hinum öldruðu sjálfum
beint eða einkatryggingum þeirra.
Árangur Medicaid má meta með því að líta
á not aldraðra af þeirri þjónustu sem kerfið
býður upp á og heilsufar þeirra, sem kerfin
þjóna. Fátækir hafa ætíð verið verri til heilsu
en þeir, sem bjargálna eru. Engu að síður var
það staðreynd fyrir tilkomu Medicare og
Medicaid að hinir fátæku sóttu minna til
læknis en þeir sem voru efnahagslega betur
settir.
Medicaid breytti þessu fátækum í hag.
Læknisheimsóknir fátækra eru nú fleiri en
hinna. Sama gildir um ungbarnadauða. Á
áratugunum fyrir tilkomu Medicaid hafði
ungbarnadauði í Bandaríkjunum lítið breyst.
Árið 1979 var ungbarnadauðinn 13 á 1.000
lifandi fædda, nærri helmingi lægri en 1965,
er hann var 25. Mæðradauði hefur og
lækkað úr 24,3 árið 1968 í 7,8 á 100.000 lif-
andi fædda árið 1979.
Þessar tölur eru taldar benda til mark-
tækra breytinga til bóta á heilsufari fá-
tækra, sem fyrst og fremst megi þakka til-
komu Medicaid. Þessi árangur felur vissu-
lega i sér hvatningu til að færa út starfið
þannig að Medicaid tryggi alla fátæka.
Medicaid hefur verið gagnrýnt fyrir það að
vera dýrt. Það hefur þó sýnt sig að kostnaður
við Medicaid er ekki hærri en kostnaður við
einkatryggingar. Þannig var kostnaður veg-
na barna í Medicaid 313 dalir 1979 en 320
dalir að meðaltali í Bandaríkjunum. Kostn-
aður Medicaid vegna fullorðinna undir 65
ára aldri var 623 dalir þetta sama ár miðað
við 651 dollara í einkatryggingakerfinu.
Milli 1968 og 1979 fjölgaði bótaþegum í
Medicaid úr 11,5 í 21,5 milljónir. Kostnaður
á hvern tryggðan innan Medicaid jókst úr
604 dölum 1975 í 1.225 dali 1981. Fjölgun
aldraðra og skortur annarra úrræða en
hjúkrunarheimila valda miklu um aukinn
kostnað Medicaid.
Aðalvandinn virðist frekar fólginn í því,
að of fáir eru tryggðir innan Medicaid heldur
en að kostnaðurinn óhóflegur. Þannig er
talið að um 60% fátækra í Bandaríkjunum
eiga ekki rétt á Medicaid og í 30 ríkjum
Bandaríkjanna eru fátækir útilokaðir frá því
að njóta þjónustu Medicaid.
4.0 FRAMTÍÐ MEDICARE OG
MEDICAID
Frá þvi að síðast urðu stjórnarskipti í
Bandaríkjunum á árinu 1981 hefur verulega
verið deilt um heilbrigðismál og kostnað í
heilbrigðisþjónustu. Stefna alríkisstjórnar-
innar er að draga úr útgjöldum alríkisins,
m.a. til heilbrigðismála, á sama tíma og fé