Reykjanes - 13.06.2013, Blaðsíða 6

6 13. júní 2013
Kólesteról er bæði skaðlegt og nauðsynlegt
Birgitta Jónsdóttir Klasen fjallar um kólesteról:
„Það er þó alltaf góð regla
að byrja ekki á fullu í
ræktinni nema í samráði
við heimilislækninn sinn.“
KÓLESTERÓL, öðru nafni blóðfita, er hverjum mannslík-
ama lífsnauðsynlegt, en getur verið
stórhættulegt hjartanu í of stórum
skömmtum í blóðinu. Sérfræðingar
telja að um 20% jarðarbúa séu með of
háa blóðfitu. Algengustu dánarmein
mannanna má rekja til hjartasjúk-
dóma. Margir geta haldið blóðfitunni
í skefjum með heilsusamlegu matar-
æði og reglulegri hreyfingu á meðan
aðrir komast ekki hjá lyfjainntöku til
að sporna gegn hækkandi blóðfitu.
Kólesteról í líkamanum gegnir
margháttuðu hlutverki. Auk þess
að eiga sinn þátt í að byggja upp
heilbrigðar frumur, er kólester-
ólið mikilvægt framleiðslu gallsýru
vegna meltingarinnar, framleiðslu D-
vítamíns vegna beinabyggingarinnar
og framleiðslu kynhormóna. Hvern
dag sem líkaminn notar eitt til tvö
grömm af kólesteróli framleiðir hann
sjálfur nauðsynlegt kólesteról fyrir
lifrina. Þar fyrir utan vinna einstak-
lingar kólesteról úr fæðunni og mikið
af því er skaðlegt.
Mannslíkaminn getur upp á sitt
eindæmi framleitt D-vítamín, fái
hann til þess næga sól. Það hefur aftur
bein áhrif á serótónínmagn í heila,
sem segir mikið til um andlega heilsu
fólks. Sólarljósið með hjálp kólesteróls
getur því óbeint stuðlað að léttri lund.
Kólesteról er helst að finna í fiski og
mjólkurafurðum. Kostir D-vítamíns
Claciferol virkjar fosfat- og kalsíum-
efnaskipti. Skortur á þessum efnum í
bernsku getur leitt til beinarýrnunar,
beinkrama, beinbrota á eldri árum.
Of stórir skammtar af D-vítamíni geta
hins vegar leitt til þorsta og ógleði.
Hormónar eru boðefni, sem stilla
saman frumubúskapinn, en helst
verður ruglingur ef eggjahvítuefni
skortir. Hormónar eru framleiddir
af kirtlum og losna svo út í blóð-
rásina. Sem dæmi má nefna insúlín
og histamín.
Of mikil fita í blóðinu getur sest
að í æðaveggjum, sem leitt getur til
þrenginga, stíflana og æðakalkana.
Hættulegustu afleiðingarnar eru
hjartaáföll þó í reynd geti öll líffæri
beðið skaða af. Helstu áhættuþættir
hjartaáfalla eru taldir vera reykingar,
hár blóðþrýstingur, ættarsaga um
hjartasjúkdóma, hreyfingarleysi og
sykursýki.
Sykursýki er samsafn nokkurra
tegunda, sem eiga það sameiginlegt
að líkaminn nýtir ekki blóðsykurinn
sem skyldi auk þess sem insúlín-upp-
taka líkamans er trufluð. Alþjóðaheil-
brigðismálastofnunin WHO hefur frá
árinu 1998 flokkað sykursýki niður í
fjórar tegundir.
Tegund 1: Algjör skortur er á insúlíni
þar sem frumur í brisi eru ekki fyrir
hendi.
Tegund 2: Insúlínónæmi.
Tegund 3: Arfgengar frumuskemmdir
og sjúkdómar tengdir hormónatrufl-
unum.
Tegund 4: Meðgöngusykursýki.
Hækkandi blóðfita kallar á aðgerðir,
sem lúta einna helst að fituminna fæði
og aukinni hreyfingu. Mikið hefur þó
verið ritað og rætt um hollustu eða
óhollustu fitu. Fjölmargar skoðanir
virðast enn vera á lofti hvað hana
varðar og ekki munu öll kurl vera enn
komin til grafar hvað fituna varðar í
heimi næringarfræðinnar.
Maðurinn er það sem hann borðar
og hann borðar nokkrum sinnum á
dag, lífið út sem eru fjölmargar mál-
tíðir miðað við 80 ára mannsævi.
Það er því vert að líta til hollustu
matarins ef menn vilja auka þrek
sitt og lífsgæði. Það, sem ekki er á
bannlistanum, eru afurðir á borð
við soya, ólífuolíu, ferskar kjötvörur,
mjólkurafurðir, ferska ávexti, græn-
meti, belgjurtir og hýðiskornvörur.
