Læknablaðið - 15.02.1995, Blaðsíða 28

142
LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
fleiri veikist en koma til læknis eða fá staðfesta
greiningu með mótefnamælingu. í þessu tilliti
má benda á að 15 einstaklinganna, sem valdir
voru í þessa rannsókn, höfðu lagst inn á spít-
ala, en 11 greindust án þess að leggjast inn á
spítala. Ekki er fráleitt að ætla að margir með
svipuð veikindi bíði þau af sér heima án þess að
greining fáist með mótefnamælingu og jafnvel
án þess að leita endurtekið til læknis, en ætla
má að sjúkdómseinkenni þurfi að vara lengi
áður en hugsað er til CMV sem orsakar veik-
inda. Þetta sést af því að sjúkdómsgreining
tafðist oftast lengi, jafnan liðu að minnsta kosti
tvær til fjórar vikur áður en drög voru lögð að
greiningu með mótefnamælingum. Allmargir
sjúklinganna eða 19 af 26 höfðu fengið sýklalyf
áður en hið sanna kom í ljós.
Ekki eru til tölur um nýgengi eða algengi
frumsýkinga og veikinda af völdum CMV hjá
fullorðnum, heilbrigðum einstaklingum en al-
mennt hefur verið talið að slík veikindi séu
sjaldgæf. Þannig fundu Cohen og Corey (5)
einungis 15 tilfelli CMV-sýkinga hjá heilbrigð-
um þegar farið var yfir öll rannsóknarsvör frá
tveimur stórum veirurannsóknardeildum í
Norður Karólínu, Bandaríkjunum á árunum
1977-1983. í sömu rannsókn var skimað eftir
upplýsingum í fræðiritum um CMV-sýkingar
meðal annars heilbrigðra, fullorðinna einstak-
linga, og fundu höfundar aðeins tilvísanir um
62 tilfelli á 15 ára tímabili, 1969-1983.
Það kom okkur á óvart hversu margir full-
orðnir, heilbrigðir einstaklingar virtust hafa
veikst af völdum CMV á þessu stutta tímabili
sem við athuguðum. Talið er að CMV smitist
við nána snertingu, venjulega strax í bernsku,
og að börn sem smitast verði sjaldnast veik. I
þróunarlöndum smitast fólk undantekningar-
lítið í bernsku en á Vesturlöndum dregst smit-
un oftar fram á unglings- eða fullorðinsár
(1,14,15). Ef til vill er sá mikli fjöldi CMV-
sýkinga sem við fundum fyrirboði þess sem
vænta má vegna breyttra lifnaðarhátta sem
seinka CMV-smitun og auka jafnframt líkur á
veikindum eftir smitun!
Greining CMV-sýkinga með mótefnamæl-
ingum getur verið vandasöm því sjaldnast eru
til nýleg, eldri blóðsýni úr sjúklingum til sam-
anburðar. ELISA mótefnapróf sem mæla IgM
mótefni gegn CMV eru þó viðurkennd aðferð
til að meta líkur á nýlegri CMV-sýkingu, þegar
saman fara upplýsingar um veikindi og tvö
sermissýni sem sýna IgM og breytingu á IgG
mótefnum gegn veirunni (15,16). Erfitt getur
verið að meta hvort um er að ræða frumsýk-
ingu eða endurvakningu á dulinni (latent) sýk-
ingu. Margir telja að IgM mótefni gegn CMV
tákni frumsýkingu þótt sýnt hafi verið fram á
IgM mótefni bæði í endursýkingu og endur-
vakningu sýkingar (16). Megintilgangur þess-
arar rannsóknar var að skima eftir algengi og
lýsa einkennum CMV-sýkinga hjá annars heil-
brigðum, fullorðnum einstaklingum. Þess
vegna var ákveðið að velja rannsóknarhópinn
á einföldum skilmerkjum; að hafa IgM mótefni
gegn CMV, vera veikur og ekki með annan
sjúkdóm sem veldur ónæmisbælingu. Ætla má
að flestir þessara einstaklinga hafi verið með
frumsýkingu að völdum CMV. Stundum getur
gigtarþáttur (RF) af IgM gerð valdið falskt
jákvæðu IgM mótefnasvari gegn veiruantigen-
um í ELISA prófi (16). í þessum rannsóknar-
hópi voru aðeins tveir einstaklingar með væga
hækkun á IgM RF og langt innan þeirra marka
sem líkleg eru til að trufla mælingar.
Rannsóknir á ónæmiskerfi sjúklinganna
leiddu í ljós marktæka fjölgun á CD8+ T-bæli-/
drápsfrumum íblóði (mynd 5). Þar sem hálft til
hálft annað ár var liðið frá veikindum þegar
þessar mælingar voru gerðar sést að áhrif CMV
á undirflokka eitilfrumna eru langvarandi og er
það í samræmi við það sem aðrir hafa lýst
(17-19). Þýðing þessara breytinga á eitilfrumu-
hlutföllum er óviss en rétt er að benda á að það
eru einmitt CD8+ T-drápsfrumur sem eru
mikilvægastar í að uppræta CMV-sýkingu. Að
auki styður þessi breyting á eitilfrumuhlutföll-
um að sjúklingaval hafi verið rétt og að raun-
verulega hafi verið valdir sjúklingar með nýg-
engna CMV-sýkingu. Þessar breytingar sjást
hins vegar ekki hjá þeim 14 einstaklingum sem
komu til skoðunar en voru síðan útilokaðir úr
rannsókninni (mynd 5). Langflestir sjúkling-
anna sýndu eðlilega síðkomna ónæmissvörun í
húð gegn streptókínasa. Þetta mælir heldur
gegn því að langvinn ónæmisbilun fylgi í kjölfar
CMV-sýkinga.
Við teljum að niðurstöður okkar bendi til
þess að CMV-sýkingar, meðal annars hjá heil-
brigðum, fullorðnum einstaklingum, séu mun
algengara vandamál en almennt hefur verið
talið. Þeir sjúklingar sem hér er lýst höfðu
oftast verið veikir í nokkrar vikur áður en
hugsað var til CMV-sýkingar. Ætla má að
margir aðrir hafi þraukað veikindin heima og
batnað um síðir án þess greining fengist. Þótt