Læknablaðið : fylgirit - 01.02.1978, Side 22

20 - AF HAGLEIK LÆKNISHANDA
A'* ^Úav’í-í^'’ -^j. 2$C<^vv^Jltvv^- £.$.. i Ujbjlií-' 0-(t’— Cn*-. 0-^. v<y ímOuf. -
UvvvIav, T^VvÍrr^^/íct-a cr^ Ur^ IVU i,vV|»V. íLÍ.CUv. 7^41 csr l|\U
l.-'u.. cí vaU. m Uv1
I . I.'
t v.U V- . V Dv\ a
ÍW. úwiftAvtAi c 4-T-.V&. ui U.jU IvvtíjV' IvUivuT, XvT rttúv |výl v-C. rrvvj
. v. Uf ;Tvf. .-V VJ í-.i^* . í /. I tíU^UCU ■ *vl* ú í L v^ íii'CjLty W~ lwiL\ L\ '.úL 5^v ., 41 ..uVÚiV,
Á-u^ .. .", yif'yt-T£^.lí* kltaT Clu.í4/\.(l^rír,(\illvlH*V ^ ^ *£uvv^4|, U*S V*v LffL vXÍUvCviC» í»w^ w
ö J^.-fývA .' v 4tíM (*v.mjT f^/44. <U^víp/íl/r.*w, H.ft/U.', "j jU*»^W vtwT c^íkV4-^ C»*^ **•Viwcvlíi**
v'7A/>vUu^. .“H it-? (vL^I. "ua/w J-0.1 Ql/IUM*.^ ^CHj^lliJljiMi*. UiM*- t l Ujiii/íUiA íia* ^t4-C, ' J.íynJi.Wy^l
i LVU jrr.. J<v V.£uv. -■^•'^' utvf jí 2S->r - í.«*vj. f, íLdv Jvuöij^-ví voí + (5, f v' llj'AÍ'i ^SS. t
Sýnishorn úr sjúkradagbókum fíjöms Ólafssonar frá 1895
var þá héraðslæknir í Reykjavík, kennari við
læknaskólann og sjúkrahússlæknir.
Hinn 30. september 1895 erdr. Jónassensetturog
nokkru siðar skipaður landlæknir og forstöðumaður
læknaskólans í stað Schierbecks, sem um sumarið
haíði fengið veitingu fyrir stiftslæknisembætti á
Norður-Sjálandi. Var þá Guðmundur Björnson
settur héraðslæknir í Reykjavík (30. sept. 1895).
Þegar Björn kemur til Reykjavikur er Tómas
Hallgrímsson, læknaskólakennari nýlátinn (24. des.
1893), en Guðmundur Magnússon héraðslæknir
flyzt til Reykjavíkur og gerist kennari (docent) við
læknaskólann (skipaður 30. maí 1894).
Fyrstu árin í Reykjavík starfaði Björn með dr.
Jónassen, Guðmundi Björnsyni og Guðmundi
Magnússyni. Voru það einu læknarnir, sem þá
störfuðu í Reykjavik.
Það kemur brátt í ljós að augnlæknirinn er betur
settur í höfuðstaðnum en á Skipaskaga. Sjúklinga-
Ijöldinn stóreykst.
I Fjallkonunni 19. júní 1894 segir enn:
„Björn Olafsson augnalaknir hefur nú fjölda af
augnveikum mönnum til lakninga, sem komu flestirmed
strandferðaskiþum. Þar á meðal voru 8 menn alblindir, á
ýmsum aldri, og hefir hann gerl þá alla heilsjáandi“.
I 2. töílu er greint frá heildar sjúklingafjölda
Björns frá 1892-1909. Samkvæmt sjúkraskrám
Björns leita til hans fyrsta árið, sem hann starfar í
Reykjavík, 802 sjúklingar og er hver sjúklingur
aðeins talinn einu sinni þó hann hafið komið aftur.
Skiptast þeir þannig: Augnsjúkdómar414, sjónlags-
gallar með eða án minniháttar augnkvilla 341 og47
með aðra sjúkdóma.
Augnsjúkdómar um
aldamótin
I 3. töflu er greint frá sjúklingum Björns
Olafssonar frá árunum 1894 og 1904 og eru þeir
flokkaðir eftir sjúkdómsgreiningu. Gefur þessi skrá
góða mynd af augnsjúkdómum hér á landi og þá
einkum i Reykjavík og nágrcnni um aldamótin
síðustu. Hafa ber í huga að sjúkdómsgreining er
gerð með frumstæðum tækjum, því fyrir daga
rafmagnsnotkunar var ekki um nákvæm mælitæki
að ræða, sem nú á dögum þykja sjálfsögð við
greiningu augnsjúkdóma
Verður nú helztu augnsjúkdómum um siðustu
aldamót gerð nokkur skil og er eingöngu stuðst við
sjúkradagbækur Björns.
Um aldamótin síðustu fékkst Guðmundur
Hannesson, héraðslæknir á Akureyri nokkuð við
augnlækningar jafnframt umfangsmiklum héraðs-
læknis-og sjúkrahússtörfum [29].
Greining hans á augnsjúkdómum í ársskýrslum til
landlæknis og einkum sjúkraskrár Björns eru nær
einu heimildir um augnsjúkdóma hér á landi á
umræddu tímabili, og segja má, að þær séu fyrstu
heimildir um augnsjúkdóma meðal Islendinga.
Lang algengustu augnkvillar á þessu tímabili
voru ýmiskonar bólgusjúkdómar á ytra borði
augna, í augnalokum og tárafærum. Er tala þeirra
sjúklinga, sem höfðu augnangur (conjunctivitis),
hvarmaþrota, bólgu i tárasekk og glærubólgu
ótrúlega há, miklu algengari en nú gerist. Tið orsök
þessa kvilla mun hafa verið fylgikvillar kirtlaveiki,