Hreyfinguna þarf líka að taka föstum
tökum, en tilheyri menn ekki hópi
alvöru "sportista" má alltaf finna leiðir
fyrir aukna áreynslu í daglega lífinu.
Það má t. d. hugsa sér að fara fótgang-
andi eða á hjóli styttri leiðir í stað þess
að setjast upp í bíl og aka af stað. Og
einnig er vert að hafa í huga að stiga-
gangar eru mun heilsusamlegri en
lyfturnar. Að sama skapi er upplagt
að leggja bílnum ekki nákvæmlega
fyrir framan áfangastað, heldur aðeins
frá til að þurfa að ganga smá spöl. Og
þegar ferðast er í strætó má hugsa sér
að fara út einni stoppistöð á undan
eða á eftir áætluðum áfangastað.
Það er þó alltaf góð regla að byrja
ekki á fullu í ræktinni nema í samráði
við heimilislækninn sinn.
Sigurjónsbakarí 25 ára:
Sá eini sem bakar Héðinsbollur
Sigurjónsbakarí tók til starfa 23. apríl 1988 og fagnar því 25 ára starfsafmæli. Reykjanes leit einn
daginn við hjá Sigurjóni til að eiga við
hann stutt spjall.
Jú, jú segir Sigurjón, smekkurinn
hefur breyst mikið á þessum árum.
Áherslur eru allt aðrar núna en í
byrjun. Reksturinn hefur gengið upp
og niður. Ég var á tíma með tvö útibú
á Vellinum og í Samkaup. Auðvitað
breyttist mikið eftir að herinn fór og
svo kom hrunið sem hafði sín áhrif.
Sigurjónsbakarí er í Hólmgarði
og er eina bakaríið sem starfrækt er
í Keflavík. Það er veruleg aukning
eftir ég er eini bakarinn hér íKeflavík.
Maður tekur eftir að það er mikil aukn-
ing í ferðaþjónustunni. Ég sel í flugeld-
húsið og til Flugleiða segir Sigurjón.
Hann bætir við og svo eru framundan
æfingar hjá Nato. Fullt af ítölum sem
koma, þannig að það verður mikið um-
stang kringum þá í 4-6 vikur.
Er eitthvað sérstakt við bakkelsið
hjá þér. Já, kleinuhringurinn er öðru-
vísi hjá okkur. Allar vörur okkar eru
framleiddar hér í bakaríinu. Nú svo
er vörumerki okkar auðvitað Héðins-
bollkurnar. þær eru gífurlega vinsælar.
það fara mörg hundruð af þeim á degi
hverjum. Ég er eini bakarinn á landinu,
sem bakarHéðinbsbollur segir Sigurjón
að lokum.
S. J.
HEILSA
Birgitta jónsdóttir Klasen.
Auglýsingasíminn er
578 1190
RAFTÆKJAÚRVAL
15% afsláttur af raftækjum þegar þau eru
keypt með innréttingu.
Askalind 3 • 201 Kópavogur • Sími: 562 1500 • Opið: Mán. - föst. kl. 09-18
ÞvottahúsBaðherbergi Sérsmíði Pottaskápar Allar útfærslur
friform.is
INNRÉTTINGATILBOÐ
25% AFSLÁTTUR AF ÖLLUM
INNRÉTTINGUM TIL 22. JÚNÍ
VIÐ HÖNNUM OG TEIKNUM FYRIR ÞIG
Komdu með eða sendu okkur málin af eldhúsinu, baðinu, þvottahúsinu,
anddyrinu eða svefnherberginu - og við hönnum, teiknum og gerum þér
vönduð raftæki á vægu verði.
ÞITT ER VALIÐ
Þú velur að kaupa innréttinguna í ósamsettum einingum,
eða lætur okkur um samsetninguna. Að sjálfsögðu önnumst
við líka uppsetningu og endanlegan frágang fyrir þá sem
þess óska – fullkomin þjónusta, eigið verkstæði.
FJÖLBREYTT ÚRVAL AF HURÐUM, FRAMHLIÐUM, KLÆÐNINGUM OG EININGUM,
GEFA ÞÉR ENDALAUSA MÖGULEIKA Á AÐ SETJA SAMAN ÞITT EIGIÐ RÝMI.
25 % TIL 22. JÚNÍVEGNA GÓÐRA UNDIRTEKTA HÖFUM VIÐ ÁKVEÐIÐ AÐ
FRAMLENGJA MAÍTILBOÐ
OKKAR UM 3 VIKUR.