Læknablaðið - 15.04.1995, Blaðsíða 57

LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
335
C-taugafrumum. Áhrif á blöðruþrýstinginn eru lík-
lega háð skammtastærð og tíðni meðferðar. Hugsan-
lega væri hægt að nota ísvatnsprófið sem tæki til mats
á heppilegum styrk og skamtastærð capsaicins með-
ferðar, sem er nauðsynlegt þar sem aukaverkanir
meðferðarinnar virðast vera talsverðar.
42. Æðaafbrigði og flæðishindrun
frá nýra — reynsla af Hellstr0ms
aðgerð
Valur Þór Marteinsson, Tron Tronsen, Jan Due
Urologisk seksjon, Regionsykehuset i Tromsó,
handlœkningadeild
Fjórðungssjúkraliússins á Akureyri (FSA)
Flæðishindrun frá nýra með myndun vatnsnýra
(hydronephrosis) er oftast vegna þrengsla af óþekkt-
um uppruna (idiopathica) á mörkum nýmaskjóðu og
þvagleiðara. Þegar meðferðar er þörf hefur valið
staðið á milli opinnar nýrnaskjóðulagfæringar
(pyeloplastica) og speglunaraðgerðar gegnum nýra
(endopyelotomia) eða þvagleiðara (endoureterot-
omia). Tilgangur okkar með þessari skýrslu er að
benda á æðaafbrigði sem orsök vatnsnýra, sérstak-
lega í tengslum við nýrri meðferðarform.
Misjafnt er hversu oft æðaafbrigði eru talin vera
orsök vatnsnýra, en sértækar rannsóknir áður en
aðgerð er framkvæmd geta gefið gmn um slík æðaaf-
brigði. Nýrnamynd og bakrennslis nýrnamynd
(retrograd pyelografia) eru staðalrannsóknir en
nýmasindurritun (renal scintigrafia), æðamynd,
þrýstingsmæling og ómrannsóknir (Doppler og
ómun gegnum þvagleiðara) geta gefið mikilvægar
viðbótarupplýsingar.
Við kynnum sex sjúklinga sem höfðu flæðishindr-
un frá nýra vegna æðaafbrigðis. Aldur sjúklinga var á
bilinu fjögur til 58 ár. Allir höfðu dæmigerð einkenni
með verkjum í síðu, blóðmigu og endurteknum
þvagfærasýkingum. Hellstrpms aðgerð, sem felur í
sér færslu æðar með faldsaumi (plicatio) án opnunar
á nýrnaskjóðu, var framkvæmd hjá öllum sjúkling-
unum, en nýrnafesting að auki hjá einum. Við eftir-
litsathugun höfðu allir sjúklingarnir bætt frárennsli
nýrans og fimm af sex voru einkennalausir.
Ályktun: Framfarir innan þvagfæraskurðlækninga
hafa breytt mjög meðferðarmöguleikum á flæðis-
hindrunum frá nýra þar sem speglunaraðgerðir af
ýmsum toga eru kjörmeðferð. Hellstrpms aðgerð
hefur gagnast sjúklingum okkar vel og við mælum
með henni ef grunur er um æðaafbrigði sem orsök
flæðishindrunar frá nýra.
43. Male infertility
Ingemar Fogdestam
Sahlgrenska sjukliuset, Gautaborg
44. Microsurgery in treatment of
male infertility
Ingemar Fogdestam
Sahlgrenska sjukliuset, Gautaborg
45. Höggbylgjumeðferð (ESWL) á
gallvegasteinum
Guðjón Haraldsson
Þvagfœraskurðdeild Landspítala, lceknadeild
Háskóla íslands
Árið 1994 hefur opnast nýr möguleiki um meðferð
nýrna og gallsteina sem er höggbylgjutækni. Þó tæki
þetta sé aðallega ætlað til meðferðar á nýrnasteinum
og laparoscopisk cholecystectomia og laparoscopisk
gall-kirurgia hafi að miklu leyti leyst flest vandamál
við gallblöðru og gallvegasteina eru enn til staðar
vandamál með steina í gallvegum þar sem hægt er að
beita höggbylgjutækni.
Kynntar verða niðurstöður úr meðferð þriggja
sjúklinga með gallvegasteina, þar sem steinar höfðu
orðið eftir í gallvegum eða ekki var talið hægt að
meðhöndla með kirurgiskum meðferðum af
medicinskum ástæðum.
Oftast verður samt að beita höggbylgjutækni sem
hluta af annarri meðferð, t.d. gallgangaskoðun
(ERCP) og endoscopiskri papillotomiu, til að frítt
flæði í gegnum gallvegi niður í duodenum sé tryggt.
46. Árangur höggbylgjumeðferðar
á nýrnasteinum
Guðjón Haraldsson, Guðmundur Vikar Einarsson,
Egill Á. Jacobsen
Þvagfœraskurðdeild Landspítala, lœknadeild
Háskóla íslands
Rúmlega einn og hálfur áratugur er liðinn frá því
fyrstu tækin til höggbylgjumeðferðar á nýrnasteinum
komu fram. Á þessum árum hefur tækni þessi þróast
hratt og árangur meðferðar aukist, jafnframt því sem
nákvæmni innstillingar tækjanna hefur batnað. Árið
1993 voru fest kaup á steinbrjótstæki af gerðinni
Storz Modulith SLIO og var tækið sett upp haustið
1993. Á árinu 1993 voru meðhöndlaðir um 30 sjúk-
lingar en regluleg skráning árangurs hófst 01.01.1994.
Höggbylgjutæki þetta hefur hlotið nafnið Mjölnir og
byggir á electromagnetiskum orkugjafa er brýtur
steinana. Innstillingarmöguleikar eru tvenns konar:
í fyrsta lagi með röntgeninnstillingu og í öðru lagi
ómun og er með þeim búnaði hægt að fylgjast með
innstillingu meðferðar meðan á aðgerð stendur.
Á tímabilinu 01.01. til 31.12.1994 voru 156 sjúkling-
ar meðhöndlaðir við 242 tilfellum. Meðaltal með-
ferðartilfella á hvern sjúkling var 1,7 (dreifing 1-8).
Af sjúklingum höfðu 82% einn stein, 18% tvo eða
fleiri steina. Sjúklingar með steina stærri en 15 mm
voru meðhöndlaðir með upplögn á svokölluðum JJ-