Reykjanes - 11.07.2013, Blaðsíða 8

8 11. júlí 2013
Björgunarsveitin
Sigurvon 85 ára
Það er mikið í ráðist að ætla að segja sögu þessarar merku sveitar. Það væri í raun og veru
efni í heilt blað. En svo mikið pláss
fæ ég ekki. Það er líka of langt mál að
telja upp allt það góða fólk sem hefur
lagt Björgunarsveitinni Sigurvon krafta
sína í gegn um árin. Líklega tengdust
eða tengjast flestar fjölskyldur í bæjar-
félagi starfinu á einn eða annan hátt.
Þegar ég var beðin að skrifa grein um
Sigurvon kom fyrst upp í huga minn
Sigurður Guðjónsson, betur þekktur
sem Siggi í Báru. Hann tók mér vel
enda ljúflingur mikill.
En efni um starfsemi síðustu ára
fékk ég hjá Veigari Þór Gissurarsyni
ungum björgunarsveitarmanni sem var
nýkominn úr leiðangri er ég ræddi við
hann.
Upphafið.
Ég gef nú Sigga orðið: 29. Janúar 1928
hafði verið stofnað félag í Reykjavík.
Slysavarnafélag Íslands. Stuttu seinna
eða 27. Febrúar 1928 fórst Jón foreti við
Stafnes. Það varð til þess að erindreki
SVÍ. hlutaðist til að stofnuð yrði björg-
unarsveit í Sandgerði. Það var svo í júlí
sama ár sem Björgunarsveitin Sigurvon
var stofnuð, sú fyrsta á landinu. Fyrsti
formaður hennar var Eiríkur Jónsson
í Norðurkoti. Sveitin fékk línubyssu og
þess má geta að fyrstur til að skjóta úr
henni á æfingu var Guðjón Eyleifsson
á Stafnesi, föðurbróðir Sillu. Síðan var
byssan varðveitt á Stafnesi og gæslu-
menn hennar voru ungu mennirnir
þar sem að sjálfsögðu voru meðal
stofnfélaga.
1930 kom til Sandgerðis björgunar-
báturinn Þorsteinn sem hafði verið
smíðaður í Englandi 1901. Sveitin var
fyrst og fremst sjóbjörgunarsveit enda
höfðu orðið mörg og mannskæð sjóslys
á þessu svæði. Björgunarsveitin er það
sem kallað er blönduð. Það er að ekki
er sér kvennadeild innan hennar. Ég
kom fyrst að henni árið 1955 þá 16
ára þegar Jón Kr Jónsson kallaði mig
í sveitina. En eitthvað var rólegt yfir
starfinu og ekki var ég virkur árin á
eftir. Einar Gestson sem var einn stofn-
enda sveitarinnar hélt utan um tæki og
tól og átti örugglega mikinn þátt í að
sveitin lognaðist ekki út af.
Formaður.
Það var svo árið 1964 sem Einar kom
til mín og bað mig að taka að mér for-
mennsku í sveitinni. Einar var mikill
vinur minn og ég gat auðvitað alls ekki
neitað honum um bónina. Það má segja
að þá hafi sveitin verið endurvakin.
Þá voru tæki orðin lúin og sum ónýt.
Björgunarsveitin hafði þá bátinn Odd
V. Gislason til afnota. Byrjað var á að fá
aðstöðu fyrir sveitina og var hún lengi í
skemmu við Hólkot. Slöngubátur kom
í gagnið 1967. Fyrsti bíll sveitarinnar
var keyptur 1970. Mikill áhugi var nú
orðinn og starfið efldist. Farið var að
huga að framtíðarhúsnæði og í þriðju
tilraun fékkst lóð við Strandgötu. Húsið
var teiknað, reist og allt var unnið í
sjálfboðavinnu. Leyfi fékkst til að selja
Odd V. Gíslason sem þá var orðinn
vélarlaus upp í kostnað við húsið.
Mikill fjöldi manna og kvenna komu
að verkefninu. Fjáröflun var á ýmsan
hátt. Sjómenn voru sérlega duglegir
að styrkja sveitina. Þeir gáfu reglulega
fisk og björgunarsveitarmenn komu
honum í verð. Margir muna eftir þegar
þeir slægðu, flökuðu, gengu frá og
seldu afurðina. Ýmsar fjáröflunarleiðir
aðrar voru viðhafðar svo sem kaffisala,
basar og árlega blómasala á skírdag.
