Læknablaðið - 15.09.1995, Blaðsíða 54

686
LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
Lyfjamál 41
Frá Heilbrigðis- og trygginga-
málaráðuneytinu og landlækni
Um notkun geðdeyfðar-
lyfja (NA 06 A)
íslendingar nota sem kunn-
ugt er tvíhringlaga afbrigði geð-
deyfðarlyfja (N 06 A B) mest
allra Norðurlandaþjóða. Hér er
átt við hin umtöluðu nýju geð-
deyfðarlyf í flokki sérhæfðra
blokkara serótónín endurupp-
töku (SSRI = Selective Serot-
onin Reuptake Inhibitors). I
þessum flokki eru þrjú lyf: Flú-
oxetín, Cítalópram og Paroxet-
ín. Samheitalyf sem skráð eru
hér á landi og innihalda Flúox-
etín eru: Flúoxín frá Lyfjaversl-
un íslands, Fontex frá Eli Lilly,
Seról frá Omega farma og Ting-
us frá Delta hf. Sérlyfið Cipra-
mil frá Lundbeck inniheldur
Cítalópram og sérlyfið Seroxat
frá Novo Nordisk inniheldur
Paroxetín.
Samkvæmt tölum Hagstofu
Islands voru67,4% landsmanna
20 ára og eldri í desember 1994.
Ef það hlutfall er reiknað sem
hugsanlegir notendur geð-
deyfðarlyfja, þá munu um 4,2%
landsmanna yfir 20 ára aldri
vera að staðaldri á geðdeyfðar-
lyfjum, þar af um helmingur eða
2,2% á SSRI miðað við neyslu-
tölur á síðasta ársfjórðungi 1994
og skilgreinda meðaldag-
skammta WHO (DDD). Kom-
ið hefur fram að frá árinu 1988
þegar fyrsta SSRI-lyfið (Font-
ex) var skráð hér á landi hafa
þessi lyf verið hrein viðbót við
notkun annarra geðdeyfðarlyfja
(Lyfjamál 33, Læknablaðið
1994; 80:490) og að notkunin
hefur stöðugt aukist. Þessi
aukning kostar okkur nú um
250 milljónir á ári.
Bæði of- og vannotkun
í Danmörku hafa SSRI-lyf
verið kölluð „hamingjupillan"
(„lykkepillen“ eða „humörta-
bletten“). Danski læknirinn
Jens-Ulrik Rosholm hefur
rannsakað notkun geðdeyfðar-
lyfja í Danmörku og kemst að
þeirri niðurstöðu að hluti þung-
lyndissjúklinga fái ekki geð-
deyfðarlyf en að um helmingur
þeirra sjúklinga sem fái geð-
deyfðarlyf þjáist ekki af geð-
deyfð. Rannsóknin nefnist
„Antidepressiva i almen praks-
is“ og er doktorsverkefni Ros-
holms. Niðurstöður hennar eru
birtar í Ugeskrift for læger
(1995; 157: 4150-3). Rannsókn-
in byggir á viðtölum við 12 starf-
andi lækna í Oðinsvéum og 98
notendur geðdeyfðarlyfja valda
af handahófi. Af þessum 98
voru aðeins 23 sjúkdómsgreind-
ir með eiginlega geðdeyfð, 16
fengu geðdeyfðarlyf sem fyrir-
byggjandi meðferð en aðrir
vegna tilhneigingar til þung-
lyndis. í 23 tilfellum taldi lækn-
irinn ávísun á geðdeyfðarlyf
vera vafasama eða óþarfa og
sjúklingunum væri betur þjónað
með því að sleppa lyfjameðferð.
I þessum tilfellum hafði hins
vegar verið látið undan þrýst-
ingi frá sjúklingunum. Rosholm
er þeirrar skoðunar að ávísanir
heimilislækna á geðdeyfðarlyf
séu almennt byggðar á vafasöm-
um grunni og það sé meginskýr-
ingin á gríðarlegri aukningu á
notkun þessara lyfja á undan-
förnum árum. Pessi lyf hafi gert
svona mikla lukku vegna þess
að heimilislæknar sem eiga erf-
itt með að greina og meðhöndla
þunglyndi ávísi gjarnan að lítt
athuguðu máli á „hamingjupill-
una“ og að lyfjaiðnaðurinn hafi
notfært sér þá staðreynd við
markaðssetningu þessara lyfja.
Pessi rannsókn vekur upp þá
spurningu hvort hamingjusam-
asta þjóð í heimi þurfi að nota
„hamingjupilluna“ mest allra
Norðurlandaþjóða?
(Auglýsing)