Læknablaðið - 15.09.1986, Blaðsíða 40

210
1986; 72: 210-11 LÆKNABLAÐIÐ
Ólafur Jensson
VÍSINDARANNSÓKNIR OG ÍSLENSK LÆKNISFRÆÐI
Athugasemdir við álitsgerð Snorra S. Þorgeirssonar og
Stefáns Karlssonar (Læknablaðið 1986; 72:69-72)
1. Hægt að taka undir með höfundum
álitsins, að engin heildarstefna í læknis-
fræðirannsóknum á íslandi hefur verið
mörkuð. Tilraunir til að stofna læknis-
fræðilegt rannsóknaráð hafa runnið út í
sandinn.
2. Samanburður á læknadeild H.í. og
smærri læknaskólum á Norðurlöndum í
Tromsö í Noregi og Oulu í Finnlandi m.t.t.
rannsóknastarfsemi er óljós og vafasamt að
fullyrða umsvifalaust án framlagðra gagna
eða tilvísunar í þau, »að læknadeildin og
Landspítalinn hafi mun umfangsminni vís-
indastarfsemi en tvær fyrrgreindar stofn-
anir« (í Tromsö og í Oulu). Sjá einnig um-
sögn 10.
3. Um brag íslenzkrar vísindavinnu í
læknisfræði er sagt á bls. 69: »einstaka
íslenzkum læknum og vísindamönnum hefur
tekist að fremja rannsóknir á heimsmæli-
kvarða«. Þetta er bæði óljóst og beinlínis
villandi. Ekki er getið um hvaða »sólóistar«
í vísindavinnu séu þarna að verki, né heldur
tilfærðar tegundir rannsókna, sem eru á
heimsmælikvarða. Höfundar ræða um sam-
keppnishæfa hópa 5-6 (bls. 69). Gera þarf
skipulagða athugun, hvort og hve margar
stofnanir og deildir ríkisspítalanna, sem
tengjast læknadeild, hafa haft rannsókna-
gengi af þeirri gerð, sem höfundar telja
vænlegt til afreka í rannsóknum. Byrja
mætti á að athuga Keldur, Rannsóknastofu
í veirufræði, Rannsóknastofu Háskólans við
Barónsstíg, Blóðbankann og Rannsókna-
stofu í efnafræði (próf. Sigmundur Guð-
bjarnarson). Eflaust er það rétt hjá höfund-
um, að flest sé betra í rannsóknaefnum á
Norðurlöndum hjá 20-40 sinnum fjölmenn-
ari þjóðum en íslendingar eru. Þó er
hægðarleikur að gera betri samanburð á
viðfangsefnum í læknisfræðirannsóknum á
Norðurlöndum og íslandi, en gerður er hjá
höfundum, t.d. með því að skoða þingerindi
sem flutt voru á Svenska Lákarsállskapets
Riksstámma 27.-29. nóv. 1985 eða framlög á
þingi norrænna ónæmisfræðinga í Rey-
kjavík 1985. Það kynni að vera, að ísland
væri ekki sú eyðimörk á rannsóknasviðinu,
sem álitið vekur grun um.
4. Tekið skal undir það, sem sagt er um
skipulag vísindalegrar samvinnu á sviði
læknisfræði í öðrum löndum og til eftir-
breytni er fyrir aðila hérlendis. Má minna á,
að engin fastanefnd læknadeildar um vís-
indalegar rannsóknir er starfandi, svo kun-
nugt sé, aldrei hefur verið ráðinn læknis-
fræðilegur eða vísindalegur forstjóri
ríkisspítalanna, en hann ætti að samræma
stjórnun og skipulag vísindaáætlana deilda
ríkisspítalanna og afla stuðnings við
rannsóknastarfsemina hjá heilbrigðisráðu-
neytinu. Landspítalinn hefur aðeins rekstrar-
lega forstjóra og framkvæmdastjóra.
Læknisfræðileg og vísindaleg ráðgjöf er
formlega hjá læknaráði. í það ráð er ekki
valið m.t.t. vísindaráðgjafar.
5. Um kostnaðaratriði og vísindarann-
sóknir á bls. 69 er rétt að vekja athygli á
nýlegri stefnu Háskólans um tekjuöflun á
vegum rekstrarfyrirtækja. Um innheimtutil-
raunir rannsóknadeilda Landspítalans fyrir
rannsóknir til að standa undir vísindalegri
starfsemi, mætti tilfæra mörg dæmi, sem
ekki eru uppörvandi og myndu í raun segja
sorgarsögu um virðingarleysi fyrir rann-
sóknavinnu.
6. Tekið skal undir það, sem sagt er al-
mennt um kosti vísindarannsókna og ábata
af þeim fyrir framgang læknisfræði á ís-
landi, eins og annars staðar. Um ástand mála
er bent á frammistöðu nýútskrifaðra lækna
i »ameríska prófinu«. Nauðsynlegt er að
rannsakað sé strax, að hve miklu Ieyti þekk-
ingarskortur í grunngreinum, og sérstaklega
sameindalíffræði, á þátt í verri frammistöðu
nýútskrifaðra lækna í seinni tíð, en áður var.
7. í kaflanum um grundvallarrannsóknir
(bls. 70) eru taldar upp greinar, sem höfund-