Læknablaðið - 15.04.1995, Blaðsíða 52

330
LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
öll algengustu axlarvandamálin sem þarf að leysa
með aðgerð á að vera hægt að leysa með þessari
tækni á dagþjónustugrundvelli. Axlarliðspeglunar-
tæknin eykur hagkvæmnina í heilbrigðisþjónust-
unni.
30. Stöðluð aðgerðarlýsing fyrir
hnéliðspeglanir
Vigdís Þórisdóttir, Brynjólfur Jónsson, Ingibjörg
Richter*, Stefán Carlsson, Brynjólfur Mogensen**
Bteklunarlækningadeild Borgarspítala og
Landakotsspítala, *tölvudeild Borgarspítala,
**lœknadeild Háskóla íslands
Inngangur: Liðspeglunartækninni er beitt í sívax-
andi mæli til að greina og lækna sjúkdóma og áverka í
ýmsum liðum. Liðspeglun á hné er þó algengust. A
síðustu árum hafa átt sér stað miklar framfarir í
greiningu og meðferð með liðspegli og liðspeglun-
aráhöldum. Fram til þessa hafa verið skrifaðar hefð-
bundar aðgerðarlýsingar fyrir liðspeglanir hérlendis.
Þann 1. janúar 1994 var tekið í notkun á Borgar-
spítala sérhannað tölvutækt eyðublað fyrir hnélið-
speglanir. Þetta eyðublað hefur að mestu komið í
stað hefðbundinnar aðgerðarlýsingar á Borgarspít-
ala og nú síðast á Landakotsspítala. Eyðublaðið gef-
ur möguleika á nákvæmri skráningu á áverka-, sjúk-
dóms- og aðgerðarlýsingu. Endanlegt markmið
slíkrar skráningar er að auka gæði þjónustunnar.
Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna hvernig til
hefur tekist fyrstu 10 mánuðina sem skráningin hefur
verið í notkun.
Efniviður: Gerð var tölvuleit á öllum eyðublöðun-
um sem búið var að tölvufæra fyrstu 10 mánuði árs-
ins.
Niðurstöður: Á fyrstu 10 mánuðum ársins var búið
að tölvufæra 204 hnéliðspeglanir á 198 sjúklingum.
Karlar voru 129 en konur 69. Karlar voru að meðal-
tali 34,6 ára (11-69), miðgildi 33 ár, og konurnar voru
33,8 ára að aldri (13-82), miðgildi 28 ár. Hægra hné
var speglað 107 sinnum en það vinstra 97 sinnum.
Fyrir aðgerð var grunur um 103 innri liðþófarifur og
17 ytri. Slitbreytingar voru taldar vera til staðar hjá
16 og 21 talinn hafa fremra krossbandsslit fyrir lið-
speglun. Aðrar greiningar voru sjaldgæfari. Eftir að-
gerð reyndust 80 hafa innri liðþófarifu en 23 ytri.
Slitbreytingar fundust hjá 43, 27 voru með kross-
bandsáverka og 23 með liðþelsbólgu. Aðrir sjúk-
dómar eða áverkar komu sjaldnar fyrir. í 91 tilviki
var að auki gerð liðþófataka. Flestar aðgerðirnar
voru gerðar í svæfingu eða 176, 26 voru gerðar í
spinal deyfingu, ein í epidural deyfingu og ein í stað-
deyfingu. Eitthundrað og tíu liðspeglanir voru gerð-
ar á 21-40 mínútum, 57 á innan við 20 mínútum, 26 á
41-60 mínútum og í 11 tilvikum tók aðgerðin meira en
61 mínútu. Aðgerðarlýsingar voru skrifaðar 39 sinn-
um til viðbótar stöðluðu skráningunni. Eftir aðgerð
fóru 168 sjúklingar heim samdægurs, 33 daginn eftir
og þrír síðar. Aukaverkanir voru engar.
Umræða: Reynslan af fyrstu 204 skráningunum er
mjög jákvæð. Það kom nokkuð á óvart hversu marg-
ar aðgerðarlýsingar voru skrifaðar til viðbótar við
stöðluðu skráninguna eða alls 39. Þegar að var gáð
kom í ljós að hefðbundnar aðgerðarlýsingar voru oft
skrifaðar samhliða þegar liðspeglun leiddi í ljós
margþætt sjúkdóms- eða áverkamynstur. Svo virtist
einnig sem eyðublaðið hafði ekki verið kynnt nægi-
lega fyrir nýjum starfskröftum og viðkomandi því
gert hefðbundna aðgerðarlýsingu að auki. Ihalds-
semi er líkast til einnig nokkuð ríkjandi. Þegar á
heildina er litið er þróunin það jákvæð að ákveðið
var að þróa staðlaðar aðgerðarlýsingar fyrir fleiri
tegundir aðgerða.
Ályktun: Sérhannað eyðublað fyrir liðspeglanir á
hné gefur möguleika á nákvæmri áverka-, sjúkdóms-
og aðgerðarlýsingu. Við teljum að þessi aðferð auki
nákvæmni, auðveldi gæðaeftirlit og bæti þjónustu.
31. Offíta og miðlínu
magálsskurðir
Þorvaldur Jónsson, Leif Israelsson
Skurðlœkningadeildir Borgarspítala og Sundsvalls
sjukhus, Svíþjóð
Offita getur haft áhrif á gróningu sára. Fyrri rann-
sóknir okkar benda til þess að saumtækni hafi mark-
tæk áhrif á gróningu miðlínu magálsskurða. Gerð
var framskyggn rannsókn á gróningu í miðlínu mag-
álsskurða sem saumaðir voru með samfellusaumi.
Áhrif offitu voru sérstaklega könnuð. Hlutfallið
saum/sárlengd var mælt og sjúklingum skipt í hópa
eftir body mass index (BMI). Offita var skilgreind
sem BMI>25. Alls voru 1023 sjúklingar teknir í
rannsóknina. Sársýkingar komu upp hjá 7,1% sjúk-
linga með BMI<25 en 12,7% hjá of feitum (p<0,01).
Sýkingar voru einnig marktækt algengari ef saum-
sárhlutfall var >5, eftir mengaðar aðgerðir, og eftir
enduraðgerð innan 15 daga frá fyrri aðgerð. Einu ári
eftir aðgerð fannst örkviðslit hjá 19,9% of feitra
sjúklinga en 9,8% annarra (p<0,01). Ef saum/sár-
hlutfallið var á bilinu 4-4,9 hafði offita ekki áhrif á
tíðni kviðslits. Aðrar breytur sem marktækt tengdust
aukinni áhættu á myndun kviðslits voru saum/sár-
hlutfall <4, aldur og sársýking.
Niðurstöður þessar sýna að of feitir sjúklingar hafa
verulega aukna tíðni á sársýkingum og örkviðsliti
eftir miðlínu magálsskurðar. Jafnframt virðist sem
rétt saumtækni geti lækkað umtalsvert tíðni þessara
fylgikvilla hjá of feitum.
32. Leysermeðferð við
æðamissmíðum í húð á Islandi
Kristinn Eiríksson, Ólafur Einarsson
Handlœkningadeild Landspítala, lœknadeild
Háskóla íslands
í apríl 1994 voru tvö ár liðin frá því leysermeðferð
við æðamissmíðum í húð hófst hér á landi. Fyrir þann