Læknablaðið - 15.11.1999, Síða 81

LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
921
Hugrekki
móðir allra dyggða
I Tidskrift for den Norske
Lœgeforening nr. 8-10 1999
birtust nokkrar greinar um
dyggðir og gildi í læknisfræði.
I áttunda heftinu var grein
eftir Per Fugelli með fyrir-
sögn samhljóða fyrirsögn
þessarar greinar. Greinin varð
höfundi hugstæð vegna þess
að hugrekki íslenskra lækna
hefur verið dregið í efa í um-
ræðunni um gagnagrunninn.
Eru íslenskir læknar hugrakk-
ir eða eru þeir tækifærissinnar
og hugleysingar sem eru til-
búnir til að láta undan hótun-
um yfirvalda og jafnvel selja
aldagömul gildi fyrir aðgang
að kjötkötlum gróðafyrir-
tækja?
En gefum Per Fugelli orðið
um stund: „Það þarf hugrekki
til að vera læknir. Það þarf
hugrekki til að sinna sjúklingn-
um með hluttekningu. Að
skoða greiningu og meðferð
sem einstaklingsbundið við-
fangsefni krefst hugrekkis.
Hugrekki þarf til að taka
ákvarðanir á ótraustum klín-
ískum grunni. Það að segja nei
við sjúklinga, skriffinna og
stjómmálamenn krefst hug-
rekkis. Hugrekki þarf til að
gagnrýna sjálfan sig og stétt
sína. Að opna launhelgar lækn-
isfræðinnar fyrir fjölmiðlum,
neytendum og samfélaginu
krefst hugrekkis. Það þarf
hugrekki til að ástunda lækna-
siðfræði og læknaheiðarleika
á tímum vaxandi markaðs-
þrýstings og skrifræðis.
Augljóst er að læknar þurfa
hugrekki og þessvegna getur
það verið mikilvægt að ræða
Tæpitungu-
laust
✓
Arni Björnsson
skrifar
hugtakið hugrekki. Hvað hug-
rekki er og hvernig við getum
örvað hugrekki í læknisstarf-
inu og í „Húsi læknisfræðinn-
ar“.“
Svo mörg eru orð Fugellis
og þau kalla á spurningar um
hugrekki íslenskra lækna.
Hvaða einkunn fá fyrirrennar-
ar okkar, sem horfnir eru af
sviðinu, við sem fyrir
skömmu höfum lagt frá okkur
hnífinn og hlustunarpípuna og
þeir sem nú ráða ferðinni um
starf og þróun læknisfræðinn-
ar í landinu hjá þeim sem erfa
munu „Hús læknisfræðinnar“
og þeim sem munu í framtíð-
inni leita lausnar á vandamál-
um sínum í því húsi?
Sá sem þetta ritar hefur á
liðnu sumri notað drjúgan
tíma til að kynna sér sögu ís-
lensku læknastéttarinnar á
þessari öld. í því ljósi er fróð-
legt að reyna að meta stöðu
stéttarinnar gagnvart „móður
allra dyggða“, hugrekkinu.
Hvað það varðar að tileinka
sér nýjungar og notfæra sér
þær í þágu sjúklinga virðist
mér að læknastéttinni beri
sæmileg einkunn fyrir hug-
rekki á liðnum árum. Stund-
um hefur hugrekkið raunar
jaðrað við fífldirfsku en þess
ber að gæta að þekkingin var
ekki alltaf í réttu hlutfalli við
tæknilega getu. Staða ís-
lenskrar læknisfræði nú er
tæknilega sambærileg við það
sem gerist annars staðar og
þekkingin er í hlutfalli við
tæknigetuna. Hugrekkið bygg-
ist því á að nýta þessa getu í
þágu sjúklinganna á einstak-
lingsgrundvelli og meta árang-
urinn með gagnrýnum huga.
Hvað þetta snertir virðist mér
að íslensk læknastétt geti nú
borið höfuðið nokkuð hátt.
Þegar kemur að viðskiptum
læknastéttarinnar við hand-
hafa valdsins og gullsins
vakna efasemdir um hugrekki
læknastéttarinnar og einstakra
meðlima hennar. í síðasta
tölublaði Læknablaðsins er
viðtal við Þorgerði Einars-
dóttur félagsfræðing þar sem
hún segir að áhrif og völd ís-
lenskrar læknastéttar byggist
á veikleika ríkisvaldsins, sem
ekki hafi haft neina markaða
stefnu um heilbrigðismál. Því
sé erfitt að bera stöðu íslenskra
lækna saman við stöðu lækna
í öðrum löndum þar sem ríkis-
valdið er sterkara. Helst hefur
reynt á hugrekki stéttarinnar í
kjaradeilum og það verður að