Björgunarsveitarhúsið var svo vígt árið
1978 og einnig fékk Slökkvistöðin að-
stöðu þar. Nýr bíll var keyptur 1979.
Ströndin hættulega.
Á þessum árum var talsvert um slys-
farir og má sem dæmi nefna að einn
veturinn voru 13 bátsströnd. En það
sem skilur mest eftir sig í minningunni
er bein björgun 7 mannslífa.
Björgunarsveitin sá áratugum saman
um hátíðahöld sjómannadagsins. Með
árunum varð meiri samvinna meðal
fjölgandi björgunarsveita á svæðinu.
Nú var ekki lengur aðeins um sjóbjörg-
unarsveit að ræða. Jafnt var staðið í
aðgerðum á sjó og í landi í samvinnu
við aðrar sveitir. Félagar í Sigurvon fóru
að sjálfsögðu út í Vestmannaeyjar í gos-
inu. Fyrsta sameiginlega útkallskerfið
var á Þorbirni við Grindavík. Björg-
unarbáturinn Sæbjörg sem var harð-
botna björgunarbátur kom svo til
Sandgerðis um 1985. Sandgerðingar
fögnuðu og var mikill mannfjöldi við-
staddur komu bátsins. En þegar þurfti
að fara allt að 100 mílur á haf út var
Sæbjörgin ekki nógu öflug. Það var
svo með aðstoð Hannesar Þ. Hafstein
framkvæmdastjóra SVÍ. að til Sand-
gerðis var keyptur björgunarbátur frá
Þýskalandi. Hann fékk nafnið Hannes
Þ. Hafstein og léttabáturinn um borð
fékk nafnið Siggi Guðjóns. Þessi björg-
unarbátur reyndist okkur afburðavel.
Ég hætti sem
formaður 1989.
Ég þakka Sigga kærlega fyrir upp-
lýsandi frásögn. Þess má geta að Siggi
sat einnig í stjórn SVÍ. í 12 ár auk þess
að sjá um rekstur og útgerð Hannesar
Þ. Hafsteins. Samtals starfaði hann að
slysavarnar og björgunarmálefnum í
39 ár.
Starfið í dag.
Ég ræddi við Veigar Þór Gissurarson
dugmikinn björgunarsveitarmann
um stöðuna í dag. Hann segir svo frá:
Starfið blómstrar hjá Sigurvon og á
útkallsskrá eru 30 manns. Þeir koma
að fjáröflun og útköllum sveitarinnar.
Sveitin er nú með aðsetur í nýlegri
Björgunarstöð sem tekin var í notkun
29. febrúar 2009. Húsið er 550 fm á
tveimur hæðum. Reyndar er hægt að
segja þremur því hluti stjórnstöðvar er
í turni á þriðju hæð. Húsið er staðsett
við Austurgarð 4-6 á hafnarsvæðinu í
Sandgerði.
Á 80 ára afmæli deildarinnar 2008
var tekinn í notkun nýr hraðharðbotna
björgunarbátur sem keyptur var í Nor-
egi. Bátnum var gefið nafnið Þorsteinn
eins og fyrsta björgunarbát Sigurvonar.
Þorsteinn er mjög öflugur og öruggur
bátur. Hann er 8.87 m að lengd og 3,37
m á breidd. Hann er 6 tonn að þyngd
og hægt er að koma 17 manns fyrir
um borð í honum. Hann er keyrður
áfram af 2x250 hestafla vélum og er
hámarkshraði um 35 hnútar. Báturinn
er búin öllum bestu siglinga og fjar-
skiptabúnaði sem völ er á í dag. Öflug
unglingasveit hefur verið starfandi hjá
Sigurvon í yfir tuttugu ár. Núverandi
formaður Sigurvonar er Guðlaugur
Ottesen.
Ég þakka Veigari kærlega fyrir þessar
upplýsingar. Reykjanesið óskar þessari
öflugu elstu slysavarnardeild landsins
farsældar í störfum sínum um ókomin
ár.
Silla E.