Læknablaðið - 15.03.1989, Blaðsíða 12

86
LÆKNABLAÐIÐ
hugsanlega ábótavant, voru allar
fæðingarlýsingar barna sem vógu meira en 4.000
grömm árin 1982-85 athugaðar. Ef tekið var fram
að staðið hafi á öxlum voru þessi óskráðu tilvik
athuguð á sama hátt og skráðu tilvikin.
Upplýsingar um eftirfarandi atriði voru fengin úr
mæðraskrám: Aldur, hæð og þyngd móður,
meðgöngulengd, fæðingarþyngd og mat
ljósmóður á þyngd barns fyrir fæðingu, fjöldi
fyrri fæðinga, lengd fyrsta og annars stigs
fæðingar, fjöldi framdrátta úr miðgrind,
grindarmælingar og fjöldi utanbastsdeyfinga.
Meðgöngulengd var metin frá fyrsta degi síðustu
tíða, nema ómskoðun innan 20 vikna gæfi til
kynna að meðgöngulengd væri 10 dögum lengri
eða styttri (meira en tvö meðalfrávik). Þá var
niðurstaða ómskoðunar látin ráða (6).
Upplýsingar um þroskamat og Apgar-einkunn við
einnar og fimm mínútna aldur voru fengnar úr
barnaskrám. Sjúkraskrár barna, sem voru í
eftirliti á göngudeild barnadeildar, voru kannaðar
með tilliti til tegundar áverka og framfara
barnsins til tveggja ára aldurs eða til síðustu
komu í göngudeild.
Köfnunardá (asphyxia) var talið til áverka á barn
og skilgreint sem Apgar-einkunn 2 eða lægri við
einnar mínútu aldur eða samanlagt 10 eða lægri
við einnar og fimm mínútna aldur.
Armflækjulömun (paresis plexus brachialis) var
talin vera ef barnið hafði eftir fæðingu merki um
minnkaða eða enga hreyfigetu handleggsvöðva,
sem fá boð frá taugarótunum C5-Thl.
Til samanburðar við skráðu og óskráðu tilvikin
voru notaðar upplýsingar úr athugun á 1150
heilbrigðum þunguðum konum, sem fæddu á
Kvennadeild Landspítalans (7). Meðaltal og
meðalfrávik voru reiknuð fyrir hæð og þyngd
móður, fjölda fyrri fæðinga, meðgöngulengd og
fæðingarþyngd barns og athugað hvort
marktækur munur væri á þessum þáttum milli
hópanna með því að reikna staðalskekkju
mismunar meðalgilda (standard error of
difference between means).
NIÐURSTÖÐUR
Alls voru skráð tilvik 46. Aukning á skráðum
tilfellum varð frá einu árið 1979 í 19 árið 1986
(mynd 1). Sem hlutfalli af fæðingum í
höfuðstöðu fjölgaði skráningu axlaklemmu úr
0,05% í 1,0% á þessum árum.
Skráð tilvik. Samanburður á skráðu tilvikunum
og samanburðarhópnum sést í töflu I. Mæður
Fjöldi tilvika
20 t----------
79 80 81 82 83 84 85 86
Skráningarár
Mynd. 1. Fjöldi skráðra tilfella af axlaklemmu á
Kvennadeild Landspítalans 1979-86.
með axlaklemmu voru á aldrinum 18-37 ára og
153-179 cm á hæð. Meðalaldur þeirra var
svipaður og hjá samanburðarhópnum en
meðalhæð marktækt lægri. Meðalþyngd var 78,3
kg (56-102 kg).
Meðgöngulengd var á bilinu 37-42 vikur, að
meðaltali 40,5 vikur, sem var marktækt lengra en
hjá samanburðarhópnum.
Fæðingarþyngd var frá 3.300 til 5.030 g og
marktækt hærri en hjá samanburðarhópnum. Af
þessum börnum vógu 37 (80%) meira en 4.000 g.
Mat ljósmóður á þyngd barns fyrir fæðingu var
frá 1.190 g minna til 180 g meira en raunveruleg
þyngd, að meðaltali 437 g minna.
Fyrri fæðingar voru á bilinu 0-4 og að meðaltali
fleiri en hjá samanburðarhópnum. Lengd fyrsta
stigs fæðingar var frá 1 í 27 klukkustundir, að
meðaltali 9 klukkustundir. Lengd annars stigs var
frá sex mínútum til tveggja klukkustunda og 41
mínútu, að meðaltali 42 mínútur.
Sogklukka eða töng var notuð við 11 fæðingar
(23%). Röntgengrindarmælingar voru til af þrem
konum. Samanlagðar grindarútgangsvíddir voru í
öllum tilvikum meiri en 31,6 cm.
Utanbastsdeyfing var lögð í 12 skipti (26%
tilvika). Fæðingaráverki (Tafla II) greindist hjá
14 (30,4%).
Óskráð tilvik. Árin 1982-1985 fæddust 2.150 börn
sem vógu 4.000 g eða meira (23,8% fæðinga). Við
132 fæðingar (6,1%) var tekið fram í
fæðingarlýsingu að staðið hafi á öxlum.
Samanburður á óskráðu tilvikunum og
samanburðarhópnum sést í töflu III. Mæðurnar
voru á aldrinum 16-39 ára og 154-178 cm á hæð.